Ο θάνατος του εμποράκου*

Σοκ προκαλούν στην αγορά τα στοιχεία για τα «λουκέτα» που μπήκαν στις επιχειρήσεις τα τελευταία χρόνια. Φαίνεται όμως ότι αυτή η καταστροφική πορεία θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια, οδηγώντας σε μια δραματική μείωση του αριθμού των μικρομεσαίων επαγγελματοβιοτεχνών και εμπόρων.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τα τελευταία επτά χρόνια, πάνω από 100 επιχειρήσεις κλείνουν κάθε εργάσιμη ημέρα!

Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της καταστροφής σημειώνεται ότι στο διάστημα 2008- 2015 έκλεισαν 244.712 επιχειρήσεις.(1)

Συγκεκριμένα ο συνολικός αριθμός των επιχειρήσεων το 2008 ήταν 858.685, ενώ στα τέλη του 2015 είχαν απομείνει 613.973.

Ο πίνακας δημοσιεύθηκε στην «Καθημερινή» στις 4/72016

Όμως, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα αφού στον αριθμό των επιχειρήσεων που έκλεισαν θα πρέπει να προστεθούν μερικές δεκάδες χιλιάδες που έκλεισαν στη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2016.

Συνέπεια των δραματικών εξελίξεων στο χώρο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ήταν η εκρηκτική αύξηση της ανεργίας αφού υπολογίζεται ότι με τα «λουκέτα» χάθηκαν 842.670 θέσεις εργασίας.

Όπως προκύπτει, μέχρι τώρα, με κάθε «λουκέτο» χανόντουσαν 3,4 θέσεις εργασίας. Δηλαδή στην πλειοψηφία τους ήταν επιχειρήσεις μικρές, ατομικές, ή με 2- 3 εργαζόμενους.

Τώρα όμως που αρχίζουν να κλείνουν επιχειρήσεις μεγαλύτερες και με πολλαπλάσιο αριθμό εργαζομένων («Μαρινόπουλος» με 12.500 εργαζόμενους, «Ηλεκτρονική» με 585 εργαζόμενους), ο αριθμός των ανέργων αναμένεται να αυξηθεί κατακόρυφα.

Μέσα σε επτά χρόνια «χάθηκε» το 28,5% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα! Ένα πραγματικό πογκρόμ. Και έπεται συνέχεια.

Για το μέγεθος της ζημιάς από την εξέλιξη αυτή, μπορούμε να πούμε ότι με το μαζικό κλείσιμο των επιχειρήσεων (μικρομεσαίων και μεγαλύτερων), χάθηκαν 30,31 δις. ευρώ προϊόντος από την εθνική οικονομία, δηλαδή το 17% του ΑΕΠ!

Η καταβαράθρωση της ζήτησης, που οφείλεται στη δραματική μείωση της αγοραστικής δύναμης των λαϊκών στρωμάτων, είναι ασφαλώς η κύρια αιτία της καταστροφής των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Όμως, σημαντικό ρόλο παίζει και η τεράστια αύξηση των φόρων, άμεσων και έμμεσων, που οδήγησε και οδηγεί δεκάδες χιλιάδες επαγγελματοβιοτέχνες και εμπόρους στην απόγνωση. Στους δύο αυτούς λόγους έρχεται να προστεθεί και το κλείσιμο της κάνουλας του τραπεζικού δανεισμού, αφού οι τράπεζες (παρά τις ανακεφαλαιοποιήσεις) αρνούνται να χορηγήσουν δάνεια στις επιχειρήσεις.
Τα παραπάνω περιγράφουν τις συνέπειες της μνημονιακής πολιτικής στο χώρο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Όμως, το πογκρόμ που υφίστανται δεν οφείλεται μόνο στα μνημόνια. Η συρρίκνωση των μεσαίων στρωμάτων είναι ένας στρατηγικός στόχος του μονοπωλιακού κεφαλαίου, που περιλαμβάνεται σε σωρεία αποφάσεων και εκθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα, για την Ελλάδα υπάρχει πλήθος αναφορών τόσο στον «υπερεπαγγελματισμό», δηλαδή το ιδιαίτερα μεγάλο στρώμα των αυτοαπασχολούμενων και ελεύθερων επαγγελματιών, όσο και στο υψηλό ποσοστό του αγροτικού τομέα στο σύνολο της οικονομίας.
Έτσι, η Ε.Ε σε αγαστή συνεργασία με τις ελληνικές κυβερνήσεις βρήκαν στην τελευταία κρίση την ευκαιρία για να επενδύσουν σ΄ αυτήν και το πάγιο σχέδιο τους για τη συρρίκνωση των μικρομεσαίων στρωμάτων στην πόλη και το χωριό προς όφελος των πολυεθνικών που καρπώνονται το μερίδιο της αγοράς, ή της αγροτικής εκμετάλλευσης, που αφήνουν πίσω τους οι κατεστραμμένοι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες και αγρότες.
Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί και τις προϋποθέσεις για την προσέγγιση των μικρομεσαίων, που υφίστανται αυτή τη βίαιη προλεταριοποίηση, με την εργατική τάξη, κατ΄ αρχήν για την απόκρουση των συνεπειών της μνημονιακής πολιτικής αλλά και στην προοπτική μιας αντιμονοπωλιακής, δημοκρατικής κοινωνικής συμμαχίας. Απαραίτητης όχι μόνο για την έξοδο από την κρίση, αλλά και για μια πορεία ριζικού κοινωνικού μετασχηματισμού.
*Ο τίτλος «Ο θάνατος του εμποράκου» είναι δανεισμένος από το ομότιτλο θεατρικό έργο του Άρθουρ Μίλερ. Έργο-κόλαφος ενάντια στην υλιστική κοινωνία και στη βάναυση, χωρίς ηθικές αναστολές λειτουργία του καπιταλιστικού συστήματος, ο «Θάνατος του Εμποράκου» αποτελεί όχι μόνο ένα κορυφαίο δείγμα του πολιτικού ρεαλισμού του Άρθουρ Μίλλερ αλλά και ένα διαχρονικό σχόλιο για τη διάψευση του αμερικανικού ονείρου και τη συνυπευθυνότητα όσων το συντηρούν χωρίς να αντιλαμβάνονται τις στρεβλώσεις του.
(1) Τα στοιχεία δημοσιεύθηκαν στην «Καθημερινή» στις 4 Ιουλίου 2016.

Posted in: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ