«Τουρκόσποροι» και «λαθροεισβολείς»: Όταν Έλληνες πυρπολούσαν προσφυγικούς καταυλισμούς Μικρασιατών και Ποντίων

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας 

Τότε ήταν «τουρ­κό­σπο­ροι», «βούλ­γα­ροι» και «όψι­μοι έλ­λη­νες». Σή­με­ρα είναι «λα­θροει­σβο­λείς» και «λα­θρο­με­τα­νά­στες».

Τότε ήταν «σκύ­λοι» και «ψευ­το­ρω­μιοί», οι ξε­ρι­ζω­μέ­νοι του Πό­ντου και της Μι­κράς Ασίας ομο­ε­θνείς, που γύ­ρευαν μερ­τι­κό από τη γη των ντό­πιων ελ­λα­δι­τών.  Σή­με­ρα είναι «ισλα­μι­στές» και «ψευ­το­πρό­σφυ­γες» που ήρθαν να αποι­κί­σουν τα ελ­λη­νι­κά και ευ­ρω­παϊ­κά χώ­μα­τα.

Τότε, για τα ρα­τσι­στό­μου­τρα της επο­χής, οι ένο­χοι για την φτώ­χεια, την ανέ­χεια και τη μι­ζέ­ρια που είχε επι­βάλ­λει στη χώρα η αστο­τσι­φλι­κά­δι­κη ολι­γαρ­χία και τα κόμ­μα­τα της, ήταν οι μι­κρα­σιά­τες και πό­ντιοι πρό­σφυ­γες.

Σή­με­ρα, για τον μι­κρο­α­στι­κό φα­σι­σμό, τα ξε­φω­νη­μέ­να αλλά και ντρο­πα­λά ρα­τσι­στό­μου­τρα, οι ένο­χοι της κα­τά­στα­σης είναι οι φτω­χο­διά­βο­λοι και τα γυ­ναι­κό­παι­δα που ήρθαν από την Συρία, το Ιράκ και άλλες χώρες για να ξε­φύ­γουν από την κό­λα­ση των ιμπε­ρια­λι­στι­κών πο­λέ­μων.

Οι ση­με­ρι­νές απάν­θρω­πες, ρα­τσι­στι­κές από­ψεις περί με­τα­φο­ράς των προ­σφύ­γων σε ξε­ρο­νή­σια (βλ. βου­λευ­τές-στε­λέ­χη της ΝΔ, Βε­λό­που­λος κ.α) δεν είναι και­νούρ­γιες. Η Μα­κρό­νη­σος, το μαρ­τυ­ρι­κό αυτό νησί, χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε ως εν­διά­με­σος σταθ­μός για την με­τέ­πει­τα προ­ώ­θη­ση προ­σφύ­γων της Μι­κράς Ασίας προς τους κα­ταυ­λι­σμούς της εν­δο­χώ­ρας (Βλέπε:  Τζα­να­κά­ρης, Βα­σί­λης. Δα­κρυ­σμέ­νη Μι­κρα­σία, 1919-1922: τα χρό­νια που συ­ντά­ρα­ξαν την Ελ­λά­δα, Με­ταίχ­μιο, 2007 και Αθα­να­σιά­δης, Τίτος. Μικρά Ασία, 1919-1922: Από την επο­ποι­ία στην κα­τα­στρο­φή, «Απο­γευ­μα­τι­νή», 2002).

Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά τα όσα ανα­φέ­ρει, με­τα­ξύ άλλων, άρ­θρο-προ­κή­ρυ­ξη με τίτλο «Στις ερ­γα­ζό­με­νες προ­σφυ­γι­κές μάζες», που δη­μο­σιεύ­θη­κε στην πρώτη σε­λί­δα του «Ρι­ζο­σπά­στη» στις 8 Δε­κέμ­βρη 1923: «Αυτοί φά­γα­νε 40 χι­λιά­δες πρό­σφυ­γες στη Μα­κρό­νη­σο, στην κα­ρα­ντί­να, κά­νο­ντας την σκέψη πως όσο πε­ρισ­σό­τε­ροι πρό­σφυ­γες πε­θαί­νουν γι’ αυ­τούς είναι συμ­φέ­ρον, δεν θέ­λου­νε σκο­τού­ρες στο κε­φά­λι τους».

Το δράμα των – ομο­ε­θνών – προ­σφύ­γων δεν τε­λεί­ω­νε στη Μα­κρό­νη­σο αλλά, αντί­θε­τα, ξε­κι­νού­σε με την άφιξη τους στους προ­σφυ­γι­κούς κα­ταυ­λι­σμούς. Εκεί όπου είχαν να αντι­με­τω­πί­σουν το ρα­τσι­σμό, την απέ­χθεια και τις εγκλη­μα­τι­κές ενέρ­γειες των φα­σι­στοει­δών της επο­χής που έβλε­παν τους πρό­σφυ­γες – τους ομο­ε­θνείς πρό­σφυ­γες της Μι­κρα­σί­ας και του Πό­ντου – ως «υπαν­θρώ­πους».

Να τι άποψη εξέ­φρα­ζε για τους πρό­σφυ­γες ένας γη­γε­νής από την Άσ­ση­ρο Θεσ­σα­λο­νί­κης: «Με κα­νέ­να τρόπο δε θα δεχτώ τον Καυ­κά­σιο, τον βρώ­μι­κο, στο σπίτι μου. Όσο με αφορά, μπο­ρεί να πέσει νε­κρός στη μέση του δρό­μου και δε με νοιά­ζει. Μα­κά­ρι να καούν όλοι στη φωτιά. Ο Βε­νι­ζέ­λος έφερε σκατά στη Μα­κε­δο­νία. Όλοι τους πέ­θαι­ναν από την πείνα στην Τουρ­κία» (Εφημ. «Πα­μπρο­σφυ­γι­κή», 28/9/1924).

Ο ρα­τσι­σμός και ο μι­σαν­θρω­πι­σμός δεν άρ­γη­σε να πε­ρά­σει από τα λόγια στις πρά­ξεις, με βί­αιες επι­θέ­σεις ενα­ντί­ον προ­σφυ­γι­κών κα­ταυ­λι­σμών. Όπως το Νο­έμ­βρη του 1924, όταν οπλι­σμέ­νες ομά­δες ντό­πιων, δρώ­ντας σαν τάγ­μα­τα εφό­δου, επι­τέ­θη­καν σε οι­κι­σμό προ­σφύ­γων στο Κιουπ­κιόϊ (ση­με­ρι­νή Πρώτη Σερ­ρών) της Μα­κε­δο­νί­ας και «ετραυ­μά­τι­σαν 17 πρό­σφυ­γας, το πλεί­στον γυ­ναί­κας, πυρ­πο­λή­σα­ντες τας σκη­νάς, τους σταύ­λους, τους αχυ­ρώ­νας, λε­η­λα­τή­σα­ντες και τας απο­σκευάς…» (Εφημ. «Πα­μπρο­σφυ­γι­κή», 9 Νο­έμ­βρη 1924).

 

Άρθρο της εφη­με­ρί­δας «Σκριπ».

Στην αντα­πό­κρι­ση της εφη­με­ρί­δας «Εμπρός» δια­βά­ζου­με: «Την πρω­ϊ­αν χθες αι 120 οι­κο­γέ­νειαι των προ­σφύ­γων μέ­νου­σοι υπό σκη­νάς ευ­ρέ­θη­σαν πε­ρι­κυ­κλω­μέ­νοι από ομά­δας μαι­νό­με­νου λαού του Κιουπ­κιόϊ. Οι πο­λιορ­κη­ταί ένο­πλοι επε­τέ­θη­σαν, επη­κο­λού­θη­σε δε αι­μα­τη­ρά συ­μπλο­κή με­τα­ξύ εντό­πιων και προ­σφύ­γων. Οι εντό­πιοι διε­σκόρ­πι­σαν τους πρό­σφυ­γας και έκαυ­σαν τας σκη­νάς των. Υπάρ­χουν πε­ντή­κο­ντα πε­ρί­που τραυ­μα­τί­αι και εννέα νε­κροί, άπα­ντες πρό­σφυ­γες» («Εμπρός», 6/11/1924).

Η επί­θε­ση στο Κιουπ­κιόϊ είναι ένα μόνο από τα εκα­το­ντά­δες γε­γο­νό­τα βίας ενά­ντια σε προ­σφυ­γι­κούς καυ­τα­λι­σμούς μι­κρα­σια­τών και πο­ντί­ων. Όπως και σή­με­ρα, έτσι και τότε, τα κί­νη­τρα όσων δεν ήθε­λαν τους πρό­σφυ­γες ήταν ρα­τσι­στι­κά.

Οι ίδιοι που σή­με­ρα φο­ρούν την στολή του «υπερ­πα­τριώ­τη», πρω­το­στα­τώ­ντας στις εκ­στρα­τεί­ες μί­σους και ρα­τσι­σμού απέ­να­ντι στους «λα­θροει­σβο­λείς» και «λα­θρο­πρό­σφυ­γες», είναι οι ίδιοι που αν ζού­σαν τη δε­κα­ε­τία του 1920 θα κυ­νη­γού­σαν τους «τουρ­κό­σπο­ρους» και «ψευ­το­ρω­μιούς» ομο­γε­νείς του Πό­ντου και της Μι­κρα­σί­ας.

Απ’ το Κιουπ­κιόϊ στη Μόρια, ο μι­σαν­θρω­πι­σμός δεί­χνει να ‘χει πα­ρα­μεί­νει αναλ­λοί­ω­τος. Όντας ιδε­ο­λο­γι­κό όπλο της αστι­κής τάξης ο ρα­τσι­σμός είχε και έχει πά­ντο­τε το ίδιο απε­χθές, βάρ­βα­ρο, απάν­θρω­πο πρό­σω­πο. Η μήτρα που τον γεννά δεν είναι άλλη από το σάπιο κα­πι­τα­λι­στι­κό σύ­στη­μα, που απο­τε­λεί την πηγή των ιμπε­ρια­λι­στι­κών πο­λέ­μων, της εκ­με­τάλ­λευ­σης, της δυ­στυ­χί­ας, του ξε­ρι­ζω­μού των αν­θρώ­πων από τις εστί­ες τους.

Να, λοι­πόν, ποιο είναι το συ­μπέ­ρα­σμα: Η πάλη ενά­ντια στο ρα­τσι­σμό, την ξε­νο­φο­βία, τον «χρυ­σαυ­γι­τι­σμό» και τον φα­σι­σμό δεν μπο­ρεί παρά να είναι ανα­πό­σπα­στα ενταγ­μέ­νη στον συ­νο­λι­κό αγώνα για το γκρέ­μι­σμα και την ανα­τρο­πή του συ­στή­μα­τος που τους γεννά και τους ανα­πα­ρά­γει.

Νίκος Μότ­τας Γεν­νή­θη­κε το 1984 στη Θεσ­σα­λο­νί­κη. Είναι υπο­ψή­φιος δι­δά­κτο­ρας (Phd) Πο­λι­τι­κής Επι­στή­μης, Διε­θνών Σχέ­σε­ων και Ιστο­ρί­ας. Σπού­δα­σε Πο­λι­τι­κές Επι­στή­μες στο Πα­νε­πι­στή­μιο Westminster του Λον­δί­νου και είναι κά­το­χος δύο με­τα­πτυ­χια­κών τί­τλων (Master of Arts) στις δι­πλω­μα­τι­κές σπου­δές (Πα­ρί­σι) και στις διε­θνείς δι­πλω­μα­τι­κές σχέ­σεις (Πα­νε­πι­στή­μιο Τελ Αβίβ). Άρθρα του έχουν δη­μο­σιευ­θεί σε ελ­λη­νό­φω­να και ξε­νό­γλωσ­σα μέσα.

Posted in: πολιτική