Αθήνα και εταίροι πρέπει να δουν το διακύβευμα, λέει
ο πρωτεργάτης της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Οι προϋποθέσεις για να ξεφύγει
η Αθήνα από την κρίση. Και οι δυο πλευρές να ξεπεράσουν τα παιχνίδια
τακτικής. Ζητά τριετές σχέδιο με λογική χρηματοδότηση και επανεκτίμηση
χρέους. Το παράδειγμα του Οδυσσέα.
Οι φορτισμένες και προβληματικές διαπραγματεύσεις
μεταξύ της Ελλάδας και των ευρωπαίων εταίρων της έχουν φτάσει στο
αποκορύφωμά τους με το δημοψήφισμα της Κυριακής.
Η διαδικασία της διαπραγμάτευσης έχει χαρακτηριστεί από πολλές πολιτικές διαμάχες και παιχνίδια τακτικής που, ενώ είναι κατανοητές από την πλευρά των εμπλεκόμενων μερών, έχουν διαρρήξει την εμπιστοσύνη.
Αυτή τη στιγμή, είναι κρίσιμο και οι δυο πλευρές να τα αφήσουν όλα πίσω τους και να αναγνωρίσουν το σημαντικό διακύβευμα, τόσο για την Ελλάδα, όσο και για την Ευρώπη.
Η Ελλάδα είναι σε δραματική κατάσταση η οποία θα επιδεινωθεί περαιτέρω εάν καταλήξει να χρεοκοπεί ή να εγκαταλείπει την ευρωζώνη –το επονομαζόμενο Grexit.
Εάν η Ελλάδα επιθυμεί να μην έχει αυτή τη μοίρα και να ξεφύγει από αυτή την κρίση, θα πρέπει να υπάρξει πρώτα από όλα μια ολοκληρωτική αλλαγή μέσα στην ίδια τη χώρα. Θα πρέπει να υπάρξει μια ξεκάθαρη δέσμευση ότι θα διακόψει τις συνήθειες των τελευταίων 40 ετών και να αντισταθεί στον πειρασμό να κατηγορεί άλλους για τα δικά της προβλήματα.
Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει επίσης να αποδεχτεί ότι η δημοκρατική της νομιμοποίηση, δεν μπορεί, από την ίδια της τη φύση, να προηγείται της δημοκρατικής νομιμοποίησης των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.
Αυτές είναι οι δυο προϋποθέσεις που θα επιτρέψουν στις ελληνικές αρχές να κάνουν αξιόπιστες δεσμεύσεις που θα μπορούν να οδηγήσουν σε πρακτική εφαρμογή τους στη βάση ενός προγράμματος που θα συμφωνηθεί με τους εταίρους.
Μπορούμε να αντιληφθούμε την ανυπομονησία και τις ανησυχίες των εταίρων, που έχουν κουραστεί να νιώθουν ότι πετούν τη βοήθειά τους σε ένα βαρέλι χωρίς πάτο, που θυμίζει τον Πίθο των Δαναϊδων της κλασικής μυθολογίας.
Όμως αυτή η ελληνική τραγωδία δεν αποτελεί αμιγώς εθνικό ζήτημα. Εχει και θα συνεχίσει να έχει επίπτωση σε ολόκληρη την Ευρώπη, της οποίας η Ελλάδα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι, τόσο σε ιστορικούς όσο και σε γεωγραφικούς όρους.
Ως εκ τούτου, δεν θα πρέπει να περιοριστούμε στην εκτίμηση των εκτεταμένων οικονομικών συνεπειών ενός Grexit. Οφείλουμε να αντιληφθούμε την θέση της Ελλάδας από γεωπολιτική σκοπιά. Δεν πρέπει να εξετάζουμε την χώρα μόνο μέσα από τα λεπτομερή μικροσκόπια του ΔΝΤ αλλά και μέσα από τα κυάλια των Ηνωμένων Εθνών.
Με άλλα λόγια, πρέπει να δούμε την Ελλάδα σαν μια χώρα των Βαλκανίων, μιας περιοχής με τέτοια αστάθεια που δεν χρειάζεται νέα «φιτίλια» σε μια συγκυρία με ανοιχτά μέτωπα σε Ουκρανία και Συρία και μιας αυξανόμενης τρομοκρατικής απειλής – για να μην αναφερθώ στην μεταναστευτική κρίση.
Ακόμα και αν κάποιος περιορίζεται σε αυστηρά οικονομική σκοπιά, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η τρέχουσα κρίση ρευστότητας της χώρας είναι το αποτέλεσμα μιας κρίσης φερεγγυότητας που και αυτή αποτελεί απλώς σύμπτωμα βαθύτερων προβλημάτων. Αυτά σχετίζονται με την αδυναμία της οικονομίας και ενός κράτους που πρέπει να αναδομηθεί στη βάση διοικητικών, δικαστικών, εκπαιδευτικών και άλλων μεταρρυθμίσεων.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να παίξει το ρόλο της σε αυτή τη διαδικασία ανοικοδόμησης, προσφέροντας στην Ελλάδα ένα τριετές σχέδιο. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει μια λογική οικονομική βοήθεια που θα επιτρέψει την επανάκτηση της φερεγγυότητας βραχυπρόθεσμα. Δεύτερον, την κινητοποίηση όλων των ευρωπαϊκών εργαλείων –δομικά πακέτα, δάνεια κ.α.- που θα βοηθήσουν στην αναγέννηση της οικονομίας και στη μείωση του βάρους του χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ. Τρίτον, την άμεση επανεκτίμηση του βάρους του ελληνικού χρέους και των άλλων χωρών «σε πρόγραμμα» υπό την προϋπόθεση υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων.
Μόνο ένα συνεκτικό σχέδιο μιας τέτοιας φύσης φαίνεται ικανό να παράσχει στους Ελληνες πολίτες και την κυβέρνησή τους την προοπτική ελπίδας και κινητοποίησης, ωθώντας τους να βάλουν την καρδιά και το μυαλό τους στην προσπάθεια αναδόμησης που χρειάζεται τόσο πολύ η χώρα και από την οποία θα ωφεληθεί ολόκληρη η Ε.Ε.
Ο Οδυσσέας βρήκε το κουράγιο και την ενέργεια να αντέξει μια επιπλέον δεκαετία επίπονων μαρτυρίων μετά από αυτά που είχε υποφέρει κατά τη διάρκεια του τρωικού πολέμου επειδή δεν έχασε ποτέ την ελπίδα επιστροφής στην Ιθάκη και την Πηνελόπη.
Εάν οι Ελληνες και οι Ευρωπαίοι κοιτάξουν προς ένα μέλλον που είναι κοινό από αναγκαιότητα και το οποίο θα γνωρίζουν ότι θα είναι το καλύτερο για όλους, θα βρουν τον τρόπο να χτίσουν έναν συμβιβασμό που θα τηρεί τις αρχές της συνεργασίας και της αλληλεγγύης που είναι οι ιδρυτικές αρχές που στηρίζουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
*O Ζακ Ντελόρ είναι Γάλλος πολιτικός και οικονομολόγος, ενώ έχει διατελέσει πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η διαδικασία της διαπραγμάτευσης έχει χαρακτηριστεί από πολλές πολιτικές διαμάχες και παιχνίδια τακτικής που, ενώ είναι κατανοητές από την πλευρά των εμπλεκόμενων μερών, έχουν διαρρήξει την εμπιστοσύνη.
Αυτή τη στιγμή, είναι κρίσιμο και οι δυο πλευρές να τα αφήσουν όλα πίσω τους και να αναγνωρίσουν το σημαντικό διακύβευμα, τόσο για την Ελλάδα, όσο και για την Ευρώπη.
Η Ελλάδα είναι σε δραματική κατάσταση η οποία θα επιδεινωθεί περαιτέρω εάν καταλήξει να χρεοκοπεί ή να εγκαταλείπει την ευρωζώνη –το επονομαζόμενο Grexit.
Εάν η Ελλάδα επιθυμεί να μην έχει αυτή τη μοίρα και να ξεφύγει από αυτή την κρίση, θα πρέπει να υπάρξει πρώτα από όλα μια ολοκληρωτική αλλαγή μέσα στην ίδια τη χώρα. Θα πρέπει να υπάρξει μια ξεκάθαρη δέσμευση ότι θα διακόψει τις συνήθειες των τελευταίων 40 ετών και να αντισταθεί στον πειρασμό να κατηγορεί άλλους για τα δικά της προβλήματα.
Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει επίσης να αποδεχτεί ότι η δημοκρατική της νομιμοποίηση, δεν μπορεί, από την ίδια της τη φύση, να προηγείται της δημοκρατικής νομιμοποίησης των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.
Αυτές είναι οι δυο προϋποθέσεις που θα επιτρέψουν στις ελληνικές αρχές να κάνουν αξιόπιστες δεσμεύσεις που θα μπορούν να οδηγήσουν σε πρακτική εφαρμογή τους στη βάση ενός προγράμματος που θα συμφωνηθεί με τους εταίρους.
Μπορούμε να αντιληφθούμε την ανυπομονησία και τις ανησυχίες των εταίρων, που έχουν κουραστεί να νιώθουν ότι πετούν τη βοήθειά τους σε ένα βαρέλι χωρίς πάτο, που θυμίζει τον Πίθο των Δαναϊδων της κλασικής μυθολογίας.
Όμως αυτή η ελληνική τραγωδία δεν αποτελεί αμιγώς εθνικό ζήτημα. Εχει και θα συνεχίσει να έχει επίπτωση σε ολόκληρη την Ευρώπη, της οποίας η Ελλάδα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι, τόσο σε ιστορικούς όσο και σε γεωγραφικούς όρους.
Ως εκ τούτου, δεν θα πρέπει να περιοριστούμε στην εκτίμηση των εκτεταμένων οικονομικών συνεπειών ενός Grexit. Οφείλουμε να αντιληφθούμε την θέση της Ελλάδας από γεωπολιτική σκοπιά. Δεν πρέπει να εξετάζουμε την χώρα μόνο μέσα από τα λεπτομερή μικροσκόπια του ΔΝΤ αλλά και μέσα από τα κυάλια των Ηνωμένων Εθνών.
Με άλλα λόγια, πρέπει να δούμε την Ελλάδα σαν μια χώρα των Βαλκανίων, μιας περιοχής με τέτοια αστάθεια που δεν χρειάζεται νέα «φιτίλια» σε μια συγκυρία με ανοιχτά μέτωπα σε Ουκρανία και Συρία και μιας αυξανόμενης τρομοκρατικής απειλής – για να μην αναφερθώ στην μεταναστευτική κρίση.
Ακόμα και αν κάποιος περιορίζεται σε αυστηρά οικονομική σκοπιά, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η τρέχουσα κρίση ρευστότητας της χώρας είναι το αποτέλεσμα μιας κρίσης φερεγγυότητας που και αυτή αποτελεί απλώς σύμπτωμα βαθύτερων προβλημάτων. Αυτά σχετίζονται με την αδυναμία της οικονομίας και ενός κράτους που πρέπει να αναδομηθεί στη βάση διοικητικών, δικαστικών, εκπαιδευτικών και άλλων μεταρρυθμίσεων.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να παίξει το ρόλο της σε αυτή τη διαδικασία ανοικοδόμησης, προσφέροντας στην Ελλάδα ένα τριετές σχέδιο. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει μια λογική οικονομική βοήθεια που θα επιτρέψει την επανάκτηση της φερεγγυότητας βραχυπρόθεσμα. Δεύτερον, την κινητοποίηση όλων των ευρωπαϊκών εργαλείων –δομικά πακέτα, δάνεια κ.α.- που θα βοηθήσουν στην αναγέννηση της οικονομίας και στη μείωση του βάρους του χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ. Τρίτον, την άμεση επανεκτίμηση του βάρους του ελληνικού χρέους και των άλλων χωρών «σε πρόγραμμα» υπό την προϋπόθεση υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων.
Μόνο ένα συνεκτικό σχέδιο μιας τέτοιας φύσης φαίνεται ικανό να παράσχει στους Ελληνες πολίτες και την κυβέρνησή τους την προοπτική ελπίδας και κινητοποίησης, ωθώντας τους να βάλουν την καρδιά και το μυαλό τους στην προσπάθεια αναδόμησης που χρειάζεται τόσο πολύ η χώρα και από την οποία θα ωφεληθεί ολόκληρη η Ε.Ε.
Ο Οδυσσέας βρήκε το κουράγιο και την ενέργεια να αντέξει μια επιπλέον δεκαετία επίπονων μαρτυρίων μετά από αυτά που είχε υποφέρει κατά τη διάρκεια του τρωικού πολέμου επειδή δεν έχασε ποτέ την ελπίδα επιστροφής στην Ιθάκη και την Πηνελόπη.
Εάν οι Ελληνες και οι Ευρωπαίοι κοιτάξουν προς ένα μέλλον που είναι κοινό από αναγκαιότητα και το οποίο θα γνωρίζουν ότι θα είναι το καλύτερο για όλους, θα βρουν τον τρόπο να χτίσουν έναν συμβιβασμό που θα τηρεί τις αρχές της συνεργασίας και της αλληλεγγύης που είναι οι ιδρυτικές αρχές που στηρίζουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
*O Ζακ Ντελόρ είναι Γάλλος πολιτικός και οικονομολόγος, ενώ έχει διατελέσει πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου