Φωτογραφία: Γεράσιμος Δομένικος/FosPhotos
Σύμφωνα με το άρθ. 6 του νόμου 2946/2001που ορίζει τις προϋποθέσεις τοποθέτησης επιγραφών, «οι επιγραφές με τις οποίες προσδιορίζεται η θέση, η διεύθυνση, η ιδιότητα ή η επαγγελματική δραστηριότητα φυσικού προσώπου, ή η επωνυμία και το αντικείμενο δραστηριότητας, ενώσεως φυσικών προσώπων ή νομικών προσώπων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου γράφονται υποχρεωτικώς στην ελληνική γλώσσα. Επιτρέπεται επιπρόσθετη αναγραφή της επιγραφής σε άλλη γλώσσα με μικρότερα στοιχεία». Μια ματιά στο δάσος των επιγραφών κατά μήκος των κεντρικών οδικών αξόνων της χώρας μας κάθε άλλο παρά επιβεβαιώνει του «.. νόμου το ασφαλές». Το ίδιο ισχύει και για τις πόλεις μας, όπου ολοένα και περισσότερα καταστήματα καταργούν (στο όνομα του εκσυγχρονισμού;) την ελληνική γλώσσα, αντικαθιστώντας την κυρίως με την αγγλική. Του Ζήση Δ. Παπαδημητρίου*
Λέγεται πως η μανία των Νεοελλήνων να τοποθετούν ξενόγλωσσες
επιγραφές, προκειμένου να διαλαλήσουν την πραμάτεια τους, οφείλεται στο
τουριστικό ρεύμα που κατακλύζει, ιδιαίτερα τα καλοκαίρια, τη χώρα μας
καθώς και στον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα των κοινωνιών μας. Σύμφωνα με
την άποψη των οπαδών της περιώνυμης παγκοσμιοποίησης, η χρήση
ξενόγλωσσων επιγραφών για την προβολή εμπορευμάτων και υπηρεσιών είναι
δήθεν αναπόφευκτη.
Έτσι, η «αγορά» έγινε «μάρκετ», το κατάστημα υποδημάτων «σού-σοπ», ο
παραδοσιακός «τσαγκάρης» «σου-μέϊκερ», το «καφενείο» «καφέ», οι
«πωλήσεις» «σέϊλ» κλπ.. Τα πράγματα, βέβαια, δεν σταματούν εδώ. Όταν
πρόκειται για προβολή συγκεκριμένου εμπορεύματος, τότε τα «σλόγκεν»
(συνθήματα ή μηνύματα) αποτελούν ολόκληρες προτάσεις. Γνωστή εταιρεία
τσιγάρων, παγκόσμιας εμβέλειας, χρησιμοποιεί τελευταία διαφημίσεις με
συγκεκριμένες συμπαραδηλώσεις όπως «έβερυ θίνγκ σταρτς νάου» (κάθε τι
αρχίζει τώρα). Η αφίσα δείχνει καθιστούς έναν άνδρα και μια γυναίκα. Ο
άνδρας, αναποφάσιστος, απλώνει δειλά το χέρι για να αγγίξει τα γόνατα
της γυναίκας. Μα θα μου πείτε, τι σχέση έχει το κάπνισμα με τον έρωτα ;
Το μήνυμα της συγκεκριμένης αφίσας είναι : «μη διστάζεις, κάνε την αρχή
και όλα θα πάνε καλά». Λίγο πιο κάτω διαβάζει κανείς στα ελληνικά τη
γνωστή φράση «Το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία» !
Είναι αλήθεια πως οι εξελίξεις στο χώρο της πληροφορικής και των
Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας, είχαν σαν αποτέλεσμα την ενσωμάτωση και
πολιτογράφηση στις εθνικές γλώσσες κυρίως αγγλικών όρων, μια και η
κυριότερη γλώσσα επικοινωνίας στην εποχή μας είναι η αγγλική, γεγονός
που οδηγεί ως ένα βαθμό αναγκαστικά στην αγγλοσαξονοποίηση της
καθημερινής μας ζωής. Οι νέοι μας, «κολλημένοι» με το Διαδίκτυο,
χρησιμοποιούν, υποθέτω για λόγους ευκολίες και όχι για επίδειξη γνώσεων
στην αγγλική, ολοένα και πιο πολύ αγγλικούς όρους στην επικοινωνία τους,
χωρίς την παραμικρή προσπάθεια να αναζητήσουν τους αντίστοιχους όρους
στην ελληνική, όπως π.χ. «λογισμικό» για το “software”(σόφτγουερ) και
«υλικό» για το “hardware”(χάρντγουερ). Ο συμβολισμός στην επικοινωνία
και η χρήση ξένων όρων οδηγούν, με τον καιρό, σε γλωσσική πενία, η οποία
τελικά επιδρά καταλυτικά στην ικανότητα των παιδιών να εκφραστούν στη
μητρική τους γλώσσα.
Ως γνωστόν, οι Γάλλοι καταβάλλουν προσπάθειες να αποκαθάρουν τη
γλώσσα τους από ξένες προσμίξεις. Αυτό, βέβαια, αν και είναι ως ένα
βαθμό σωστό από πολιτιστική άποψη, γιατί αντιμάχεται τη γλωσσική
αλλοτρίωση, δημιουργεί προβλήματα, καθώς ενισχύει υφιστάμενες
εθνικιστικές αγκυλώσεις. Ωστόσο, η έλλειψη κανόνων στη χρήση ξενόγλωσσων
όρων και στην προκειμένη περίπτωση αγγλικών όρων στην καθημερινότητά
μας ενισχύει τον ήδη υφιστάμενο αγγλοσαξονικό γλωσσικό ιμπεριαλισμό και
απειλεί, μακροπρόθεσμα, να υπονομεύσει το γλωσσικό μας πλούτο όσο και
την αισθητική της γλωσσικής μας επικοινωνίας.
Η εκμάθηση ξένων γλωσσών είναι αναμφίβολα πολύ σημαντική και ενισχύει
την ατομική μας ταυτότητα, η άλογη χρήση σκόρπιων ξενόγλωσσων εννοιών,
όπως π.χ. στην περίπτωση των επιγραφών αλλά και στην καθημερινή μας
επικοινωνία, υποδηλώνει ελλειμματική αυτοσυνείδηση, αν όχι συμπλέγματα
κατωτερότητας απέναντι στους ξένους. Όντας κληρονόμοι μιας τόσο πλούσιας
και όμορφης γλώσσας, δεν έχουμε το δικαίωμα να την εκποιήσουμε, στο
όνομα μιας εκσυγχρονιστικής δήθεν ιδεοληψίας.
*Ο Ζήσης Δ. Παπαδημητρίου είναι καθηγητής της Γενικής και
Πολιτικής Κοινωνιολογίας του Τμήματος Νομικής του Αριστοτελείου
Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου