Όταν αποφάσισε να αφαιρέσει το «ταβάνι» από το φράγκο, η SNB ήξερε ότι δεν μπορεί παρά να σοκάρει. Οτιδήποτε άλλο θα ήταν ανοιχτή πρόσκληση στους κερδοσκόπους. Σίγουρα πάντως η Ελβετία δεν έχει τίποτα να υπερηφανευτεί για τις εξελίξεις.
Η οικονομική ειδησεογραφία συχνά καταφεύγει σε ακραία γλώσσα, περιγράφοντας ανούσιες διακυμάνσεις με όρους όπως «βουτιά», «εκτίναξη» ή «βύθιση». Αλλά η χθεσινή απόφαση για το ελβετικό φράγκο ξεπερνά κάθε υπερβολή.
Μέσα σε λίγα λεπτά μετά την ανακοίνωση της κεντρικής τράπεζας της Ελβετίας ότι θα καταργήσει το «ταβάνι» στην επιτρεπόμενη κλίμακα διακύμανσης του φράγκου, το νόμισμα εκτινάχθηκε 39%. Αργότερα τερμάτισε την άνοδο 15% πάνω από το προηγούμενο κλείσιμο. Ελάχιστοι traders στην αγορά συναλλάγματος FX έχουν ξαναδεί κάτι τέτοιο.
Με μια πρώτη ματιά, είναι ιδιαίτερα αξιοπερίεργο που αυτό συμβαίνει σε ένα νόμισμα που φημίζεται για τη σταθερότητά του. Όμως το να είσαι καταφύγιο για την παγκόσμια ροή κεφαλαίων εν προκειμένω δημιουργεί πρόβλημα. Στις εποχές οικονομικής αστάθειας, το χρήμα εισρέει στην Ελβετία. Ακολούθως το νόμισμα ανεβαίνει, ζημιώνοντας τις εξαγωγές και καταλήγοντας σε εκνευριστικό αποπληθωρισμό. Το 2011 η SNB εισήγαγε «ταβάνι», ανώτατο επιτρεπόμενο όριο, στη διακύμανση του νομίσματος, στο 1,20 φράγκο ανά ευρώ, για να συγκρατήσει την άνοδο της ισοτιμίας κατά τη διάρκεια της κρίσης χρεών της ευρωζώνης.
Η αντιμετώπιση της ανατίμησης ενός νομίσματος θα έπρεπε να είναι ευκολότερη από την υπεράσπισή του στην κατάρρευση, καθώς, θεωρητικά, τα πυρομαχικά δεν τελειώνουν ποτέ. Μια κεντρική τράπεζα που προσπαθεί να στηρίξει τη συναλλαγματική ισοτιμία μπορεί να ξεμείνει από αποθεματικά πριν κορεστούν οι αγορές. Η κεντρική τράπεζα που σκοπεύει στην υποτίμηση έχει το απόλυτο όπλο με τη μορφή της μηχανής τυπώματος χρήματος. Με ατελείωτα πυρομαχικά στη διάθεσή της, μπορεί αξιόπιστα να υποσχεθεί ότι θα αγοράσει όσο ξένο συνάλλαγμα χρειαστεί.
Εγκαταλείποντας τον αγώνα, η SNB έδειξε ότι υπάρχουν πρακτικά όρια ακόμη και σε μια θεωρητικά αστείρευτη στρατηγική. Ο ισολογισμός της έχει ανέλθει στο 75% περίπου του ΑΕΠ, συντελεστής πολύ μεγαλύτερος από άλλων οικονομιών που έχουν επίσης εμπλακεί σε αντισυμβατική νομισματική στήριξη. Η πτώση στα επιτόκια διεθνώς, οι χαμηλές τιμές εμπορευμάτων και η κατάρρευση του ρουβλίου δίνουν στους επενδυτές ακόμη περισσότερους λόγους να μεταφέρουν χρήμα στην Ελβετία, ακόμα κι αν τα επιτόκια έχουν μειωθεί κάτω από το μηδέν.
Σε σύγκριση με τις ζημίες που διακυβεύονται στη Ρωσία ή στην αγορά πετρελαίου, η χρέωση 1% για το προνόμιο κατάθεσης χρημάτων σε μια ελβετική τράπεζα, μοιάζει πολύ καλή ευκαιρία.
Το τελικό χτύπημα ήταν η πιθανή έναρξη του quantitative easing στην ευρωζώνη, που θα υποχρέωνε την SNB να αγοράσει πολλά δισεκατομμύρια ευρώ ακόμη, αν το «ταβάνι» παρέμενε στη θέση του. Όσο μεγαλύτερος ο ισολογισμός, τόσο μεγαλύτερος και ο κίνδυνος του κόστους αφαίρεσης του ανώτατου ορίου. Εν τέλει, η SNB αποφάσισε να πονέσει τώρα, παρά να πονέσει περισσότερο αργότερα. Η δραματική απόφαση της Πέμπτης στην αγορά συναλλάγματος προσφέρει ειρωνικά κάποια δικαιοσύνη: έδειξε πόσο υπερτιμημένο ήταν το επίπεδο στο οποίο η SNB είχε υποσχεθεί να αγοράζει ευρώ.
Η ανατίμηση του φράγκου θα προκαλέσει βαθιά ζημιά στην ελβετική οικονομία. Βραχυπρόθεσμα, οι νομισματικές συνθήκες έχουν σφίξει πολύ. Παρά τον αποπληθωρισμό, συγκριτικά η Ελβετία θα γίνει ακόμη πιο ακριβή για τις επιχειρήσεις. Η μεταποίηση θα έχει να ανταγωνιστεί τις πολύ φθηνότερες γερμανικές εξαγωγές. Ο τουρισμός και η τραπεζική βιομηχανία μπορεί να πληγούν. Θα αυξηθεί ο αριθμός των πολιτών που θα περνούν τα σύνορα για να κάνουν τα ψώνια τους.
Όταν αποφάσισε ότι το «ταβάνι» δεν είναι βιώσιμο, η SNB δεν είχε κάποιο νεύκολο τρόπο να το καταργήσει χωρίς να προκαλέσει αναταραχή στις αγορές. Οποιαδήποτε κίνηση λιγότερο αποφασιστική θα είχε δημιουργήσει μεγάλες ευκαιρίες στους κερδοσκόπους. Σε κάθε περίπτωση, δεν ήταν μια απόφαση για την οποία θα υπερηφανεύεται.
Μετά από μια συνεδρίαση κατά την οποία το ελβετικό φράγκο εκτινάχθηκε παροδικά σχεδόν 40%, η εμπιστοσύνη στην ελβετική νομισματική πολιτική έχει υποστεί μεγάλη ζημιά. Αποκαλύπτοντας το σημείο στο οποίο ο ισολογισμός της αρχίζει να γίνεται ανησυχητικός, ίσως αποδυναμώθηκε η δυνατότητα της SNB να αξιοποιήσει τις αγορές στο μέλλον.
Η τράπεζα τώρα δηλώνει ότι θα παρέμβει αναλόγως με το πόσο «λογικές» είναι οι εξελίξεις. Μετά τη χθεσινή ταραχή, δεν είναι βέβαιο ότι γνωρίζουμε όλοι τι σημαίνει αυτό.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου