«Μάχη» για τον πετρελαϊκό θώκο μετά το χτύπημα στη Saudi Aramco – Αλλαγή συσχετισμών

Οι κλυδωνισμοί από την επίθεση στη Saudi Aramco και το πλέγμα αντιθέσεων που ξεδιπλώνεται στη Μέση Ανατολή και τις ΗΠΑ.

Ανδρέας Βελισσάριος

 

Ισχυρούς κλυδωνισμούς στη Μέση Ανατολή δημιουργεί η επίθεση με drones κατά των εγκαταστάσεων του πετρελαϊκού «γίγαντα» Saudi Aramco, που είχε ως αποτέλεσμα να σταματήσει η άντληση ποσότητας πετρελαίου ίσης με το 5% της παγκόσμιας παραγωγής ή διαφορετικά 5,7 εκατομμυρίων βαρελιών ημερησίως από την παραγωγή πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας. Οι μαχητές Χούθι που ανέλαβαν την ευθύνη της επίθεσης είναι σύμμαχοι του Ιράν, και αυτός είναι και ο λόγος που ο δάκτυλος των ΗΠΑ και κυρίως του υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο και δευτερευόντως του Ντόναλντ Τραμπ στράφηκε στο Ιράν.

Μπορεί η Σαουδική Αραβία να έχει δαπανήσει πολλά εκατομμύρια για την ασφάλεια των πετρελαϊκών της εγκαταστάσεων, αλλά η επίθεση μέσω drone στο πιο ισχυρό συγκρότημα παραγωγής «μαύρου χρυσού» στο Αμπκάικ δημιουργεί αμφιβολίες στο κατά πόσο μπορεί να διαφυλάξει μελλοντικά την «καρδιά» της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου.

Αξίζει να σημειωθεί πως αυτή η επίθεση από τους μαχητές Χούθι δεν είναι η πρώτη. Στα τέλη Αυγούστου είχαν εξαπολύσει επίθεση μέσω drone κατά του αεροδρομίου Άμπχα της Σαουδικής Αραβίας, κατά της μονάδας εξόρυξης πετρελαίου Νταμάμ και κατά της πετρελαιοπηγής Σέιμπα.

ΗΠΑ και Σαουδική Αραβία διατηρούν στενούς οικονομικούς δεσμούς, με την δεύτερη να βασίζει το οικονομικό της μοντέλο στις εξαγωγές πετρελαίου που αφορούν κατά κύριο λόγο συναλλαγές σε δολάριο και την πρώτη να στηρίζει την Σαουδική Αραβία με ένα παχυλό συμβόλαιο 110 δισ. δολαρίων που αφορά την πώληση αμερικανικών οπλικών συστημάτων. Το χτύπημα, λοιπόν στη Saudi Aramco δεν δημιουργεί φθορά μόνο στην οικονομία της Σαουδικής Αραβίας, αλλά και στην ασφάλεια που μπορεί να παρέχουν οι ΗΠΑ στο σύμμαχό τους, μιας και θα αμφισβητηθούν ανοιχτά οι αμυντικοί σχεδιασμοί που ακολουθούν, ώστε να αντικρούσουν τέτοιου είδους επιθέσεις με drones.

Το σενάριο που θέλει τον Αμερικανό Πρόεδρο να προσπαθεί μέσω των κραυγών και των επιθέσεων του από το Twitter να ανακατέψει την «τράπουλα» στη Μέση Ανατολή για να ανέβει ο ίδιος στον ενεργειακό θώκο, αλλάζοντας τους παγκόσμιους συσχετισμούς δεν πρέπει να αποσυρθεί. Η τεχνολογία της εξόρυξης καυσίμων από σχιστόλιθο έχει βοηθήσει τις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, να αυτονομηθούν σε μεγάλο βαθμό, με τις αμερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες να είναι πολύ αισιόδοξες για τα αποθέματα πετρελαϊκού σχιστόλιθου και αερίου.

Παράλληλα η «ρωσική αρκούδα» και ο Βλαντίμιρ Πούτιν καραδοκούν στο ενεργειακό παιχνίδι ώστε να αναπληρώσουν το κενό που αφήνει η Σαουδική Αραβία ειδικότερα στην προμήθεια πετρελαίου στην Ευρώπη. Αν το Ριάντ δεν καταφέρει σε σύντομο χρονικά διάστημα να αποκαταστήσει τις ζημιές στις πετρελαϊκές της μονάδες τότε αυτό θα οδηγήσει σε αύξηση της ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ από την Ρωσία που αποτελεί και τον βασικό της πάροχο.

«Φωτιά» στην ενεργειακή σκακιέρα βάζουν οι εκτιμήσεις της Goldman Sachs που κάνουν λόγο για εκτόξευση της τιμής του Brent ακόμα και πάνω από τα 75 δολάρια το βαρέλι αν χρειαστούν πάνω από 6 εβδομάδες για την επισκευή των εγκαταστάσεων (στα 69 δολάρια την Τρίτη). Το ισχυρό πλήγμα μέσω των drones στο σημαντικότερο και πιο σταθερό παραγωγό και εξαγωγέα πετρελαίου στον κόσμο δείχνει να χτυπάει κατά πάσα πιθανότητα το επόμενο διάστημα την τσέπη των καταναλωτών, ειδικότερα των χωρών που εξαρτώνται άμεσα από το μαύρο χρυσό του Ριάντ.

Θολό τοπίο και αναμονή για την κυβέρνηση Τραμπ

Τα πολλαπλά μέτωπα που έχει ανοίξει ο Αμερικανός Πρόεδρος τον εμποδίζουν να κατηγορήσει ευθέως το Ιράν για την επίθεση στη Saudi Aramco. Η εμπορική διένεξη με την Κίνα, ο «εσωτερικός εχθρός» που ακούει στο όνομα του κεντρικού τραπεζίτη των ΗΠΑ, Τζερόμ Πάουελ, και οι κάλπες που θα στηθούν το 2020 στις ΗΠΑ βάζουν φρένο στον πλανητάρχη στο να κηρύξει μια μακρόχρονη σύγκρουση με το Ιράν, κάνοντάς τον τον μοναδικό Αμερικανό Πρόεδρο που δεν θα έχει επιλέξει να προβεί σε κάποια στρατιωτική επέμβαση.

Το Αμερικανικό Πεντάγωνο γνωρίζει πως το Ιράν θα μπορούσε να ξεκινήσει υπό την Σιίτικη κυβέρνηση έναν μαζικό αγώνα εναντίον τους, κινητοποιώντας 1,5 εκατομμύρια μέλη της παραστρατιωτικής οργάνωσης «Μπασίζ», το επίλεκτο σώμα των «Φρουρών της ισλαμικής Επανάστασης» γνωστό ως Sepāh που αποτελεί καθοριστικό πυλώνα στο σύγχρονο Ιράν, πάνω από 30 εκατομμύρια Σιίτες του Πακιστάν, και πολλούς Σύριους που θα στήριζαν με κάθε τρόπο το Ιράν.

Παρ’ όλα αυτά κλειδί για τη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ παραμένει η τελική απόφαση-υπόδειξη από τη Σαουδική Αραβία για τον υπαίτιο αλλά και για το μέγεθος της καταστροφής στις εγκαταστάσεις της Saudi Aramco. Αν η Σαουδική Αραβία θέλει να τραβήξει ένα ήδη τεντωμένο σχοινί στα άκρα θα κατηγορήσει ανοιχτά το Ιράν, στρέφοντας το «μάτι του κυκλώνα Τραμπ» προς τα εκεί. Με την απόφαση από τη Σαουδική Αραβία να αναμένεται οι ΗΠΑ καλούνται να επιλέξουν αν θα πορευθούν στην κινούμενη άμμο της Μέσης Ανατολής μέσα από μια στρατιωτική παρέμβαση στο Ιράν που θα τους κοστίσει σε πολλά μέτωπα, ή αν θα επιλέξουν το δρόμο των διαπραγματεύσεων με τον ισχυρό άνδρα του Ιράν, Χασάν Ροχανί, σε ό,τι αφορά το πυρηνικό πρόγραμμα από το οποίο έχουν αποχωρήσει, και τις κυρώσεις του κατά της Τεχεράνης.

Πιο ρεαλιστικό είναι το δεύτερο σενάριο, μιας και όπως φαίνεται ο Ντόναλντ Τραμπ δεν θέλει να δημιουργήσει λίγο πριν το τέλος της θητείας του στον προεδρικό θώκο πολεμική σύρραξη στη Μέση Ανατολή. Τόσο ο εκρηκτικός και απρόβλεπτος χαρακτήρας του, όσο και η διεκδίκηση της επανεκλογής του τον καθιστούν ευάλωτο στο να πάρει κρίσιμες αποφάσεις τόσο στο πεδίο της οικονομίας όσο και στο πεδίο των γεωπολιτικών θεμάτων

Posted in: