Η τεχνητή νοημοσύνη επιστρατεύθηκε για να ανασυσταθεί η φωνή του Ρέμπραντ

Ακόμη και μετά 350 χρό­νια από τον θά­να­τό του, το έργο του Ρέ­μπραντ εξα­κο­λου­θεί να είναι ένα από τα πιο ανα­γνω­ρί­σι­μα στην Ιστο­ρία της Τέ­χνης, κι όχι μόνον, ενώ ποτέ δεν στα­μα­τά να μας εκ­πλήσ­σει όσο κι εάν πι­στεύ­ου­με πως η έρευ­να για τη ζωή και τη δράση του δη­μιουρ­γού του έχει πλέον συ­ντε­λε­σθεί. Όμως τι συμ­βαί­νει με την ίδια του τη φυ­σι­κή πα­ρου­σία; Σή­με­ρα ένα πλη­ρο­φο­ρια­κό σύ­στη­μα έχει κα­τορ­θώ­σει να ανα­πλά­σει κι ανα­συ­στή­σει το ηχό­χρω­μα της φωνής του, ανοί­γο­ντας νέες προ­ο­πτι­κές για την κα­τα­νό­η­ση αυτής της πε­ρί­πλο­κης καλ­λι­τε­χνι­κής φυ­σιο­γνω­μί­ας.

Ο Ρέ­μπραντ είναι ίσως ο δια­πρε­πέ­στε­ρος εκ­πρό­σω­πος του λε­γό­με­νου Χρυ­σού Αιώνα της ολ­λαν­δι­κής/φλα­μαν­δι­κής ζω­γρα­φι­κής. Υπήρ­ξε ο φω­τι­σμέ­νος «δά­σκα­λος» πολ­λών άλλων καλ­λι­τε­χνών του και­ρού του, που διέ­πρε­ψαν κα­τό­πιν και ως ανε­ξάρ­τη­τοι καλ­λι­τέ­χνες, όπως ο Φέρ­ντι­ναρντ Μπολ, ο Κάρελ Φα­μπρί­τσιους, ο Βίλεμ Ντοστ. Ο ίδιος ο Ρέ­μπραντ, μέσα από τα μα­θή­μα­τά του, τους κα­θο­δη­γού­σε στον χώρο της τε­χνι­κής: τώρα, ο ήχος των εμπνευ­σμέ­νων λόγων του ανα­βιώ­νει χάρη στη βο­ή­θεια της τε­χνη­τής νοη­μο­σύ­νης, που βα­σί­σθη­κε στις διε­ξο­δι­κές έρευ­νες των συ­ντη­ρη­τών του Rijkmuseum του Άμ­στερ­νταμ για τον χα­ρα­κτή­ρα του ιδιο­φυούς ζω­γρά­φου.

Η «φωνή του Ρέ­μπραντ» είναι δια­θέ­σι­μη σε κάθε χρή­στη του Youtube και απο­κα­λύ­πτει το σχε­τι­κώς έν­ρι­νο ηχό­χρω­μα ενός άνδρα που μιλά με τα­χύ­τη­τα τα ολ­λαν­δι­κά.

Η ερ­γα­σία αυτή ήταν πρω­το­πο­ρια­κή, καθώς βα­σι­ζό­ταν στη βιο­με­τρία των φυ­σι­κών χα­ρα­κτη­ρι­στι­κών του Ρέ­μπραντ και των λε­πτο­με­ρειών της κα­θη­με­ρι­νής του συ­μπε­ρι­φο­ράς, στο πλαί­σιο του εντο­πι­σμού ενός φω­νη­τι­κού ηχο­χρώ­μα­τος που θα προ­σεγ­γί­ζει την αλη­θι­νή φωνή του. Πρό­κει­ται για μία έρευ­να εντε­λώς αντί­θε­τη από αυτήν που ακο­λου­θούν οι ει­δι­κοί στην ια­τρο­δι­κα­στι­κή, που πα­σχί­ζουν να ανα­κα­τα­σκευά­σουν το πρό­σω­πο του ομι­λη­τή –που συ­νή­θως είναι κά­ποιος ύπο­πτος για εγκλή­μα­τα– με βάση τις ηχο­γρα­φή­σεις της φωνής του. Για τον λόγο αυτό επι­στρα­τεύ­θη­κε η ει­δι­κή επι­στή­μο­νας του παν/μιου Κάρ­νε­γκι Μέλον (Πίτσ­μπουργκ) Είτα Σίν­γκχ, η οποία εκ­μυ­στη­ρεύ­ε­ται πως έμει­νε ενεή όταν το Rijkmuseum της ζή­τη­σε να ανα­συ­στή­σει τον τρόπο που μι­λού­σε ο Ρέ­μπραντ. Η διεύ­θυν­σή του ήθελε ο κό­σμος να ακού­σει πώς μι­λού­σε ο με­γά­λος δη­μιουρ­γός, τώρα που γιορ­τά­ζε­ται η 350η επέ­τειος από τον θά­να­τό του.

Η Σιν­γκχ συ­νερ­γά­ζε­ται με το FBI και επι­ση­μαί­νει πως γι’ αυτό το εγ­χεί­ρη­μα «υπάρ­χουν εκα­το­ντά­δες πα­ρά­γο­ντες που πρέ­πει να συμ­βά­λουν για την επα­κρι­βή ανα­πα­ρά­στα­ση της φωνής». «Για πα­ρά­δειγ­μα, το­νί­ζει, για τον Ρέ­μπραντ δεν γνω­ρί­ζου­με εάν είχε όλα του τα δό­ντια». Για να έλθει εις πέρας το επί­τευγ­μα τούτο θα έπρε­πε να λη­φθεί υπ’ όψη η επα­κρι­βής κα­τά­στα­ση της υγεί­ας του και οι ιδιαι­τε­ρό­τη­τες της μύτης του, του λαι­μού του, το ύψος και το βάρος του. Επί­σης έγι­ναν με­τρή­σεις του κρα­νί­ου του, μία λε­πτο­μέ­ρεια που τη γνώση της διευ­κό­λυ­ναν οι πο­λυ­πλη­θείς αυ­το­προ­σω­πο­γρα­φί­ες του δη­μιουρ­γού σε όλη τη διάρ­κεια της ζωής του. «Μόλο που πρέ­πει να λά­βου­με υπ’ όψη πως δεν υπάρ­χουν εκεί όλες οι λε­πτο­μέ­ρειες, καθώς δεν είναι φω­το­γρα­φί­ες», εξη­γεί η Σιν­γκχ.

Μόλις συλ­λέ­χθη­καν οι λε­πτο­μέ­ρειες κι έγινε η επε­ξερ­γα­σία κι ανά­λυ­σή τους, χρειά­σθη­κε να ανα­πα­ρα­χθεί πιστά και η προ­φο­ρά των ολ­λαν­δι­κών του Χρυ­σού Αιώνα. Η φωνή που προ­έ­κυ­ψε είναι βέ­βαια ρο­μπο­τι­κή, όμως το πα­νε­πι­στή­μιο του Λάι­ντεν, από την πλευ­ρά του, προ­σάρ­μο­σε από γλωσ­σο­λο­γι­κής πλευ­ράς τα ση­με­ρι­νά ολ­λαν­δι­κά σε εκεί­να που μι­λιό­ντου­σαν κατά τον Χρυ­σούν 17ο Αιώνα. Στην πε­ρί­πτω­ση του Ρέ­μπραντ δεν ήταν μία διά­λε­κτος, αλλά «το επί­ση­μο ιδί­ω­μα της επο­χής», σύμ­φω­να με τους ει­δι­κούς. Με­τα­ξύ άλλων (για να κα­τα­νο­ή­σει κα­νείς τη δια­φο­ρά), οι ει­δι­κοί πι­στεύ­ουν πως ο Ρέ­μπραντ εξέ­φε­ρε τον τύπο skilderdook για να δη­λώ­σει τον καμβά, αντί της ση­με­ρι­νής εκ­φο­ράς της λέξης skilderdoek.

Μετά την προ­σαρ­μο­γή στον τόνο, το λε­ξι­λό­γιο και ακόμη στον υπο­θε­τι­κό τρόπο ανα­πνο­ής κατά τη διάρ­κεια της ομι­λί­ας του, μπο­ρεί κά­ποιος να ακού­σει και να φα­ντα­σθεί τον Ρέ­μπραντ να εξη­γεί το πώς ανα­μει­γνύ­ο­νται τα χρώ­μα­τα, ποιες είναι οι βα­σι­κές αρχές του προ­σχε­δί­ου, ή την προ­σω­πι­κή του ιδέα περί τέ­χνης. Σά­μπως να έδινε μα­θή­μα­τα στους βοη­θούς του ερ­γα­στη­ρί­ου του.

Από την πλευ­ρά του, ο Γιό­να­θαν Μπί­κερ, συγ­γρα­φέ­ας του έργου «Ρέ­μπραντ, η βιο­γρα­φία ενός επα­να­στά­τη», δια­βε­βαιώ­νει πως ο με­γά­λος “μα­έ­στρο” «μπο­ρεί να μη συμ­βι­βα­ζό­ταν με τους κα­νό­νες και να μην ήταν συ­νε­πής με τους πε­λά­τες του, όμως ήταν ένας άν­θρω­πος ζε­στός στις προ­σω­πι­κές του και τις οι­κο­γε­νεια­κές του σχέ­σεις και πολύ γεν­ναιό­δω­ρος με τους μα­θη­τές του».

Πηγή: El Pais / ΑΠΕ / Γιώρ­γης -Βύ­ρων Δάβος

Posted in: ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΑ