Ο δρόμος προς την αυτογνωσία: τέσσερις τρόποιγια να γνωρίσετε τον εαυτό σας

Δεν γνωρίζετε τον εαυτό σας τόσο καλά όσο νομίζετε. Μερικοί έξυπνοι κανόνες μπορούν όμως να βοηθήσουν – εσάς και τους γύρω σας – να καταλάβετε καλύτερα την αληθινή σας φύση

«Cosmic float», Ευγενία Λώλη. Τελικά μήπως αρμενίζετε στον κόσμο γνωρίζοντας ελάχιστα για τον εαυτό σας; ( Πηγή: Ευγενία Λώλη)

 

Πιστεύετε ότι είστε ένας σπάνιος φίλος, ένας καταπληκτικός μάγειρας ή ένας εξαιρετικός τραγουδιστής; Για σκεφτείτε το λίγο καλύτερα. Οι περισσότεροι νομίζουμε ότι γνωρίζουμε καλά τον εαυτό μας, όπως αποδεικνύεται όμως πολύ συχνά η εντύπωση αυτή απέχει από την πραγματικότητα. Κάποιοι υπερτιμούμε τις ικανότητές μας - μια ιδιαίτερα διαδεδομένη στον δυτικό κόσμο ψευδαίσθηση είναι η λεγόμενη «πλασματική υπεροχή» - και άλλοι τις υποτιμούμε ενώ εξίσου εσφαλμένη είναι η εικόνα που θεωρούμε ότι έχουν οι άλλοι για εμάς. Αυτά και άλλα πολλά αποκαλύπτουν τα τελευταία ευρήματα των επιστημόνων, τα οποία φέρνουν στην επιφάνεια άγνωστες πτυχές του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί η αυτοαντίληψή μας και μπορούν να αποτελέσουν έναν οδηγό στον δρόμο μας προς την αυτογνωσία.
Ποιος είμαι; Οι περισσότεροι πιστεύουμε ότι μπορούμε να απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση αρκετά καλά. Παρ' όλα αυτά μάλλον γνωρίζετε τουλάχιστον ένα πρόσωπο που τρέφει αυταπάτες σχετικά με τον εαυτό του, γεγονός το οποίο εγείρει τη δυσάρεστη πιθανότητα ότι ίσως κάτι ανάλογο να συμβαίνει και σε εσάς. Πώς μπορείτε να ξέρετε;

Στην πραγματικότητα όσο περισσότερα μαθαίνουμε για την αυτογνωσία τόσο σαφέστερο γίνεται ότι όλοι υστερούμε όσον αφορά την αντίληψή μας για τον εαυτό μας και το πώς μας βλέπουν οι άλλοι. Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος είχε δίκιο όταν έγραφε: «Υπάρχουν τρία πράγματα που είναι υπερβολικά σκληρά: το ατσάλι, το διαμάντι και το γνώθι σαυτόν». Η ανθρώπινη φύση δεν έχει αλλάξει στα 250 χρόνια που έχουν περάσει από τότε, όμως σήμερα γνωρίζουμε περισσότερα σχετικά με το γιατί και πότε δυσκολευόμαστε να δούμε καθαρά τον εαυτό μας. Αυτό με τη σειρά του υποδηλώνει ότι ίσως υπάρχουν τρόποι για να βελτιώσουμε την αυτογνωσία μας. Ιδού ο οδηγός μας.

ΚΑΝΟΝΑΣ 1ος
Σκεφθείτε ταπεινά

Βλέπετε τον εαυτό σας σαν έναν υπέροχο φίλο, εξαιρετικό μάγειρα, εκπληκτικό τραγουδιστή ή το εξυπνότερο άτομο στο γραφείο σας; Αν ναι, μάλλον έχετε «πλασματική υπεροχή» - η πεποίθηση την οποία τρέφουν πολλοί, τουλάχιστον στη Δύση, ότι είναι πάνω από τον μέσο όρο στα πάντα, από την οδήγηση ως τις επιδόσεις στη δουλειά.

Μελέτες σχετικά με το φαινόμενο αυτό δείχνουν ότι ξεγελιόμαστε σε πολύ μεγάλο βαθμό όταν πρόκειται να κρίνουμε χαρακτηριστικά τα οποία μας ενδιαφέρουν περισσότερο - εκείνα τα οποία θεωρούμε εξαιρετικά επιθυμητά ή εξαιρετικά ανεπιθύμητα. Για παράδειγμα η Σιμίνε Βαζίρε, διευθύντρια του Εργαστηρίου Προσωπικότητας και Αυτογνωσίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις, και η συνάδελφός της Ερικα Κάρλσον διαπίστωσαν ότι οι αναφορές των φοιτητών περί της ευφυΐας τους δεν είχαν σχεδόν καμία σχέση με τα αποτελέσματα των τεστ IQ. Οσοι είχαν υψηλή αυτοεκτίμηση υπερτιμούσαν την εξυπνάδα τους, ενώ όσοι είχαν χαμηλή αυτοεκτίμηση την υποτιμούσαν, γεγονός το οποίο υποδηλώνει πως όταν πρόκειται για τις ιδιότητες τις οποίες συνδέουμε περισσότερο με την αξία του εαυτού μας οι κρίσεις μας βασίζονται περισσότερο στην αυτοπεποίθηση παρά στην αντικειμενικότητα.

Η εξωτερική εμφάνιση, μια άλλη ιδιότητα για την οποία πολλοί ενδιαφερόμαστε, είναι πολύ δύσκολο να κριθεί από το ίδιο το άτομο για τον ίδιο λόγο. «Η ακρίβειά μας δεν είναι μηδενική αλλά είναι κοντά στο μηδέν» λέει η κυρία Βαζίρε.

Η πλασματική υπεροχή μπορεί να έχει και ορισμένα πλεονεκτήματα. Τείνουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε καλύτεροι από τον μέσο όρο επειδή αυτό μας κάνει να αισθανόμαστε καλά, το οποίο με τη σειρά του προστατεύει την ψυχική υγεία μας, λέει ο Ντέιβιντ Ντάνινγκ από το Πανεπιστήμιο Κορνέλ στην Ιθακα της Νέας Υόρκης, πρωτοπόρος στην έρευνα που μελετά το συγκεκριμένο φαινόμενο. Η παραπανίσια αυτοπεποίθηση μπορεί επίσης να ενισχύσει την κοινωνική θέση σας. Στον αντίποδα, η υποτίμηση των ικανοτήτων σας μπορεί να σας προστατεύει από την αποτυχία αν μειώνει τις πιθανότητες να δοκιμάσετε τον εαυτό σας. «Το οποιοδήποτε όφελος όμως ωχριά σε σχέση με το κόστος που επιφέρει η λανθασμένη αντίληψη του εαυτού» λέει ο ψυχολόγος Ζλάταν Κριζάν από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αϊοβα. Υπογραμμίζει ότι για να προχωρήσουμε στη ζωή και στην κοινωνία πρέπει να κάνουμε επιλογές σχετικά με το πού θα επενδύσουμε τις προσπάθειές μας και το σε ποια αποτελέσματα θα ποντάρουμε την αυτοεκτίμησή μας. Η ανακριβής γνώση του εαυτού μας μάς οδηγεί σε κακές επιλογές και τελικά μας κάνει να αποτυγχάνουμε στα εγχειρήματά μας.

Πώς μπορείτε να δείτε αν είστε υπόδουλος σε ένα σύμπλεγμα ανωτερότητας; Υπάρχουν κάποιοι δείκτες. Αν κρίνετε ένα χαρακτηριστικό στο οποίο έχετε ειδικότητα ή εμπειρία, τότε η αυτογνωσία σας είναι μάλλον καλή. Για παράδειγμα, οι επαγγελματίες αθλητές μπορούν να αντιληφθούν καλύτερα τα ταλέντα και τις αδυναμίες τους από τους ερασιτέχνες, ενώ οι γιατροί κρίνουν πιο σωστά την έκταση της ιατρικής γνώσης τους από ό,τι οι μη γιατροί. Αντιστρόφως οι νέοι και οι άπειροι έχουν περισσότερες πιθανότητες να επιδείξουν κακή γνώση του εαυτού τους σε τομείς στους οποίους δεν έχουν ακόμη αποκτήσει εμπειρία. Επίσης τα άτομα με κατάθλιψη δεν τείνουν να έχουν πλασματική υπεροχή, επομένως είναι πιο σωστοί κριτές του εαυτού τους - τουλάχιστον όσον αφορά πράγματα όπως η ευφυΐα, η φήμη και η ικανότητά τους να ελέγχουν τα γεγονότα.

Φυσικά ορισμένοι άνθρωποι είναι εξυπνότεροι από τον μέσο όρο. Σε περίπτωση όμως που θέλετε να ξέρετε αν εσείς είστε ένας από αυτούς, ίσως θα ήταν σοφότερο να κάνετε ένα τεστ online από το να εμπιστευθείτε την κρίση σας.

ΚΑΝΟΝΑΣ 2ος
Να θυμάστε ότι η εμφάνιση μετράει

Δεν γίνεται να το αποφύγουμε, η εμφάνιση των ανθρώπων επηρεάζει τις κρίσεις μας για αυτούς. Κάνουμε όλοι κρίσεις για τον χαρακτήρα με βάση την εμφάνιση μέσα σε δευτερόλεπτα από τη στιγμή που θα συναντήσουμε κάποιον. Τα άτομα με γοητευτικό πρόσωπο αξιολογούνται ως περισσότερο φιλικά, κοινωνικά ικανά, έξυπνα ή ακόμη και σεξουαλικά διαθέσιμα από τον μέσο όρο. Οι άνδρες με μεγάλα μάτια, μικρότερη «γέφυρα» στη μύτη και πιο στρογγυλό πρόσωπο εκλαμβάνονται ως υποχωρητικοί και αφελείς. Οσοι έχουν μεγάλο, έντονα σχηματισμένο πιγούνι θεωρείται ότι διαθέτουν στερεοτυπικά αρσενικά χαρακτηριστικά όπως η επιθετικότητα. Τα άτομα που οι γωνίες του στόματός τους κατεβαίνουν προς τα κάτω ή έχουν σμιχτά φρύδια που σχηματίζουν ένα V θεωρούνται ανάξια εμπιστοσύνης.

Τα γοητευτικά άτομα έχουν μεγαλύτερη επιτυχία στις συνεντεύξεις για δουλειά και πληρώνονται καλύτερα από τους λιγότερο εμφανίσιμους συναδέλφους τους, για παράδειγμα. Οι πολιτικοί που κρίνονται ότι φαίνονται πιο ικανοί έχουν περισσότερες πιθανότητες να κερδίσουν τις εκλογές. Επίσης είμαστε περισσότερο πρόθυμοι να εμπιστευθούμε άτομα που έχουν «πρόσωπο που εμπνέει εμπιστοσύνη» ακόμη και αφού μας έχουν πει ότι έχουν «ιστορικό» στην απάτη. Αντίστροφα, αν φαίνεστε αναξιόπιστος, αυτό θα έχει κόστος. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι όταν τους έδιναν περιγραφές εγκλημάτων και φωτογραφίες «ενόχων» οι εθελοντές χρειάζονταν λιγότερα στοιχεία για να καταδικάσουν ως ενόχους τους κατηγορουμένους που είχαν κρίνει ότι έδειχναν αναξιόπιστοι - ενώ παράλληλα ήταν επίσης πιο σίγουροι για τις αποφάσεις τους.

Υπάρχει ωστόσο τρόπος να βοηθήσετε τους άλλους να δουν πέρα από την επιφάνεια και να βελτιώσετε ταυτόχρονα την αυτογνωσία σας. Μπορεί να φαίνεται προφανές, όμως τα άτομα που είναι πιο εκφραστικά και καλύτερα στο να τραβήξουν την προσοχή των άλλων τείνουν να κρίνονται με μεγαλύτερη ακρίβεια - είτε καλά είτε κακά. Μπορούμε επίσης να αντισταθμίσουμε το γεγονός ότι οι κρίσεις των άλλων για εμάς επηρεάζονται από την εμφάνισή μας: αν είστε γοητευτικοί, για παράδειγμα, το να ρωτάτε τους άλλους πόσο έξυπνος ή ικανός είστε, ίσως να μην είναι η καλύτερη οδός για το γνώθι σαυτόν. Επίσης θα πρέπει να αποφεύγουμε να ζητάμε πληροφορίες από ανθρώπους με τους οποίους μοιάζουμε εμφανισιακά γιατί τείνουμε να εκτιμούμε περισσότερο τους ανθρώπους που μας μοιάζουν.

ΚΑΝΟΝΑΣ 3ος
Δείτε αυτά που βλέπουν οι άλλοι

Είμαι το πρόσωπο που νομίζω ότι είμαι ή εκείνο που βλέπουν οι άλλοι; Αυτό μπορεί να είναι ένα περισσότερο φιλοσοφικό παρά επιστημονικό ερώτημα, αλλά η προσωπική ταυτότητά σας είναι «δεμένη» με τις σχέσεις σας με τους άλλους - τα άτομα με τα οποία αλληλεπιδράτε κρατούν έναν καθρέφτη μέσα στον οποίο βλέπετε τον εαυτό σας. Πόσο καθαρό είναι αυτό το είδωλο;

Το καλό νέο είναι ότι οι περισσότεροι έχουμε αρκετά καλή επίγνωση του πώς μας βλέπουν οι άλλοι σε γενικές γραμμές. Το κακό νέο είναι ότι δεν έχουμε σχεδόν καμία επίγνωση όσον αφορά το τι σκέφτεται για εμάς ένα συγκεκριμένο άτομο. Μια αιτία γι' αυτό είναι ότι υποθέτουμε πως οι άλλοι γνωρίζουν για εμάς περισσότερα από όσα πραγματικά γνωρίζουν  Μια ομάδα με επικεφαλής τον Τζον Τσέιμπερς από το Πανεπιστήμιο της Φλόριδας διαπίστωσε πως όταν ζητήθηκε από τους εθελοντές να σκεφθούν πώς ξένοι έκριναν την ικανότητά τους στα βελάκια, οι συμμετέχοντες κατέληγαν σε ένα συμπέρασμα χρησιμοποιώντας αναμνήσεις από επιδόσεις που είχαν στα βελάκια στο παρελθόν, τις οποίες οι ξένοι δεν γνώριζαν. Αυτό είναι ένα απλό λάθος, αλλά κοινό. «Οι άνθρωποι δυσκολεύονται να ξέρουν πώς τους βλέπουν οι άλλοι απλώς επειδή οι ίδιοι γνωρίζουν πάρα πολλά για τον εαυτό τους».

Κάτι άλλο που πρέπει να έχετε κατά νου είναι ότι το πώς σας βλέπουν οι άλλοι εξαρτάται από το πώς είναι οι ίδιοι. Μελέτες από τη Λόρεν Χιούμαν από το Πανεπιστήμιο Μακ Γκιλ στο Μόντρεαλ του Καναδά δείχνουν ότι τα άτομα που είναι καλά προσαρμοσμένα - που βλέπουν θετικά διάφορες πλευρές της ζωής τους, συμπεριλαμβανομένων του εαυτού τους και των σχέσεών τους - είναι περισσότερο ακριβή στις αξιολογήσεις που κάνουν για τους άλλους από ό,τι εκείνα που είναι λιγότερο καλά προσαρμοσμένα. Επειδή ανήκουν στον μέσο όρο βλέπουν και τους άλλους σαν τον μέσο όρο και οι περισσότεροι εκεί ακριβώς είμαστε. «Ωστόσο μπορεί να είναι λιγότερο ακριβή όταν πρόκειται για ένα συγκεκριμένο άτομο το οποίο προσομοιάζει λιγότερο στο προφίλ προσωπικότητας του μέσου όρου» λέει η κυρία Χιούμαν. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν έχουν ιδιαίτερες γνώσεις σχετικά με τις ιδιότητες που κάνουν ένα άλλο άτομο μοναδικό - στην πραγματικότητα, όπως όλοι, θεωρούν ότι οι άλλοι μοιράζονται τις δικές τους μοναδικές ιδιότητες. Τα λιγότερο καλά προσαρμοσμένα άτομα κάνουν το ίδιο, ενώ επιπλέον τείνουν να έχουν στρεβλές αντιλήψεις για την ανθρωπότητα εν γένει.

Η κοινωνική ομάδα στην οποία ανήκετε μπορεί επίσης να επηρεάσει την αντίληψή σας σχετικά με το πώς σας βλέπουν οι άλλοι. Η Αλέσια Σαντούτσι από το Πανεπιστήμιο του Βόρειου Ιλινόι έκανε αυτή την ανακάλυψη όταν ζήτησε από μικρές ομάδες ανδρών και γυναικών να αλληλεπιδράσουν κοινωνικά. Στη συνέχεια τους έβαλε να αξιολογήσουν ο ένας τον άλλο σε σχέση με διάφορα χαρακτηριστικά, μεταξύ των οποίων ο αυτοέλεγχος, η ωριμότητα, η ειλικρίνεια και η δολιότητα. Στη συνέχεια όλοι έπρεπε να προβλέψουν πώς τους είχε αξιολογήσει το καθένα από τα άτομα της ομάδας τους. Αυτό αποκάλυψε ότι όταν οι γυναίκες αποτελούσαν την πλειονότητα στην ομάδα ήταν χειρότερες στο να κρίνουν πώς τις έβλεπαν οι άνδρες. Και όταν ήταν μειονότητα η ακρίβειά τους στο να κρίνουν πώς τις αξιολογούσαν οι άλλες γυναίκες έπεφτε κάθετα, σχεδόν στο μηδέν. Αντίστοιχα φαινόμενα δεν παρατηρήθηκαν στους άνδρες.

Η κυρία Σαντούτσι υποπτεύεται ότι αυτό ίσως αντανακλά το σε ποιους εστιάζουν την προσοχή τους οι γυναίκες σε κάθε περίσταση. Κάτι τέτοιο ταιριάζει με μια άλλη ανακάλυψη που έκανε η κυρία Χιούμαν εξετάζοντας τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να βελτιωθεί η αντίληψη των ανθρώπων για τους άλλους. «Απλώς το να ζητήσει κάποιος από τους συμμετέχοντες να προσπαθήσουν να σχηματίσουν πιο ακριβείς εντυπώσεις αυξάνει πραγματικά την ακρίβεια, προφανώς επειδή αυξάνει την προσοχή που αφιερώνουν στους άλλους» λέει.

ΚΑΝΟΝΑΣ 4ος
Ξεχάστε αυτά που ξέρετε

Το ότι έχετε περισσότερες πληροφορίες για τον εαυτό σας από ό,τι οι άλλοι μπορεί πραγματικά να αποτελέσει εμπόδιο για την αυτογνωσία. Αυτό ισχύει ακόμη και στην παιδική χαρά. Μια μακροπρόθεσμη μελέτη, γνωστή ως Concordia Longitudinal Risk Project, ζήτησε από παιδιά ηλικίας 6-14 ετών να αξιολογήσουν σε κλίμακες τους εαυτούς τους και τους συμμαθητές τους ως προς το αν είναι επιθετικοί, συμπαθητικοί και κοινωνικά απομονωμένοι. Δύο δεκαετίες μετά οι αξιολογήσεις από τους συνομηλίκους συνδέονταν περισσότερο με την προσωπικότητα και τα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων στην ενήλικη ζωή τους από ό,τι οι αυτοαξιολογήσεις τους. Τι συμβαίνει εδώ;

Το ότι είστε βυθισμένοι καθημερινά, επί είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο, στα συναισθήματα και στις σκέψεις σας ίσως σας δίνει καλύτερη γνώση για εσωτερικά χαρακτηριστικά σας όπως ο νευρωτισμός ή η ευσυνειδησία, αλλά αποτελεί εμπόδιο όταν πρόκειται να αξιολογήσετε πλευρές της προσωπικότητάς σας που παρατηρούνται σχετικά εύκολα από τους άλλους. «Αν με ρωτήσετε πόσο καλή και συμπονετική είμαι, το πιθανότερο είναι ότι θα ενσωματώσω στην κρίση μου και το πόσο καλή και συμπονετική θέλω να είμαι, καθώς και το πόσο συμπονετική νιώθω μέσα μου, αντί να εστιάσω την προσοχή μου στο πόσο καλά και συμπονετικά τείνω να ενεργώ» λέει η κυρία Βαζίρε. Οι άλλοι απλώς μας κρίνουν από αυτό που βλέπουν, κάνοντας τουλάχιστον μερικές από τις αξιολογήσεις τους με μεγαλύτερη ακρίβεια από ό,τι εμείς.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όσον αφορά τις δεξιότητες και ικανότητές μας. Μια μεταανάλυση προηγούμενων μελετών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι έχουμε μόνο «μέτρια» αυτογνωσία σε τομείς όπως η ακαδημαϊκή ικανότητα, τα ταλέντα και οι αθλητικές επιδόσεις. Ωστόσο αποκάλυψε επίσης μια εξαίρεση: την ικανότητα στις ξένες γλώσσες. Η καλύτερη αυτογνωσία μας εδώ οφείλεται μάλλον σε μεγάλο βαθμό στη συχνή «λήψη» πληροφοριών, λέει ο κ. Κριζάν, ο οποίος ήταν ένας από τους συγγραφείς της μελέτης. «Αν η προσπάθειά μας να μιλήσουμε μια ξένη γλώσσα οδηγεί σε απορημένα βλέμματα και εκφράσεις σύγχυσης, οι πληροφορίες αμετάκλητα υποδεικνύουν ότι δεν τα πάμε καλά» σημειώνει.

Σε άλλους τομείς της ζωής μας οι χρήσιμες πληροφορίες δεν τείνουν να είναι ο κανόνας. Πληροφορίες μπορεί να έρχονται π.χ. από το αφεντικό μας, όμως οι γνώσεις του είναι συχνά ασαφείς. Εκτός δουλειάς ίσως θα πρέπει να αναζητήσετε ενεργά πληροφορίες αν θέλετε να ωφεληθείτε από τη σοφία των άλλων για να βελτιώσετε την αυτογνωσία σας. Να θυμάστε όμως ότι οι εντυπώσεις των άλλων σχετικά με εσάς μπορεί να έχουν στρεβλωθεί από τις κοινωνικές καταστάσεις και τα ίδια τα χαρακτηριστικά του καθενός.

Ποιους λοιπόν θα πρέπει να εμπιστεύεστε για να σας δώσουν ειλικρινείς πληροφορίες; Αυτό είναι ένα ερώτημα το οποίο η κυρία Βαζίρε θα ήθελε πολύ να είναι σε θέση να απαντήσει - αρκεί να μπορούσε να βρει έναν τρόπο να δοκιμάσει πώς η προσωπικότητα επηρεάζει αυτού του είδους τις κρίσεις. Εν τω μεταξύ έχει διαπιστώσει ότι τα άτομα που έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην ικανότητά τους να κρίνουν τους άλλους είναι πραγματικά καλύτερα σε αυτό. Εχει επίσης να δώσει μία ακόμη συμβουλή. «Τα πιο κοντινά μας άτομα έχουν πολλές πληροφορίες αλλά συχνά είναι επίσης και τα πλέον προκατειλημμένα» λέει, επισημαίνοντας ότι αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους γονείς μας. «Δεν θα εμπιστευόμουν πραγματικά τίποτε από αυτά που λένε».

Η ουσία του εαυτού σας

Η ταυτότητά σας αποτελείται από μια ποικιλία σωματικών και ψυχικών χαρακτηριστικών – πράγματα όπως
προσωπικότητα, η ευφυΐα, η εμπειρία, οι δεξιότητες, οι συνήθειες, η σεξουαλικότητα και η γοητεία. Τι όμως είναι αυτό που πραγματικά σας κάνει «εσάς»;

Αν τους ζητήσει κάποιος να εντοπίσουν την ουσία της ατομικότητας, πολλοί ψυχολόγοι υποδεικνύουν την προσωπικότητα, τον μοναδικό συνδυασμό που έχει ο καθένας μας από τα πέντε βασικά χαρακτηριστικά της: δεκτικότητα, ευσυνειδησία, εξωστρέφεια, συγκαταβατικότητα και νευρωτισμός. Παρ’ όλα αυτά έρευνες από τη Νίνα Στρόμινγκερ από το Πανεπιστήμιο του Γέιλ αμφισβητούν αυτή την αντίληψη. «Αυτό που δείχνουν οι μελέτες μας είναι ότι η ηθική είναι ουσιώδης για το πώς σας βλέπουν οι άλλοι και πώς συνθέτουν την ταυτότητά σας» λέει.

Τα πρώτα στοιχεία για κάτι τέτοιο ήρθαν όταν η κυρία Στρόμινγκερ και ο Σον Νίκολς από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα έδωσαν σε εθελοντές περιγραφές ατόμων και στη συνέχεια άλλαξαν διάφορες πλευρές της ταυτότητάς τους.

Τα άτομα αξιολογήθηκαν ότι έχουν αλλάξει περισσότερο όταν ηθικά χαρακτηριστικά όπως η εντιμότητα και η πίστη είχαν μεταβληθεί ή αφαιρεθεί παρά όταν άλλαξαν ψυχολογικά χαρακτηριστικά όπως η ευφυΐα ή η αίσθηση του χιούμορ.

Προκειμένου να εξετάσει αυτή την ιδέα στον πραγματικό κόσμο η ομάδα της κυρίας Στρόμινγκερ άρχισε να εργάζεται με τις οικογένειες ατόμων με άνοια. Πέρυσι δημοσίευσε τα αποτελέσματά της δείχνοντας ότι οι ασθενείς μπορεί να εμφάνιζαν κατάθλιψη, μεταβολές στην προσωπικότητά τους ή και απώλεια μνήμης, αλλά παρ’ όλα αυτά τα μέλη της οικογένειάς τους εξακολουθούσαν να θεωρούν ότι ουσιαστικά είναι «το ίδιο πρόσωπο». Οταν όμως άλλαζε η ηθική συμπεριφορά τους – αν γίνονταν π.χ. ανέντιμοι –, τους έβλεπαν σαν ένα αλλαγμένο πρόσωπο. «Παραδοσιακά η ηθική δεν έχει προσελκύσει ιδιαίτερα την προσοχή των μελετητών που έχουν ασχοληθεί με τη φύση της προσωπικής ταυτότητας» λέει η κυρία Στρόμινγκερ. «Θεωρούσαν περισσότερο ότι η μνήμη και τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά, συμπεριλαμβανομένης της προσωπικότητάς μας, ήταν αυτά που μας έκαναν να είμαστε “εμείς”».

Posted in: ΕΠΙΣΤΗΜΗ-ΕΡΕΥΝΕΣ,ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ-ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ