Διαφήμιση: Το Ταμιευτήριο του Πλούτου ~ messolonghi-press

Του Κώστα Λουλουδάκη για το Νόστιμον Ήμαρ
Ο καπιταλισμός προστάζει και επιβάλει έναν ολοκληρωτισμό υποχρεωτικό για όλους: Καταναλώστε!
Και ενώ η εντολή είναι υποχρεωτική για όλους, ταυτόχρονα είναι και ανέφικτη για την πλειοψηφία των πολιτών λόγω της ένδειας και της σκληρής οικονομικής ανισότητας.
Όμως, όποιος δεν καταναλώνει, δεν υπάρχει.
Στο βασίλειο της αγοράς πρέπει να έχεις αυτοκίνητο μάρκας, παπούτσια μάρκας, αρώματα μάρκας, ρούχα μάρκας, τηλέφωνο iPhone Apple, να καταναλώνεις την βιομηχανία κουλτούρας της Lady Gaga και του φιλάνθρωπου Σάκη, να τρως fast food: Goody’s ή McDonald’s, να πίνεις Coca Cola και Fanta, καφέ από τα Starbucks (στην Ελλάδα λειτουργούν υπό την ομπρέλα της Marinopoulos Holding SARL, που εδρεύει στο φορολογικό παράδεισο του Λουξεμβούργου), και να καταναλώνεις χάπια- συμπληρώματα της Health Aid: για καλή «υγεία» και «σφριγηλό σώμα», Vitabiotics: για αιώνια «ομορφιά» και «νεότητα», Power Health: για καταπολέμηση των πόνων του σώματος και της κυτταρίτιδας, για «αδυνάτισμα» χάπια της Lamberts, και για «ευεξία», για «ενέργεια» και «τόνωση» να προτιμήσεις ΤΟΝΟΤΙL με 4 αμινοξέα…
Και είναι τρομακτικό το γεγονός, πως πολλοί άνθρωποι σε κάθε μέρος του «πολιτισμένου» κόσμου έχουν τις ίδιες καταναλωτικές συνήθειες και τις ίδιες εμφυτευμένες επιθυμίες. Πρόκειται για μια διάχυτη και άκρως αποτελεσματική οικοδόμηση διεθνώς μιας ενιαίας και μονοδιάστατης σκέψης στην θεώρηση της κοινωνικής πραγματικότητας.
Πώς, όμως, φτάσαμε στις σημερινές κοινωνίες της «πληροφόρησης και της επικοινωνίας», όπου τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης των «επενδυτών» ασκούν ρόλο διαμεσολάβησης μεταξύ των ανθρώπων και της πραγματικότητας;

Η «κοινή γνώμη» διαμορφώνεται εύκολα γιατί έχει πλούσια άγνοια της πραγματικότητας. Η αντίληψη που έχει, σχεδόν, το σύνολο μιας κοινωνίας για τον ευρύτερο κόσμο κυριαρχείται ολοένα και περισσότερο μόνο από τις πληροφορίες που διακινούνται από τα media των επιχειρηματικών συμφερόντων. Άρα, η καθημερινή γνωστική ικανότητα της κοινωνίας εξαρτάται κυρίως από την κατανάλωση εύπεπτης και χυδαίας «κοινωνικής», «ψυχαγωγικής» ή «ειδησεογραφικής» τηλεοπτικής τροφής. Ενδιάμεσα των τηλεοπτικών προγραμμάτων έρχεται η διαφήμιση, αυτό το θρόισμα της αγοράς, που έχει καταλάβει κάθε γωνιά της γης, καλλιτεχνικά εκφρασμένη, με σκηνοθετική μαεστρία και με συναισθηματική ή ψυχολογική απόχρωση, με σκοπό να ασκήσει επίδραση στο συνειδητό, στην λογική, στο συναίσθημα του ανθρώπου, ώστε εύκολα έπειτα να καθοδηγείται η συμπεριφορά του.
Συμφώνα με τον καθηγητή πολιτικής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ: Michael Sandel: για τις δημόσιες τουαλέτες «όμιλοι όπως η Sony, η Unilever και η Nintendo, μαζί με μεγάλες εταιρείες αλκοολούχων ποτών και τηλεοπτικά δίκτυα, διαγκωνίζονται με τις πόρνες για να πλασάρουν τα δικά τους διαφημιστικά μηνύματα σε μια πληθυσμιακή ομάδα με κατεβασμένα το παντελόνι και ανοιγμένο το φερμουάρ» (Michael Sandel: «Τι δεν μπορεί να αγοράσει το χρήμα» Εκδοσεις ΠΟΛΙΣ)
Να πώς έθεσε το θέμα ο Πατρίκ Λε Λε, ιδιοκτήτης του μεγαλύτερου ιδιωτικού τηλεοπτικού καναλιού της Γαλλίας TF1: «Η δουλειά του καναλιού μας είναι να βοηθάμε τους διαφημιστές να πουλήσουν το προϊόν τους. Πουλάμε στην Coca Cola διαθέσιμο τηλεοπτικό χρόνο στον ανθρώπινο εγκέφαλο». (monde-diplomatique: Η αδράνεια στην ηθική των ΜΜΕ).
Αλήθεια…
Θυμάστε τις διαφημιστικές εκστρατείες της πολυεθνικής εταιρείας Benetton με τα 6.500 καταστήματα σε 120 χώρες; Μιλώ για τότε, που σε φωτογραφία έδειχνε τον αντιπρόσωπο του θεού των καθολικών, Πάπα Βενέδικτο να φιλά έναν ιμάμη.

Ή αυτήν την φωτογραφία με τον πρώην χωροφύλακα της υφηλίου Μπαράκ Ομπάμα να φιλάει στο στόμα τον Ούγο Τσάβες.

Α ρε κέρδη…
Οπωσδήποτε ευφυής κίνηση εκ μέρους της πολυεθνικής. Παλαιότερα, θυμάστε πως το σοκ, που προκάλεσε η εικόνα ενός ετοιμοθάνατου από AIDS, μεταφράστηκε σε πωλήσεις;
Α! Μήπως θυμάστε και τότε που η πολυεθνική προωθούσε τα δικαιώματα του ατόμου και διαφήμιζε την πραμάτεια της με την εικόνα ενός λευκού μωρού να θηλάζει το στήθος μιας μαύρης γυναίκας; Ή μήπως θυμάστε την αντιρατσιστική εικόνα με τις τρεις όμοιες καρδιές;
Αμ η άλλη; Αυτή λέω με τον γιάπη να τρώει δολάρια;

Τι μήνυμα κατά της καπιταλιστικής ματαιοδοξίας, αλήθεια;
Και μάλιστα από έναν κολοσσιαίο πολυεθνικό όμιλο, όπου ανήκουν επίσης η εταιρεία που διαχειρίζεται τα 2/3 των αυτοκινητόδρομων όλης της Ιταλίας, το 59% της αλυσίδας εστιατορίων Autogrill, μια κατασκευαστική εταιρεία, μια εταιρεία διαχείρισης αεροδρομίων και η Edizone Holding International. Αυτή η θυγατρική της Benetton έγινε ο μεγαλύτερος γαιοκτήμονας στην Αργεντινή το 1997, όταν αγόρασε, βάση των «προγραμμάτων δομικής προσαρμογής» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, 2,2 εκατομμύρια στρέμματα γης στην Παταγονία, με μόλις 80 εκατομμύρια αμερικανικά δολάρια, εκτοπίζοντας ταυτόχρονα, με την βοήθεια παρακρατικών σωμάτων, χιλιάδες αυτόχθονες ινδιάνους Mapuche από την γη τους. (independent: A united world? Benetton and native Indians of Patagonia clash over land http://www.independent.co.uk/news/world/americas/a-united-world-benetton-and-native-indians-of-patagonia-clash-over-land-552212.html)
Το τελευταίο θύμα των επενδυτών στην Αργεντινή είναι ο Santiago Maldonado, 28 ετών, ο οποίος εθεάθη για τελευταία φορά τον περασμένο Αύγουστο κατά τη διάρκεια σύγκρουσης μεταξύ αστυνομικών και ιθαγενών ακτιβιστών σε διαμαρτυρία στην Παταγονία, όταν συνελήφθη από την παραστρατιωτική αστυνομία. Η ιστορία αυτή, όμως, ξεπερνά την θεματολογία του κειμένου. Για περισσότερα σας παραπέμπω στο omniatv και στο άρθρο «Αργεντινή: Βρέθηκε σώμα που πιθανόν ανήκει Santiago Maldonado» https://omniatv.com/853436920)
Στα καθ’ ημάς, έφτασε η ώρα να περάσουμε στα μεγαλόπρεπα καταστήματα JUMBO, που εμφανίζουν κέρδη μετά τους φόρους ύψους 131 εκατ. ευρώ, τα οποία, σε μια λάμψη δόξας, ξεκίνησαν μια διαφημιστική εκστρατεία, παραπλήσια της Benetton, προβάλλοντας στις τηλεοπτικές οθόνες το διαφημιζόμενο προϊόν, πασπαλισμένο με αντιρατσιστικά μηνύματα και με σκηνοθετική μαεστρία την αφοσίωση της εταιρείας στα ατομικά δικαιώματα, όσον αφορά όμως, μόνο στο σώμα και τη σεξουαλικότητα. Όλα αυτά, μέσα σε μια εταιρική ατμόσφαιρα χαρούμενης και χαλαρής διάθεσης, καθώς στοχεύουν σε ένα κοινό νεαρής ηλικίας.

Στο σημείο αυτό, ας κάνουμε ένα διάλειμμα για να αφήσουμε, να εμφιλοχωρήσει στους προβληματισμούς μας ο επιστημονικός λόγος του προέδρου του ομίλου JUMBO Ευάγγελου- Απόστολου Βακάκη: «Είμαστε κακομαθημένος λαός, γι’ αυτό και οι πολιτικοί φοβούνται να μας πουν την αλήθεια. Είμαστε πάντα εκτός στόχων αλλά αν δει κανείς τι πολιτικές ακολουθούνται δεν είναι έκπληξη ότι είμαστε εκτός στόχων. Πάντα θα είμαστε αν δεν αλλάξουμε. Η Ελλάδα πτώχευσε γιατί υπηρετεί πτωχευμένες ιδέες. Το πρόβλημα δεν είναι πολιτικό αλλά πολιτισμικό».
Ο Βακάκης, που απασχολεί εργαζόμενους ή καλύτερα απασχολήσιμους, σε συνθήκες εργασιακής γαλέρας και μεσαίωνα, δεν είναι η πρώτη φορά που προχωρά σε τέτοιου είδους δηλώσεις.
Θα κάνω ένα απάνθισμα της αριστείας και της τελειότητας του λόγου του, που αφηγείται το νέο θαυμαστό φιλελεύθερο κόσμο και παρακαλώ την προσοχή σας:
«Για να μπορέσει η ανάπτυξη να ξεκινήσει πρέπει να θεσπιστεί και να ενεργοποιηθεί ένα εξειδικευμένο τμήμα στο Συμβούλιο της Επικρατείας, στελεχωμένο με ικανούς, ταχύτατους και “ιδεολογικά προσκείμενους” στην ανάπτυξη δικαστές, το οποίο θα εκδικάζει εντός εβδομάδων τις προσφυγές».
*
«Αν σήμερα μιλάνε κάποιοι για ανεμογεννήτριες, δεν καταλαβαίνω γιατί να μη γίνει όλη η Μακρόνησος ένα πάρκο ανεμογεννητριών, αντί να αποτελεί το νησί των εγκαταλελειμμένων χαλασμάτων (…). Να δοθούν, λοιπόν, απεριόριστες χρήσεις γης χωρίς δυνατότητα του συστήματος να εκβιάσει και να πουληθούν άμεσα στους ξένους, να έρθουν να επενδύσουν (…) γιατί να μη νοικιαστούν – ή και να πουληθούν ακόμη – η Μακρόνησος και η Γυάρος;».
*
«Εχει καμία σημασία το ποιος είναι ο ιδιοκτήτης της Μακρονήσου; Σημασία έχει η Μακρόνησος να δίνει πλούτο στον ελληνικό λαό […] Αλλάζει η ζωή του ανθρώπου αν ο Ολυμπος ήταν στην ιδιοκτησία των Γερμανών […];».
*
«[…] αν δίναμε την Ακρόπολη στη διαχείριση των Ιαπώνων, να είστε σίγουροι ότι θα λειτουργούσε 24 ώρες το 24ωρο, επτά μέρες τη βδομάδα […]. Η Ακρόπολη είναι ένα προϊόν που θα έπρεπε να δουλεύει ακόμα και την Πρωτοχρονιά».
— Μια τέτοια κίνηση δεν θα σας έθιγε ως Έλληνα;
«Το αντίθετο. Θα με χαροποιούσε ιδιαίτερα […]». («Πρώτο Θέμα» της 7-8/1/2012 στο «Οικονομικό Ενθετο Business Stories», σελ. 12 -13. και Νίκος Μπογιόπουλος «Το «Jumbo» … μίλησε»).
Ας μην παραξενευόμαστε, όμως, γιατί ο συγκεκριμένος ανήκει στην παλαιά κάστα των ιδιοκτητών των τότε μέσων παραγωγής, της γης και των συνανθρώπων τους, που με την βία τους εξανάγκαζαν να γίνουν δούλοι, που αργότερα ονομάστηκαν από τον οικονομικό φιλελευθερισμό, όχι παλιάνθρωποι, αλλά, επενδυτές.
Πίσω, λοιπόν, από την διαφημιστική εκστρατεία που προβάλει το ατομικό δικαίωμα του να αγοράζεις και να καταναλώνεις, όπως κι αν είσαι ό,τι κι αν είσαι, ο αστέρας του μεγάλου κεφαλαίου και της αριστείας, κύριος Βακάκης, δημιούργησε μια περιοχή τρόμου, πατώντας πάνω στα προγράμματα δομικής προσαρμογής του ΔΝΤ και στις «διευκολύνσεις» των προηγούμενων κυβερνήσεων, μα και της σημερινής Πινοτσετικής κυβέρνησης, «για την ελαστικοποίηση μέχρις εξαφανίσεως των εργασιακών δικαιωμάτων, προσλαμβάνει στην εταιρεία του τις περιόδους με αυξημένη δουλειά (όπως είναι ο Σεπτέμβριος που ξεκινάει η σχολική χρονιά, αλλά και κατά τις διακοπές των Χριστουγέννων και του Πάσχα) άτομα κάτω των 25 ετών ακόμα και με μηνιαία (!) σύμβαση 4ωρης απασχόλησης με 180 ευρώ, ήτοι την ώρα – με μία απλή μαθηματική πράξης 2,25 ευρώ»! Πέραν της εποχικής απασχόλησης του ενός μήνα, η εργοδοσία του Jumbo έχει μία τάση να προσλαμβάνει εργαζομένους για τέσσερις μήνες πάλι με 180 ευρώ. Πηγές του «Π» αναφέρουν πως «όποιος τολμήσει να σηκώσει κεφάλι, να διαμαρτυρηθεί για μία αυθαιρεσία ή να ζητήσει παραπάνω χρήματα, βλέπει την… έξοδο κατευθείαν και χωρίς να ενημερωθεί». Κάτι σαν εκδικητικές απολύσεις, δηλαδή. Πέραν των εκδικητικών απολύσεων και των συμβάσεων… πείνας, πληροφορίες αναφέρουν πως οι εργαζόμενοι, ειδικά τους μήνες αιχμής, εξαναγκάζονται να παραμένουν στον εργασιακό τους χώρο πολύ παραπάνω από ό,τι προβλέπεται στη σύμβασή τους. Η εργοδοσία δίνει την εντολή, οι διευθυντές την εκτελούν και οι… εργαζόμενοι δεν μπορούν να πράξουν διαφορετικά. Σε περίπτωση που το κάνουν, η απόλυσή τους θεωρείται δεδομένη. (topontiki.gr: Δουλεύουν για 2,25 ευρώ την ώρα http://www.topontiki.gr/article/60009/doyleyoyn-gia-225-eyro-tin-ora)
Ενώ: «τις απολύσεις εργαζομένων από τα JUMBO Αγρινίου, καταγγέλλει το Σωματείο Ιδιωτικών Υπαλλήλων Αγρινίου, σημειώνοντας ότι στόχος της εργοδοσίας είναι η αντικατάσταση παλιότερων εργαζομένων με νέους, ακόμα πιο φθηνούς, αλλά και η δημιουργία κλίματος τρομοκρατίας. […]Στηριζόμενοι πάντα στο αντεργατικό νομικό οπλοστάσιο που εξασφαλίζει γι’ αυτούς η εκάστοτε κυβέρνηση, όπως και η σημερινή, έχουν εξαπολύσει επίθεση στους εργαζόμενους σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ.[…] Πίσω από τα “έξυπνα” διαφημιστικά της εταιρείας JUMBO, κρύβεται η πολιτική δημιουργίας κλίματος τρομοκρατίας ανάμεσα στους εργαζόμενους, το συνεχές βάθεμα της εκμετάλλευσης. Δε διστάζουν να πετάξουν εργαζόμενες στο δρόμο γιατί τις βρίσκουν “ακριβές”. Έχουν προχωρήσει ήδη σε μείωση μισθών, κυριαρχούν οι ελαστικές σχέσεις εργασίας (τα 4ωρα με μισθό ψίχουλα), η εντατικοποίηση της εργασίας. Είναι αδίστακτοι!!!» ( Ριζοσπάστης: Απολύσεις εργαζομένων στα JUMBO – Καταγγελία του Σωματείου Ιδιωτικών Υπαλλήλων)
Ωστόσο, τα «Jumbo», για τα μεροκάματα που κυμαίνονται μεταξύ του τίποτα και του καθόλου, για την εκ περιτροπής εργασία, για τους υπαλλήλους πολλών ταχυτήτων, τα ωράρια-λάστιχο, και τις εξπρές απολύσεις, δεν φέρουν καμία ευθύνη.
Είναι γνωστό, πως η ουσία της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής έγκειται στην παραγωγή υπεραξίας από τον «απασχολήσιμο». Για να διαφυλαχτεί αυτή η ευταξία, έχουμε τους νόμους που προστατεύουν τις υπάρχουσες κοινωνικές και παραγωγικές σχέσεις. Είναι νόμοι και θεσμοί των αστικών κυβερνήσεων, που ανταποκρίνονται στα συμφέροντα της «ιδιωτικής πρωτοβουλίας», και θωρακίζουν την εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο χωρίς να αφήνουν ούτε ένα παράθυρο νόμιμου κοινωνικού αγώνα ενάντια στον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής.
Για να επιβεβαιώσουμε τα παραπάνω, δεν έχουμε παρά να ρίξουμε μια ματιά στο αιτιολογικό των τελευταίων αντεργατικών αποφάσεων των δικαστών με τα γουνάκια στα πέτα: «τα νομοθετήματα αυτά αποσκοπούν στην τόνωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και για αυτό έγινε και η μείωση αποδοχών στον ιδιωτικό τομέα, γιατί διαφορετικά στερεί την δυνατότητα εξυγίανσης των επιχειρήσεων μέσω της μείωσης του εργασιακού κόστους[…]οι ρυθμίσεις αυτές (του Μνημονίου) ισχύουν ««άμεσα ως κανόνες δικαίου της Ελληνικής έννομης τάξης, όπως προκύπτει και από την αιτιολογική έκθεση κατά την οποία, συνιστούν πλήρεις κανόνες δικαίου, άμεσης εφαρμογής δεδομένου ότι οι προβλέψεις του Μνημονίου αποτελούν μέτρα που πρέπει να υιοθετηθούν πριν την εκταμίευση των ενισχύσεων και επιβάλλεται η άμεση ενσωμάτωσή τους στην εσωτερική έννομη τάξη». (enikos.gr: Άρειος Πάγος: Συνταγματικό το δεύτερο μνημόνιο)
Δημόσιο λειτούργημα είπαμε ότι είναι η δικαστική αρχή;
Αναρωτιέμαι: με αυτόν τον καταναγκαστικό χαρακτήρα αυτής της απόφασης και αρκετών άλλων, που αποβλέπουν στην ισοπέδωση των εργασιακών δικαιωμάτων και στο τσάκισμα κάθε οργανωμένης αντίστασης του εργατικού – συνδικαλιστικού κινήματος, ποιος ευνοείται; Ας υπενθυμίσω πως με προσωρινή διαταγή του ο πρόεδρος του ΣτΕ Νικόλαος Σακελλαρίου «πάγωσε», γιατί έτσι γούσταρε, την απόφαση που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη 19-10-2017 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, και υποχρέωνε τους δικαστές και τους εισαγγελείς σε δηλώσεις πόθεν έσχες!
Έτσι, γεννάται ένα νέο ερώτημα για τους απανταχού παλιανθρώπους: υπό συνθήκες οικονομικού φιλελευθερισμού, τα δικαιώματα του εργάτη: σταθερή εργασία, οκτάωρο, αξιοπρεπής μισθός συνδεδεμένος με το κόστος ζωής, είναι κι αυτά ανθρώπινα δικαιώματα που προστατεύονται από τους θεσμούς ενός κράτους δικαίου όπως αυτά (σ.σ σωστά προστατεύονται) της διάθεσης του σώματος, της σεξουαλικότητας, της ταυτότητας φύλου, της φυλομετάβασης ή της χρήσης κάνναβης;
Τι λέτε;
Αν επισημάνουμε στον κύριο Βακάκη, o οποίος ειρήσθω εν παρόδω μετακινείται με το ελικόπτερο του στα καταστήματα-γαλέρες που διαθέτει, πως η οκτάωρη εργασία, ο σταθερός μισθός, συνδεδεμένος με το κόστος ζωής, είναι και αυτά ανθρώπινο και δημοκρατικό δικαίωμα, θα προχωρούσε σε μια ανάλογη διαφημιστική εκστρατεία;
Μια ευκαιρία θα ήταν τώρα, καθώς, αφενός σε λίγες μέρες ξεκινάει, όπως κάθε χρόνο, η πολυαναμενόμενη αντίστροφη μέτρηση για τα Χριστούγεννα, αφετέρου θα πρόσφερε υπηρεσία στο κοινωνικό σύνολο, μιας και σύμφωνα με την Eurostat, στην Ελλάδα βρισκόταν αντιμέτωπο με τον κίνδυνο της φτώχειας ή του κοινωνικού αποκλεισμού το 35,6% του πληθυσμού (3,8 εκατ. άνθρωποι). Κάποιοι από αυτούς είναι εργαζόμενοι στα «Jumbo», με 2,5 ευρώ την ώρα… Υπόσχομαι ότι δεν θα μας πειράξει καθόλου αν η διαφήμιση, η οποία θα είναι η αρμόζουσα στις περιστάσεις, να τελειώνει με την υπόμνηση του brand JUMBO…
Ας σοβαρευτούμε…
Για να σταματήσουν τα δεινά για την εργατική τάξη, χρειάζεται πάλη του εργατικού κινήματος και κοινωνικοί αγώνες όλων των καταπιεσμένων στρωμάτων. Χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε ταυτόχρονα, άπαξ δια παντός, την οικονομική εξουσία και τους νόμους της κοινωνικής τάξης τους.
Τώρα!
Γιατί η διαδρομή Μπουένος Άιρες – Αθήνα, είναι ένα τσιγάρο δρόμος…