Δημήτρης Γκόγκος ή Μπαγιαντέρας

Δημήτρης Γκόγκος ή Μπαγιαντέρας
(Πειραιάς 1903 – Αθήνα 1985)
-O Δημήτρης Γκόγκος ή Μπαγιαντέρας ήταν ένας από τους πιο σπουδαίους ρεμπέτες ερμηνευτές, οργανοπαίχτες και συνθέτες...

-Το παρατσούκλι «Μπαγιαντέρας», προέρχεται από το γεγονός ότι του άρεσε η ιταλική οπερέτα του Έμεριχ Κάλμαν (Emmerich Kálmán) Μπαγιαντέρα και μάλιστα το 1925 διασκεύασε την και έπαιζε στο μπουζούκι το ομώνυμο τραγούδι της!. Από τότε απέκτησε το παρατσούκλι Μπαγιαντέρας!.

Ο Μπαγιαντέρας έγραψε τραγούδια που γνώρισαν πολύ μεγάλη επιτυχία, όπως τα «Ζούσα μοναχός χωρίς αγάπη», «Χατζηκυριάκειο», «Σα μαγεμένο το μυαλό μου» και άλλα..
Καταγόταν από τον Πόρο. Ο πατέρας του Γιάννης Γκόγκος, ήταν Ποριώτης, και η μητέρα του Αγγελική από την Ύδρα. Γεννήθηκε στον Πειραιά, στο Χατζηκυριάκειο, το 1903. Φοίτησε στο δημοτικό και όταν το τελείωσε συνέχισε και πήρε το πτυχίο του καθιερωμένου, τότε, τετρατάξιου Γυμνασίου. Μετά απέκτησε πτυχίο ηλεκτρολόγου. Ποτέ, όμως δεν άσκησε το επάγγελμά του.
Παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του από 17 ετών επιδόθηκε στο μπουζούκι, με μεγάλη επιτυχία. Επαιζε επίσης μαντολίνο, κιθάρα και βιολί!..

Το δίπλωμα του ηλεκτριστού, του Μπαγιαντέρα. "Πολεμικόν Ναυτικόν" (1924)

* Λίγο πριν από τη δεκαετία του '30 άρχισε να τριγυρνάει στα Πειραιώτικα στέκια, όπου σύχναζε ο εργατόκοσμος του λιμανιού. Έτσι απέκτησε στενή σχέση με τους πρωτεργάτες του ρεμπέτικου, κυρίως τον Μάρκο Βαμβακάρη, τον Στράτο Παγιουμτζή και τον Γιώργο Μπάτη. Το 1937 ηχογράφησε τον πρώτο του δίσκο στην Columbia με τίτλο «οι Καπνεργάτριες», με το τραγούδι «η καπνουλού» αφιερωμένο στη σύντροφο της ζωής του, καπνεργάτρια και στιχουργό Δέσποινα Αραμπατζόγλου. (ΠΗΓΗ sansimera)

Ο Μπάτης (διχνει τον μπαγλαμα του!), δύο φίλοι, ο Μπαγιαντέρας, άλλοι δυο, ο Στράτος με την γυναίκα του, ..ενώ γλεντούν στην Πειραϊκή, την Καθαροδευτέρα του 1939.

Στη μέση της φωτογραφίας ο Μήτσος Γκόγκος (Μπαγιαντέρας), στην Κυψέλη (31-1-1941)

- Η κατοχή χτύπησε και τον Μπαγιαντέρα. Λόγω αβιταμίνωσης τυφλώθηκε το 1941 και μάλιστα πάνω στο πάλκο, την ώρα που τραγουδούσε. Τα τραγούδια του έγιναν αμέσως γνωστά, και μερικές από τις επιτυχίες του είναι: «Ζούσα μοναχός χωρίς αγάπη», «Μέσα στης ζωής τα μονοπάτια», «Αποβραδίς ξεκίνησα», «Σαν μαγεμένο το μυαλό μου φτερουγίζει», « Ξεκινάει μια ψαροπούλα», «Ξαβεργιώτισσα», «Πειραιωτοπούλα», «Παρηγοριά ζητούσα κάθε βράδυ», «Αλάνι με φωνάζουν» και ακόμη: «To μαναβάκι», «Θα κλέψω μια μελαχρινή», «Για μια κουτσουκαριώτισσα», «Μάτια γλυκά και γαλανά», «Γυρνώ σαν νυχτερίδα», «Το τραγούδι της αγάπης», «Μ' έχεις μαγεμένο», «Το αλανάκι», «Ελα να μπερμπαντέψεις», «Του Κυριάκου το γαϊδούρι», «H μικρή από το Πασαλιμάνι», « Η άνοιξις», « Με ξέχασες», « Το πέρασμα», « Η κοτούλα», « Μια τράτα Κουλουριώτικη», «Κι αν χωρίσαμε δε φταίω» και άλλα.

Ο Μπαγιαντέρας (δεξια), που είναι ήδη τυφλός, με τις δύο κόρες του, στο πάλκο (Πασαλιμάνι, 1946). Αριστερά με μπουζούκι ο Γιάννης Παπαγιάννης;

-Τα τελευταία χρόνια ο Μπαγιαντέρας τα έζησε απομονωμένος στο σπίτι του στο Περιστέρι, στον Άγιο Ιερόθεο, συντροφιά με τη σύζυγό του Δέσποινα.
 Το 1971 κυκλοφορεί σε 45άρι ο "Καθρέφτης", ντουέτο με το Διονύση Σαββόπουλο, μαζί με τον "Πολιτευτή" του δεύτερου.
- Στις αρχές Οκτωβρίου 1985 υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο και μπήκε στο νοσοκομείο. Έγινε καλά και βγήκε. Δυστυ­χώς, όμως στις 24 Οκτωβρίου μπήκε πάλι στον "Ευαγγε­λισμό", μετά από ουρολοίμω­ξη και λοίμωξη του αναπνευστικού. Πέθανε στις 18 Νοεμβρίου του 1985. 

Φωτο&κείμενο απο τον παλιο μπουζουξη Νικο Μαλακαση, γραφει: «Ο Γιάννης Μωραιτης - συνοδεύει. με το Μπουζουκι του στην τελευταία του κατοικια τον Μεγάλο Δάσκαλο και Ρεμπετη Δημ Γκογκο η Μπαγιαντερα, Γεννηση 1903 στο Χατζηκυριακειο Πειραιά, θάνατος 18 - Νοέμβρη - του 1985 από εγκεφαλικο στο Νοσοκομείο Ευαγγελισμό, Τρία - παιδιά η κόρη του Ελλη Μαργαρίτη ο Γιος του που ακολούθησε το ίδιο επάγγελμα και η Γυναίκα του, του συμπαρασταθηκαν η άλλη κόρη του ζούσε Μακριά στο Σικάγο, δίπλα στο Γιαννη είναι ο φίλος μας ο Καλαμπάκας!!!!».

Ο Μανώλης Χιώτης κι ο Στεφανάκης Σπιτάμπελος (κάτω) και πίσω, Ο Μήτσος Γκόγκος (Μπαγιαντέρας), ο Αντρέας Σπαγκαδόρος κι ο Αχιλλέας ο κιθαρίστας (Αθήνα, 1938)

Παρέα στην Πειραϊκή. Ο Μπαγιαντέρας (στην μέση), με μπουζούκι. Πίσω του ο παλιός μπουζουξής Γιάννης Παπαγιάννης και πλάι ο κιθαρίστας Νίκος Γερολίμος (φωτογραφία της 6-1-1937)

(Με τη γυναίκα του το 1939)

(Στη "γύρα" με τις κόρες του για το μεροκάματο 1954)
Για λίγο καιρό θα δουλέψει στα λαϊκά κέντρα και μετά θα βγει στη «σφουγγάρα», δηλαδή θα γυρίζει από στέκι σε στέκι (με τη βοήθεια της κόρης του) βγάζοντας «δίσκο», μέχρι το 1963, όταν και αποσύρεται..

1954 Αθηνα Καλλιθέα, οδηγούμενος από την κόρη του.

Ο " ΤΥΦΛΟΣ ΡΑΨΩΔΟΣ "

"Πρακτική μέθοδος μπουζουκιού / επινόησις Δ. Γκόγκου (Μπαγιαντέρα)". (εκδόσεις Γαϊτάνου, Αθήνα, ~1956)

Επαιξε σημαντικό ρόλο στην αναβίωση του κλασικού ρεμπέτικου, που ξεκίνησε εκείνα τα χρόνια και συνεχίστηκε απ' τον Μαρίνο Γαβριήλ (Μαρινάκη), την Ρόζα Εσκενάζυ, τον Στέλιο Κερομύτη, τον Μιχάλη Γενίτσαρη, τον Σπύρο Καλφόπουλο, τον Μπιρ Αλλάχ κ.ά *ΦΩΤΟ από αριστερά: Στέλιος Κερομύτης, Μιχάλης Γενίτσαρης, Δημήτρης Γκόγκος ή "Μπαγιαντέρας" και Σπύρος Καλφόπουλος !!!

1976 "Θεμέλιο" στην Πλάκα, Αθήνα. Από αριστερά κάτω: Κηρομύτης, Μπαγιαντερας, Μ. Γενιτσαρης, Σπ. Καλφοπουλος, με την κιθάρα ο Μπάμπης Μαλλίδης!.
-πισω όρθιοι απο αριστερά: Οδυσσέας Μοσχονάς, Ι. Γεωργακοπουλου, Στ. Περπινιαδης και μια τραγουδίστρια.

Ο Μπαγιαντέρας με την οικογένειά του και μία μαυροφορεμένη γειτόνισα (Καλλιθέα, 1965)

Ο Μπαγιαντέρας με την κόρη του στην αγκαλιά και δίπλα την γυναίκα του- οι άλλοι γύρω είναι συγγενείς (1940)

Στρατιώτης Γκόγκος 1941

Ο Μπαγιαντέρας μεταξύ δύο άλλων φαντάρων, στην Αθήνα (10-4-1941)

Ο Μήτσος Γκόγκος "Μπαγιαντέρας" και το σόι του, σε κάποια εκδρομή, με το γραμμόφωνό τους, στα Μελίσσια, το 1940.

Ο Μπαγιαντέρας με το εγγονάκι του στους ώμους!

Εντονη και ατίθαση προσωπικότητα.. Εζησε και δημιούργησε με το κεφάλι ψηλά ..
Η δημιουργία του «Μπαγιαντέρα», χωρίς να είναι μεγάλη σε όγκο, είναι κάτι το ξεχωριστό στο χώρο του ρεμπέτικου. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό κι απρόσμενο το πόση ευαισθησία έκρυβε μέσα του. Ο ίδιος υπήρξε μια πολύ έντονη προσωπικότητα του χώρου. Στα νιάτα του υπήρξε πολύ καλός αθλητής της πάλης. Ετσι, σε συνδυασμό με την ατρόμητη ψυχή του και παρά το μικρό του μπόι, ήταν ο φόβος και τρόμος των κουτσαβάκηδων της δεκαετίας του '30. Σε αφηγήσεις τους οι παλιοί ρεμπέτες αναφέρουν ότι πολλές φορές σε φασαρίες ο «Μπαγιαντέρας» «καθάρισε» για πάρτη τους. Ηταν ίσως ο μόνος απ' τους λαϊκούς μουσικούς, οι οποίοι δούλευαν στα νυχτερινά κέντρα της εποχής, που δεν πειθαρχούσε στους νόμους των «μπράβων», οι οποίοι μάλιστα φρόντιζαν να τον αποφεύγουν! Οταν πια τυφλώθηκε είχε κυριολεκτικά απόλυτη άγνοια κινδύνου. Στην Κατοχή πιάστηκε πολλές φορές απ' τους Γερμανούς να τραγουδάει αντάρτικα και κακοποιήθηκε βάναυσα, αλλά παρ' όλα αυτά δε σταμάτησε στιγμή.

Πολλές είναι και οι άσχημες στιγμές που πέρασε, αλλά κατάφερε να βγει νικητής. Για διάφορους «τσαμπουκάδες» έκανε πέντε περίπου χρόνια φυλακή. Σε κάποια φάση των νεανικών του χρόνων έμπλεξε με τα λεγόμενα σκληρά ναρκωτικά. Αλλά δεν «τον πήραν από κάτω». Κατάλαβε ότι δεν του ταιριάζει τέτοιος τρόπος ζωής. Κατάφερε να τα κόψει «με το μαχαίρι» και μέχρι το τέλος της ζωής του να μην καπνίσει ούτε ένα τσιγάρο, να μην πιει ούτε πορτοκαλάδα με ανθρακικό, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Τάσος Σχορέλης στη «Ρεμπέτικη ανθολογία» του.!!!

«Ενας από τους σπουδαιότερους λαϊκούς δημιουργούς»
Ο Μπαγιαντέρας στενά συνδεμένος με τους προσφυγικούς, εργατικούς συνοικισμούς υπήρξε υμνητής τους γράφοντας στο Μεσοπόλεμο εξαιρετικά ρεμπέτικα τα οποία απέδωσε με ιδιαίτερη ευαισθησία στο μπουζούκι ο ίδιος με τη συντροφιά ενός νέου ακόμη μουσικού (16-17 χρονών) που έμελλε και αυτός να γίνει βιρτουόζος του οργάνου. Του Μανώλη Χιώτη!! .. Αρκετές φορές μάλιστα ερμήνευαν και οι ίδιοι τα τραγούδια και άλλοτε δυο σπουδαίες φωνές του Ρεμπέτικου όπως ήταν ο Στράτος Παγιουμτζής και ο «κολλητός» του Στελλάκης Περπινιάδης!.

Το σίγουρο είναι ότι ο Μπαγιαντέρας υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους λαϊκούς δημιουργούς, τα έργα του οποίου τραγουδιούνται μέχρι σήμερα και θα τραγουδιούνται για πολλά χρόνια...!!!!!!

Γκόγκος ή Μπαγιαντέρας

Posted in: ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΑ,ΠΡΟΣΩΠΑ