Η Ποίηση είναι μία συνεχής αναζήτηση, μία μάχη του δημιουργού με
τα πάθη του, τη λογική του, τα μηνύματά του ως πομπού. Η ποίηση δεν
είναι αυθόρμητες καταγραφές, δεν κηρύττει, δε φιλοσοφεί. Απαιτεί
προσήλωση, συνεχή επεξεργασία του στίχου, μελέτη. Η ποίηση απαιτεί τη
στράτευση του καλλιτέχνη σε έναν αέναο πόλεμο ενάντια σε όσα απειλούν
τον Άνθρωπο.Στον πόλεμο αυτό έχει στρατευτεί και ο Βαγγέλης Κούτσης με την πρώτη του ποιητική απόπειρα που τιτλοφορείται «τοις "κυνών" ρήμασι πειθόμενοι» (Προμετωπίδα, 2013). Πρόκειται για μία συλλογή που απεικονίζει την κοινωνική κατάρρευση, τη νέα διγλωσσία, την πολυπολιτισμικότητα, τη μετανάστευση -ειδικά των νέων-, τον έρωτα…
Η ποιητική του Κούτση δεν είναι προσκλητήριο σε επανάσταση. Η στιχουργική του φιλοδοξεί να αφυπνίσει συνειδήσεις, να μεταφέρει μηνύματα. Η ανατροπή έρχεται μέσα από τις λέξεις, τις εικόνες, το συναίσθημα που γεννά. Δεν ακολουθεί το δρόμο της πολιτικής ρητορείας, μόνο στοχάζεται και περιγράφει προκαλώντας.
Η κοινωνική ποίηση δένεται με το μεταμοντέρνο ύφος της αμφισβήτησης
και της άρνησης των παραδομένων. Αν και τα ποιήματα είναι γραμμένα πριν
το 2012, η κοινωνική κρίση και η απογοήτευση αποτυπώνονται μέσα από ένα
δαιδαλώδες τοπίο εικόνων. Εικόνες εμπνευσμένες από τη φύση και τα
κοινωνικά βιώματα, την ιστορία και τη μυθολογία. Η ειρωνεία συντροφεύει
τον πόνο και την πικρία. Ειρωνεία για την πολιτική συνθηματολογία, την
κρίση αξιών, την προβολή καταναλωτικών αξιών, για τις προσωπικές
φιλοδοξίες, για την αρχαιολαγνεία και την εθνικιστική ρητορική.Όπως σημειώνει ο ίδιος είναι «η μετάλλαξη των καταστάσεων που επιφέρει η εποχή και η δυναμική της. Αυτό συνίσταται στη μετακένωση του Λόγου σε τυπικές καταναλωτικές συμπεριφορές και τη μετάλλαξη του μύθου σε στείρα τηλεοπτική πληροφόρηση, συναρμόζοντας παράλληλα δίπολα, πολίτη-καταναλωτή, αισθητικής-μόδας και συλλογικής ηθικής-ατομικισμού».
Πικρία για ήρωες που χάθηκαν ατιμασμένοι (Νίκος Πλουμπίδης), για τους νέους που νιώθουν τα όνειρά τους να εξαϋλώνονται (ως οδυσσείς δεμένοι σε κατάρτια τηλεοπτικά) από το βάρος της κρίσης, για τον εξοστρακισμό τους μέσα από αστικές διαθλάσεις, για την ανεργία (μέσα από προβολές ζωής) που βαραίνει τις πλάτες τους όταν ως Σίσυφοι πολεμούν να ανέβουν στο δικό τους λόφο για να γλιστρήσουν οι ίδιοι (του Χριστού το Πάθος).
Χαρακτηριστικό της γενιάς της κρίσης είναι η αναζήτηση φόρμας. Συχνά στην ίδια συλλογή παρατηρούμε έμμετρη ποίηση, ομοιοκαταληξία και ελεύθερο στίχο έως και θραυσματικό. Τούτη η αναζήτηση φόρμας και ο πειραματισμός είναι ιδιαίτερα αισθητός στη συλλογή του Κούτση.
Εμφανής είναι και ο πειραματισμός του ποιητή με την αποφθεγματική διατύπωση και τη γλώσσα. Φιλοδοξία του ποιητή είναι να αναδείξει τη γλωσσική ευτέλεια της εποχής μας και του τηλεοπτικού γλωσσικού κανιβαλισμού. Αξιοποιεί αρχαΐζουσες λέξεις που υπηρετούν αρτιότερα το μετρικό και ρυθμικό σύστημα από κάποια οικεία συνώνυμη. Ωστόσο, η συχνή χρήση αρχαιοπρεπών λέξεων καθιστά ορισμένες συνθέσεις του δυσνόητες -και ίσως ακατανόητες- άλλοτε πάλι, εκλαμβάνεται/φαντάζει ως επιδεικτικός βερμπαλισμός αποπροσανατολίζοντας από το συναίσθημα ή το μήνυμα. Η ποίηση, ακόμα και η συμβολική ή η σουρεαλιστική, οφείλει να τιμά τη ζωντανή γλώσσα και να την εμπλουτίζει. Βέβαια ο ποιητής έχει διατυπωμένη τη δική του άποψη για τη γλώσσα στην ποίηση (βλ. εδώ). Ο πλούτος όμως δεν βρίσκεται σε ανοίκειες λέξεις ή στην ανάνηψη νεκρών όρων, γιατί τότε καλλιεργείται η διγλωσσία και η στείρα αρχαιολαγνεία που ειρωνεύεται ο ποιητής.
Η ποίηση στην εποχή της κρίσης δε θα μπορούσε να αποφύγει την μεταμοντέρνα αναφορά στη διάλυση και τα πάθη της κοινωνίας. Η ποίηση οριοθετημένη από το οικείο και το ευανάγνωστο εμπλουτισμένη με το συναίσθημα και το παιχνίδισμα των λέξεων που μεταφέρουν μηνύματα και εικόνες, δεν έχει στόχο να πείσει, όπως σημείωνε ο Σεφέρης, αλλά να προκαλέσει συναίσθημα, να αφυπνίσει, να προκαλέσει. Η νεώτερη ποιητική γενιά με δεδομένη την βιωματική εικόνα χάους αναζητά ακόμα τη δική της καλλιτεχνική νόρμα, το δικό της ύφος που θα συγκροτήσει μια πραγματική ποιητική γενιά. Τούτο όμως δεν είναι αρνητικό. Αντίθετα, εσωκλείει μια δυναμική και αναδεικνύει μια μοναδική κινητικότητα.
τοβιβλίο
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου