"Proxy" πόλεμοι παντού, ο πλανήτης είναι ήδη στις φλόγες ...

Ο πλανήτης κατακλύζεται ήδη από σοβαρές συγκρούσεις και ο ορισμός του πολέμου στις μέρες μας ίσως χρειάζεται επαναπροσδιορισμό

του system failure

Διαβάζουμε και ακούμε όλο και πιο συχνά τον όρο "proxy war", από διάφορους αναλυτές στην μπλογκόσφαιρα και αλλού. Σε ελεύθερη μετάφραση, ο όρος "proxy war" σημαίνει "πόλεμος δι' αντιπροσώπου". Έχει αλλάξει δραματικά το είδος των πολέμων στις μέρες μας; Μήπως χρειάζεται να επαναπροσδιορίσουμε το τι σημαίνει "πόλεμος"; Φαίνεται ότι μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001, ο νέος τύπος proxy πολέμων υιοθετείται πλέον όχι μόνο από τρομοκράτες και ομάδες εξτρεμιστών, αλλά ακόμα και από τα πιο ισχυρά έθνη.

Ίσως πράγματι ο όρος "πόλεμος" χρειάζεται να επαναπροσδιοριστεί με την έννοια ότι δεν διεξάγεται απευθείας από τα έθνη, ή, τα ίδια τα έθνη προσομοιώνουν μεθόδους που χρησιμοποιούνται από παραστρατιωτικές ομάδες, αποφεύγοντας μια άμεση σύγκρουση σε πλήρη κλίμακα και σε ανοιχτό πεδίο. Επιπλέον, δεν είναι καθόλου εύκολο να προσδιορίσει κανείς σήμερα την νίκη και την ήττα σε έναν πόλεμο, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτό είναι κάτι που έχει εντελώς δευτερεύουσα σημασία.

Μια λίστα από proxy ή proxy-τύπου πολέμους

Μετά την Αμερικανική εισβολή το 2003 στο Ιράκ, συναντάμε όλο και πιο συχνά αυτού του είδους τους πολέμους. Μια ενδεικτική λίστα περιλαμβάνει:

• Ο πόλεμος του Λιβάνου το 2006. Πρόκειται στην ουσία για μια πολεμική σύρραξη μεταξύ του Ισραήλ και της Χεσμπολάχ. Παρόλο που ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το Ισραήλ υπέστη ήττα από έναν μη-εθνικό στρατό, το αποτέλεσμα παραμένει αμφίβολο. Πολλές φορές χαρακτηρίζεται και ως proxy πόλεμος μεταξύ Ιράν και Ισραήλ.

• Ο συνεχιζόμενος πόλεμος στη λωρίδα της Γάζας. Ένας πόλεμος σε συνέχειες που διεξάγεται από το Ισραήλ. Τα Δυτικά ΜΜΕ παρουσιάζουν ως αιτία αυτού του πολέμου την επιθετικότητα της Χαμάς που εκτοξεύει ρουκέτες στην Ισραηλινή επικράτεια. Ωστόσο, το Ισραήλ επιδεικνύει πάντα υπερβάλλουσα βία προκαλώντας τον θάνατο πολλών Παλαιστινίων αμάχων, ενώ μπλοκάρει την ανθρωπιστική βοήθεια, πράγμα που δείχνει πρόθεση εθνικής κάθαρσης και οριστικής κατάληψης αυτού του εξαιρετικά πυκνοκατοικημένου μικρού κομματιού γης.

• Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν. Μετά την Αμερικανική εισβολή και των συμμάχων τους στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, ο τύπος του πολέμου στο Αφγανιστάν έχει αλλάξει δραματικά. Φαίνεται ότι οι ΗΠΑ προσπαθούν να απεμπλακούν από ακόμα έναν αδιέξοδο πόλεμο, που γίνεται εξαιρετικά δαπανηρός και ασύμφορος. Οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τώρα το Αφγανιστάν ως ένα από τα πειραματικά πεδία για ένα νέο είδος πολέμου μέσω μη επανδρωμένων αεροσκαφών, γνωστά ως drones. Παρόλο που αυτός ο τύπος πολέμου υποτίθεται ότι διεξάγεται κατά συγκεκριμένων στόχων (επικίνδυνοι τρομοκράτες), υπάρχει πλήθος ενδείξεων από πρόσφατες έρευνες, ότι υπάρχει μεγάλη δυσκολία ακριβούς εντοπισμού των στόχων μέσω των συστημάτων αυτών, πράγμα που έχει οδηγήσει σε πολλούς θανάτους αθώων.

• Ο πόλεμος στη Συρία. Η επίσημη θέση της Δύσης που διαδίδεται από τα συστημικά ΜΜΕ, είναι ότι ο πόλεμος προκλήθηκε από το βάρβαρο καθεστώς Άσαντ κατά τη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης. Η πραγματικότητα είναι ότι πρόκειται για έναν ακόμα proxy πόλεμο της Δύσης κατά της Ρωσικής επιρροής στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και του Ιράν, στοχεύοντας στην ανατροπή του πιο ισχυρού τους συμμάχου στην περιοχή. Ο πόλεμος διεξάγεται από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους στην περιοχή (κυρίως Τουρκία, Σαουδική Αραβία), που υποστηρίζουν υπόγεια το ISIS με διάφορους τρόπους. Η χαοτική κατάσταση αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι η Τουρκία προσπαθεί να την εκμεταλλευτεί, προκειμένου να προωθήσει την δική της ατζέντα, διεξάγοντας παράλληλους proxy πολέμους.

• Η σύγκρουση στη Ουκρανία. Άλλος ένας proxy πόλεμος της Δύσης κατά της Ρωσίας δίπλα από τα Ρωσικά σύνορα. Πίσω από τις λεγόμενες "έγχρωμες επαναστάσεις" μπορεί κανείς να βρει πάντα οργανώσεις χρηματοδοτούμενες από τις ΗΠΑ. Οι Δυτικοί σύμμαχοι δεν θα τολμούσαν να αναμετρηθούν ανοιχτά με τον Ρωσικό στρατό και ο πόλεμος στην Ουκρανία γίνεται κυρίως με ιδιωτικούς στρατούς από μισθοφόρους. Η πιο ανόητη ενέργεια των Δυτικών, ήταν η υποστήριξη των νεο-ναζί κατά των τοπικών Ρωσικών πληθυσμών. Αυτό ήταν κάτι που αποκάλυψε πλήρως τις πραγματικές τους προθέσεις, που είναι να κυκλώσουν τη Ρωσία με καθεστώτα-μαριονέτες, που θα επέτρεπαν την στρατιωτική παρουσία της Δύσης στα εδάφη τους.

• Ο πόλεμος στη Λιβύη. Άλλος ένας proxy πόλεμος της Δύσης μέσω της Αραβικής Άνοιξης προκειμένου να ανατρέψει ένα ανεπιθύμητο καθεστώς. Ο πόλεμος έφερε το απόλυτο χάος στη χώρα και επέκτεινε το τόξο του Ισλαμικού εξτρεμισμού σε όλη τη Βόρεια Αφρική, έως το Ιράκ και την Συρία. Παρόλο που μπορεί να θεωρηθεί ως ένας προληπτικός πόλεμος αποσταθεροποίησης καθεστώτων που θα μπορούσαν να προσφέρουν στη Ρωσία την ευκαιρία να επεκταθεί γεωπολιτικά στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι πρόκειται για προληπτική ενέργεια κατά του Κινεζικού οικονομικού επεκτατισμού σε όλη την Αφρικανική ήπειρο. Ο Eric Draitser της ιστοσελίδας StopImperialism.org, σε πρόσφατη ανάλυσή του, τόνισε ότι η περίπτωση της Λιβύης πρέπει να κατανοηθεί ως μια από τις βασικές αφετηρίες για την ευρύτερη αποσταθεροποίηση της Βορείου και Δυτικής Αφρικής, προκειμένου να αποδυναμωθεί η παρουσία της Κίνας που θα μπορούσε να προσφέρει ένα εναλλακτικό μοντέλο ανάπτυξης. Οι χώρες αυτές κατανοούν ότι είναι δέσμιες του χρέους και του Δυτικού κεφαλαίου και βλέπουν στην Κίνα έναν εναλλακτικό δρόμο ανάπτυξης. Αυτό προσπαθούν να αποτρέψουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους και η τρομοκρατία είναι ένας τρόπος για να το πετύχουν. Η τρομοκρατική οργάνωση Boko Haram που σπέρνει τη φρίκη κυρίως σε χώρες της Δυτικής Αφρικής, ταιριάζει απόλυτα σε ένα τέτοιο σενάριο.

• Ρωσία εναντίον Τουρκίας. Στην πραγματικότητα έχουμε ήδη μια έμμεση σύγκρουση μεταξύ δύο βασικών παιχτών στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή. Η Τουρκία εκμεταλλεύεται το χάος στη Συρία προκειμένου να ενισχύσει τους Σύριους Τουρκομάνους και να εκπληρώσει τα όνειρα του Ερντογάν για εδαφική επέκταση και ενίσχυση της Τουρκικής επιρροής στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Η Ρωσική επέμβαση είναι ένα μεγάλο εμπόδιο ενάντια σε αυτά τα σχέδια. Το πρόσφατο περιστατικό με την κατάρριψη του Ρωσικού μαχητικού από τις Τουρκικές δυνάμεις σηματοδοτεί την έναρξη μιας μικρής κλίμακας συγκρούσεων μεταξύ των δύο κρατών. Οι Ρώσοι απάντησαν με τον βομβαρδισμό του Τουρκικού κομβόι που φέρεται να μετέφερε όπλα σε μαχητές στη Συρία.

• Τουρκία εναντίον Κούρδων. Η Τουρκία εκμεταλλεύεται το χάος και για να κάμψει την Κουρδική αντίσταση. Ένας από τους λόγους που υποστηρίζει το ISIS, είναι για να το χρησιμοποιήσει εναντίον των Κούρδων. Είναι ένας proxy πόλεμος της Τουρκίας με βάση τη δική της ατζέντα. Οι ΗΠΑ μάλλον δεν είναι και πολύ ευχαριστημένες με αυτή την κατάσταση καθώς επιθυμούν να στρέψουν όλη τη δύναμη του ISIS κατά του Άσαντ, ενώ βλέπουν και τους Κούρδους ως συμμάχους.

• Συγκρούσεις στον Καύκασο και στην Xinjiang της Κίνας. Άλλος ένας τύπος proxy πολέμων των ΗΠΑ και της Δύσης στην προσπάθειά τους να αποσταθεροποιήσουν τους δύο βασικούς τους αντιπάλους στην παγκόσμια αρένα: τη Ρωσία και την Κίνα. Η Τουρκία εκμεταλλεύεται και αυτό το γεγονός προσπαθώντας να αυξήσει την επιρροή της πολύ πέρα από την επικράτεια της, χρησιμοποιώντας τη σημαντική παρουσία των τουρκόφωνων μειονοτήτων τόσο στην περιοχή του Καυκάσου όσο και σε άλλες περιοχές, έως και την Κινεζική επαρχία Xinjiang, όπου η παρουσία των τουρκόφωνων Ουιγούρων είναι έντονη. Η Ρωσία έχει άλλο ένα λόγο να θεωρεί ότι απειλείται από την Τουρκία, παρά τα κοινά οικονομικά συμφέροντα μεταξύ των δύο χωρών.

• Ο εμφύλιος στην Υεμένη. Πρόκειται για έναν proxy πόλεμο των ΗΠΑ κατά των δυνάμεων που υποστηρίζονται από το Ιράν, προκειμένου να ανατραπεί ένα ακόμα φιλο-Ιρανικό καθεστώς. Η Σαουδική Αραβία και άλλοι σύμμαχοι χρησιμοποιούνται σ' αυτό τον πόλεμο, ενώ οι ΗΠΑ παρέχουν έμμεση βοήθεια.

• Οι επιθέσεις στο Παρίσι και σε πόλεις της Δύσης. Είναι ο νέος τύπος πλήρως ασύμμετρων πολέμων που διεξάγονται από τους Ισλαμιστές εξτρεμιστές μέσα σε αστικά κέντρα. Η Δύση βρέθηκε ξαφνικά απέναντι σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση που είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντιμετωπιστεί: τις επιθέσεις αυτοκτονίας. Παρόλο που η κατάσταση αποδεικνύει ότι το τέρας του ISIS που εξέθρεψε ο Αμερικανικός ιμπεριαλισμός έχει ξεφύγει από τον έλεγχό του, τέτοιες επιθέσεις είναι εξαιρετικά βολικές για την επιβολή των νέων συνθηκών που περιλαμβάνουν τη σταδιακή κατάργηση των ατομικών ελευθεριών μέσα στις Δυτικές κοινωνίες.

Οι πόλεμοι παλαιού τύπου είναι εξαιρετικά δαπανηροί και μη αποδοτικοί

Φαίνεται ότι οι άμεσοι πόλεμοι μεταξύ εθνών είναι εξαιρετικά δαπανηροί και μη αποδοτικοί στις μέρες μας. Το αυξανόμενα πολύπλοκο περιβάλλον στον νέο πολυ-πολικό κόσμο είναι ακατάλληλο για συγκρούσεις μεγάλης κλίμακας. Ο συνεχής εξοπλισμός ακόμα και των περιφερειακών δυνάμεων που έχουν περιορισμένη ισχύ, είναι άλλος ένας αποτρεπτικός παράγοντας απέναντι σε τέτοιου είδους συγκρούσεις.

Σύμφωνα με τη νέα αντίληψη, η νίκη σε έναν πόλεμο είναι ελάσσονος σημασίας. Αυτό που μετράει είναι η επίτευξη συγκεκριμένων στόχων. Οι ΗΠΑ πρωτοπόρησαν σε αυτή τη νέα στρατηγική μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Κατάφεραν να πετύχουν συγκεκριμένους στόχους και να αυξήσουν σημαντικά την παγκόσμια επιρροή τους χωρίς ουσιαστικά να κερδίσουν κανένα πόλεμο από τότε!

Αλλά τα τελικά θύματα είναι αληθινά και είναι πάντα τα ίδια. Χιλιάδες αθώοι που χάνουν τη ζωή τους, ή, αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις χώρες και τις εστίες τους, προς ένα εντελώς αβέβαιο μέλλον. Οι "ανεπίσημοι" proxy πόλεμοι που διεξάγονται από δυνάμεις στο παρασκήνιο, επιτρέπουν την πλήρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Χιλιάδες σκοτώνονται, βασανίζονται, παίρνουν το δρόμο της προσφυγιάς. Όμως για τα εγκλήματα αυτά, ποτέ και κανένας δεν θα τιμωρηθεί.

Posted in: πολιτική