ΕΥΡΩΖΩΝΗ – ΡΩΣΙΑ – ΗΠΑ Το σκηνικό στην Κύπρο οξύνει τις αντιθέσεις

Στην επιφάνεια οι ισχυροί ανταγωνισμοί ανάμεσα σε μερίδες του κεφαλαίου και γενικευμένη ανησυχία για τη διαχείριση της κρίσης

Ρούβλια, δολάρια και ευρώ συμμετέχουν στο χορό των ανταγωνισμών που στήνεται γύρω από τη διαχείριση της κρίσης στην Κύπρο.

Ισχυρές αντιθέσεις στην Ευρωζώνη – ΕΕ και ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα, αλλά και ενίσχυση των φυγόκεντρων τάσεων στο εσωτερικό της Ζώνης του Ευρώ, δείχνει το παζάρι για τη διαχείριση της κρίσης στην Κύπρο, ανεξάρτητα από το «σχέδιο» που τελικά θα επιλεγεί για την ελεγχόμενη χρεοκοπία της κυπριακής οικονομίας. Τη Δευτέρα, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλ. Πούτιν συγκάλεσε έκτακτη σύσκεψη με μέλη της ρωσικής κυβέρνησης και συμβούλους του, όπου συζητήθηκαν οι εξελίξεις στην Κύπρο.

Μετά τη συνάντηση, ο Ρώσος Πρόεδρος χαρακτήρισε «άδικη, ηθικά ανεπίτρεπτη και επικίνδυνη» ενδεχόμενη συναίνεση της κυπριακής κυβέρνηση στα σχέδια για κούρεμα των καταθέσεων. Από τη μεριά του, ο πρωθυπουργός της Ρωσίας, Ντ. Μεντβέντεφ, είχε χαρακτηρίσει την επιβολή παρόμοιου φόρου ως «κατάσχεση ξένων χρημάτων». Οπως δήλωσε ο Ρώσος πρωθυπουργός, η Ρωσία θα αναγκαστεί να κάνει «διορθώσεις» στις σχέσεις της με την Κύπρο, σε περίπτωση που προχωρήσει στην υλοποίηση των αποφάσεων του Γιούρογκρουπ.

Από τη δήλωση του Ρώσου πρωθυπουργού δεν έλειψε κι ο ανιστόρητος αντικομμουνισμός, αφού τόλμησε να συγκρίνει εντελώς ανόμοια πράγματα, όπως η απόφαση της ΕΕ για την Κύπρο με την εποχή της ΕΣΣΔ. Εκείνο, που πραγματικά θα μπορούσε να συγκρίνει, είναι εξαφάνιση των καταθέσεων των απλών Σοβιετικών εργαζομένων, που συνέβη με την ανατροπή του σοσιαλισμού και τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Καταθέσεις, για τις οποίες η νέα αστική εξουσία ποτέ δεν αποζημίωσε τους εργαζόμενους.

Ο υπουργός Οικονομικών της Ρωσίας Α. Σιλουάνοφ δήλωσε ότι η απόφαση της Ευρωζώνης να επιβληθεί φόρος στις καταθέσεις στην Κύπρο ελήφθη χωρίς να προηγηθούν διαβουλεύσεις με τη Μόσχα και ότι η κίνηση αυτή μπορεί να επηρεάσει την απόφαση της Ρωσίας για «χαλάρωση» των δανειακών όρων προς τη Λευκωσία.

Από την πλευρά του, ο διευθυντής της μεγάλης ρωσικής λογιστικής εταιρείας FBK Ι. Νικολάεφ επιβεβαίωσε ότι ο φόρος στις καταθέσεις θα προκαλέσει μεγάλη φυγή καταθέσεων από την Κύπρο, λέγοντας μεταξύ άλλων: «Τα πρόσωπα, που έχουν καταθέσεις στις τράπεζες του νησιού, θα φύγουν οπωσδήποτε. Το 10% φόρος επί των καταθέσεων δεν αφήνει περιθώρια για δεύτερες σκέψεις. Προφανώς τα χρήματα αυτά δε θα επιστρέψουν στη Ρωσία, αλλά θα πάνε σε Γερμανία, Μεγάλη Βρετανία και Ελβετία».

Σιγοντάρουν οι ΗΠΑ

Ψήφο εμπιστοσύνης στα μέτρα για την Κύπρο έδωσε με ανακοίνωσή του το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, αναφέροντας ότι «είναι σημαντικό η Κύπρος και οι εταίροι της στην Ευρωζώνη να εργαστούν για να επιλύσουν την κατάσταση με τρόπο υπεύθυνο και ακριβοδίκαιο, που θα διασφαλίζει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα».

«Οι περικοπές στην κυπριακές καταθέσεις είναι αναπόφευκτες» δήλωσε από την πλευρά του ο επικεφαλής του Eurogroup, Γ. Ντάισελμπλουμ, τονίζοντας πως «για να δημιουργήσεις, πρέπει πρώτα να καταστρέψεις». Ομολόγησε, δηλαδή, ότι το κούρεμα στις καταθέσεις δεν είναι τίποτα άλλο παρά ελεγχόμενη καταστροφή κεφαλαίου, αναγκαία για να ξεπεραστεί η καπιταλιστική κρίση.

Από κοντά και ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Β. Σόιμπλε, σχολιάζοντας τις αντιδράσεις της Ρωσίας, είπε ότι «όποιος επενδύει τα χρήματά του σε χώρες όπου πληρώνει λιγότερους φόρους, ή όπου ίσως ελέγχεται λιγότερο, αναλαμβάνει τον κίνδυνο, όταν οι τράπεζες της χώρας αυτής δεν είναι βιώσιμες, είναι προφανές ότι πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του».

Απαντώντας στις επικρίσεις ότι η Γερμανία είναι αυτή που με την επιμονή της για σκληρά δημοσιονομικά μέτρα δυναμιτίζει τα θεμέλια της Ευρωζώνης, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών υποστήριξε ότι η Γερμανία και το ΔΝΤ ήταν διατεθειμένοι να σεβαστούν την εγγύηση των κυπριακών καταθέσεων μέχρι το ποσό των 100.000 ευρώ, αλλά η πρότασή τους απορρίφθηκε τόσο από την κυπριακή κυβέρνηση, όσο και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

«Θα είχαμε όμως προφανώς σεβαστεί την εγγύηση των καταθέσεων μέχρι τις 100.000 ευρώ. Αλλά εκείνοι που δεν ήθελαν το bail-in ήταν η κυπριακή κυβέρνηση, η Κομισιόν και η ΕΚΤ. Εκείνοι αποφάσισαν γι’ αυτή τη λύση και εκείνοι πρέπει τώρα να το εξηγήσουν στον κυπριακό λαό», είπε ο Β. Σόιμπλε. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι η ελεγχόμενη χρεοκοπία της Κύπρου ήταν επιτακτική για την προστασία του κοινού νομίσματος και σημείωσε για τον κυπριακό τραπεζικό τομέα ότι βρίσκεται σε «μεγάλη δυσαναλογία σε σχέση με την γενική οικονομία και το ΑΕΠ».

Στο ίδιο πνεύμα, η Γερμανίδα καγκελάριος Α. Μέρκελ, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε τη Δευτέρα με τον Πρόεδρο της Κύπρου, Ν. Αναστασιάδη, επέμεινε ότι οι διαπραγματεύσεις για το πρόγραμμα δανειοδότησης θα πρέπει να διεξαχθούν αποκλειστικά και μόνο με την τρόικα, σύμφωνα με εκπρόσωπο της καγκελαρίας.

Αντιδρούν οι τραπεζίτες

Την αντίθεσή του στο σχέδιο που επιλέχθηκε για να οδηγηθεί η Κύπρος σε ελεγχόμενη χρεοκοπία, εξέφρασε το Διεθνές Χρηματοοικονομικό Ινστιτούτο (IIF), κάνοντας λόγο για «λάθος απόφαση» και «κακό σχέδιο που υπονομεύει το τραπεζικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ενωσης», σύμφωνα με τον Χανγκ Τραν, πρώτο αναπληρωτή διευθύνοντα σύμβουλο του Ιδρύματος.

Σε συνέντευξη στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων είπε ότι οι ηγέτες της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ «δημιούργησαν ένα πολύ επικίνδυνο προηγούμενο», αγγίζοντας «το απαραβίαστο των εγγυημένων τραπεζικών καταθέσεων» και το «κακό φαίνεται να έχει γίνει».

Σύμφωνα με τον ίδιο, η συμφωνία αυτή «υπονομεύει την αξιοπιστία και το μοντέλο ασφάλειας των ευρωπαϊκών καταθέσεων» και «καθιστά πιο δύσκολη τη χρήση τους στο μέλλον», αν κριθεί αναγκαίο για να «σταθεροποιηθεί η κατάσταση μετά από μια κρίση πανικού στις τράπεζες». Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος της Πορτογαλίας Ανιμπαλ Καβάκου Σίλβα παρατήρησε ότι «η Ευρωπαϊκή Ενωση ακολουθεί έναν πολύ επικίνδυνο δρόμο» μετά και την απόφαση της Κύπρου, ασκώντας έμμεσα πιέσεις για να χαλαρώσει η δημοσιονομική πολιτική στη χώρα του, που βρίσκεται σε μνημόνιο.

Ο ίδιος εξέφρασε την ανησυχία του για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος μετά την απόφαση για την Κύπρο, λέγοντας ότι «η εμπιστοσύνη των καταθετών είναι ένας από τους στυλοβάτες του χρηματοπιστωτικού συστήματος» και «τα βιβλία μας διδάσκουν ότι σε περίπτωση έλλειψης εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα, καμία χώρα, ή σχεδόν καμία, δε γλιτώνει».

Στον αντίποδα, ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας Κλάους Ρέγκλινγκ δήλωσε με αφορμή την απόφαση για την Κύπρο ότι δεν μπορεί να υπάρξει χαλάρωση. Είπε συγκεκριμένα στη γερμανική εφημερίδα Bild: «Το ερώτημα αν η Κύπρος πρέπει να πληρώσει τα έξοδα για τη σταθεροποίηση της χώρας και των τραπεζών της, είναι αποκλειστική ευθύνη της κυπριακής κυβέρνησης. Αλλά στο τέλος, πρέπει να υπάρχει συμβολή της Κύπρου σε ποσό ισοδύναμο με αυτό που επιτεύχθηκε στη συμφωνία το βράδυ της Παρασκευής». Πρόσθεσε ακόμα ότι η ανεξέλεγκτη χρεοκοπία της Κύπρου «θα ήταν κίνδυνος για το ευρώ».

Ανήσυχοι οι τεχνοκράτες

Στη σταθερότητα του ευρώ, που καθιστά επιβεβλημένη την ελεγχόμενη χρεοκοπία τη Κύπρου, επικέντρωσαν τις δηλώσεις τους οι Α. Μέρκελ, Φ. Ολάντ και Ζοζέ Μπαρόζο, σε κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν στο Βερολίνο μετά από συνάντηση με τους Ευρωπαίους βιομήχανους.

«Η σταθερότητα του ευρώ συνιστά μόνιμο θέμα ανησυχίας, όπως το είδαμε και στην Κύπρο», είπε η Γερμανίδα καγκελάριος. Ο Γάλλος Πρόεδρος, από την πλευρά του, δεν έκανε καμία αναφορά στην Κύπρο, ενώ ο Ζοζέ Μπαρόζο σημείωσε ότι «η κρίση επιμένει, όπως δείχνουν οι αναπτυξιακές προοπτικές, το ποσοστό ρεκόρ της ανεργίας των νέων και οι πρόσφατες εξελίξεις στην Κύπρο».

«Κοντόφθαλμο, αυτοκαταστροφικό και άδικο», χαρακτηρίζει ο Economist το σχέδιο για την Κύπρο, εστιάζοντας κυρίως στο κούρεμα των καταθέσεων κάτω από 100.000 ευρώ. «Η πολιτική του να σωθούν εύποροι Ρώσοι με τα χρήματα που θα δάνειζαν οι λιτοί Γερμανοί δεν θα πήγαινε πολύ μακριά», γράφει το περιοδικό, δείχνοντας το παρασκήνιο των ανταγωνισμών για το ποιος θα πληρώσει τη χασούρα που συνεπάγεται η καταστροφή κεφαλαίου στην κρίση.

Στο πεδίο της διαχείρισης, ο Economist ζητάει ενίσχυση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας «για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ώστε να αποδυναμωθεί ο δεσμός μεταξύ κυβερνήσεων και τραπεζών», καταγγέλλοντας την Ευρωζώνη ότι «εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ισότιμα το τραπεζικό χρέος με το εθνικό χρέος».

Το πακέτο στήριξης της Κύπρου είναι αρνητικό για τις τράπεζες σε ολόκληρη την Ευρωζώνη, ενώ οι επιπτώσεις στις αξιολογήσεις των χωρών είναι αβέβαιες, αναφέρει σε έκθεσή του o οίκος αξιολόγησης Moody’s.«Η απόφαση να επιβληθούν ζημιές στους καταθέτες σηματοδοτεί την πρόθεση των φορέων χάραξης πολιτικής της Ευρωζώνης να διακινδυνεύσουν ευρύτερη αναταραχή στις αγορές, προκειμένου να προωθήσουν άλλους στόχους πολιτικής», σημειώνει ο καπιταλιστικός οίκος.

Θωρακίζει τις τράπεζες η ΕΕ

Συναφής με τις εξελίξεις στην Κύπρο είναι και η απόφαση της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ να εγκρίνει μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2013 «ένα επιχειρησιακό πλαίσιο», ώστε όταν συσταθεί ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας να έχει «τη δυνατότητα άμεσης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών», αποφάσισαν οι κυβερνήσεις των κρατών – μελών της ΕΕ στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής.

Συγκεκριμένα, στο κείμενο των συμπερασμάτων σημειώνεται: «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι είναι επιτακτική ανάγκη να σπάσει ο φαύλος κύκλος μεταξύ τραπεζών και κρατών. Οπως συμφωνήθηκε το Δεκέμβριο του 2012, θα πρέπει να εγκριθεί το συντομότερο δυνατόν εντός του πρώτου εξαμήνου του 2013 ένα επιχειρησιακό πλαίσιο, ώστε όταν συσταθεί αποτελεσματικός ενιαίος εποπτικός μηχανισμός, να έχει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, με τακτικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων, τη δυνατότητα άμεσης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών».

Αναδημοσίευση από το σημερινό (21/3) Ριζοσπάστη

Posted in: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ