>>Η ΕΥΤΥΧΙΑ ΤΟΥ Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ( ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ )
>>
>> Πηγή: (Περιοδικό <<Ταχυδρόμος>> 2 Μαρτίου 1957)
>>
>> Στις αρχές του 1957 η δημοσιογράφος Γιολάντα Τερέντσιο επισκέφθηκε το
>> ζεύγος Καζαντζάκη στο σπίτι τους στην πόλη Αντίμπ. Περιγράφει το χώρο,
>> δίνει ένα σύντομο πορτρέτο του συγγραφέα και καταγράφει τη συζήτηση
>> που είχε μαζί του. Παραθέτουμε ένα απόσπασμα:
>> Ζουν ήσυχα, ερημικά, οι δυο Έλληνες στο γραφικό μικρό σπίτι της οδού
>> του Μπα-Καστελέ. Απ' τα παράθυρά τους βλέπουν το λιμάνι της Αντίμπ και
>> τη γαλανή Μεσόγειο. Η πρόσχαρη φιλοξενία της οικοδέσποινας αγκαλιάζει
>> τον επισκέπτη μόλις δρασκελίσει το κατώφλι. Λίγα σκαλιά οδηγούν στο
>> γραφείο του συγγραφέα. Ψηλός, ίσιος, ασκητικός, μ' ένα καλό χαμόγελο,
>> απλώνει το μπράτσο και σφίγγοντας το χέρι ρωτάει άπληστα, με την
>> ιδιαίτερη προσφορά του: <<Τι νέα μας φέρνετε απ' την Ελλάδα;>>.
>> Ευτυχώς, μια σειρά από δημοσιογραφικές έρευνες μ' έχουν φέρει
>> τελευταία σ' επαφή με την έξω από την Αθήνα Ελλάδα κι έτσι του
>> διηγούμαι τι είδα και τι άκουσα στα χωριά και τις πόλεις, από τ' άγρια
>> βράχια της Μάνης ως την κορφή του Βίτσι.
>> Πως γίνονται και μεγάλα έργα, αλλά πως η φτώχεια μένει πάντοτε φτώχεια
>> και πως η εγκατάλειψη στα χωριά είναι τόση ώστε οι άνθρωποι στη Βόρειο
>> Ελλάδα μου είπαν πως ζούνε <<πίσω από τον ήλιο>>.
>> Πίσω από τον ήλιο, μουρμουρίζει ο Καζαντζάκης και σημειώνει την απλή
>> αυτή φράση, που βγήκε απ' τα χείλια του λαού που τόσο βαθιά αγαπάει.
>> Γ.Τ.: Πέστε μου τώρα και για σας, είσαστε ευχαριστημένος;
>> Ν.Κ.: Είμαι ευτυχισμένος -αν κι είναι ντροπή να αισθάνεται κανείς
>> ευτυχισμένος μια ώρα τέτοια. Αν δεν ήταν μπροστά η Ελένη, θα σας
>> έλεγα πως αυτή η γυναίκα είναι η αιτία της ευτυχίας μου... πραγματικά,
>> δεν είχα ποτέ μου τολμήσει να φαντασθώ τέτοια κατανόηση από άνθρωπο.
>> Αλλ' αν εξακολουθήσω, θα θυμώσει... Είμαι ευτυχισμένος γιατί μπορώ να
>> δουλεύω, γιατί δεν έχω καμία φιλοδοξία, κανένα μίσος, γιατί έχω την
>> καρδιά μου καθαρή. Όταν δουλεύει κανείς πνευματικά δεν αρρωσταίνει,
>> δεν γερνάει - αυτό είναι το μυστικό: να μην παρατήσει κανείς τη
>> δουλειά του, γιατί τότε αλίμονο. Πέντε λεπτά μετά τον θάνατό σου, το
>> μυαλό σου να δουλεύει ακόμα. Του Γκαίτε, είμαι σίγουρος, ότι δούλευε
>> και μετά τον θάνατό του, γι' αυτό όταν ο Εκερμαν ξεσκέπασε το σώμα
>> του, ήταν σαν του εφήβου, είχε πειθαρχήσει στα βάσανά του.
>> Γ.Τ.: Αν μπορούσατε να ξαναγεννηθείτε, θα το θέλατε;
>> Ν.Κ.: Δεν θα ήθελα να πεθάνω ποτέ* μ' ενδιαφέρει η ζωή, ο άνθρωπος
>> -όχι οι άνθρωποι όλοι μαζί.
>> Γ.Τ.: Πιστεύετε στην ποιοτική εξέλιξη της ανθρωπότητας;
>> Ν.Κ.: Ένας Αρμένης ποιητής είπε κάποτε: <<Ο πιθηκάνθρωπος ξεκίνησε να
>> γίνει άνθρωπος, αλλά δεν έφτασε ακόμα...>>.
>> Γ.Τ.: Υπάρχει ελπίδα για τους ανθρώπους να ζήσουν κάποτε ευτυχισμένοι;
>> Ν.Κ.: Με στοίχημα, σε χίλια χρόνια!... Ένας χωρικός πήρε έναν κόρακα,
>> για να εξακριβώσει αν αλήθεια ζει εκατό χρόνια, μα ο χωρικός πέθανε
>> πρώτος! Έτσι κι εγώ, και χίλια χρόνια αν ζήσω, δεν θα προφτάσω να δω
>> τους ανθρώπους ευτυχισμένους.
>> Γ.Τ.: Ποια είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια στην ευτυχία τους;
>> Ν.Κ.: Αυτό είναι πολύ δύσκολο ν' απαντήσει κανείς, αυτό είναι η μεγάλη
>> μου αγωνία... Το μεγαλύτερο εμπόδιο στον άνθρωπο είναι, φαντάζομαι, η
>> έλλειψη πίστης σ' ένα ιδανικό ανώτερο από το Εγώ του. Αν δεν πιστεύει
>> κανείς σ' ένα πράγμα ανώτερο από τον εαυτό του, δεν μπορεί να είναι
>> ευτυχισμένος.
>> Γ.Τ.: Νομίζετε πως μπορεί ν' αποφευχθεί ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος;
>> Ν.Κ.: Δεν νομίζω πως θα τον γλιτώσουμε...
>> (Μην λέτε τέτοια πράγματα! φωνάζει η κυρία Καζαντζάκη. Ο,τι και να
>> βάλουμε στο μυαλό μας, ό,τι και να πούμε, τα πράγματα θα έρθουν
>> αλλιώτικα).
>> Ν.Κ.: Ο πόλεμος θα σταματήσει όταν ο πιθηκάνθρωπος γίνει άνθρωπος! Ο
>> μεγαλύτερος κίνδυνος σήμερα είναι η διάσταση που υπάρχει ανάμεσα
>> διανοητικού και ηθικού ανθρώπου. Ο διανοητικός άνθρωπος έχει φθάσει
>> στο μαγικό, στο υπεράνθρωπο, ενώ ηθικά είναι ανάπηρος. Όταν
>> αρμονισθούν αυτά τα δύο, τότε θ' αποκτήσει κι η ανθρωπότητα το
>> ισοζύγιο και θα γίνει ευτυχισμένη. Ο σημερινός άνθρωπος μου θυμίζει
>> τον θηριοδαμαστή που μπήκε στο κλουβί των θηρίων νομίζοντας πως η
>> τίγρη ήταν γυμνασμένη...
>> Γ.Τ.: Ο πνευματικός άνθρωπος μπορεί ν' ανήκει σ' ένα κόμμα ή πρέπει να
>> μένει πάντοτε ανεξάρτητος, για να είναι ελεύθερος να κρίνει; Όπως
>> είπε ο Σαρτρ, κάποτε, ότι ο πνευματικός άνθρωπος πρέπει να πολεμάει
>> την αδικία όπου και να τη βρίσκει.
>> Ν.Κ.: Είναι δύσκολο για τον πνευματικό άνθρωπο να μείνει μόνος του.
>> Μόνος του είναι αδύνατος, αν ενωθεί όμως με τους άλλους χαλάει. Το
>> πρόβλημα είναι: πώς είναι δυνατόν να ενωθούν οι τίμιοι άνθρωποι; Ο
>> πνευματικός άνθρωπος πρέπει να καταδικάζει την αδικία όπου τη βρίσκει
>> και κάνοντας αυτό που κάνω απαντώ στο ερώτημά σας: γράφω για την
>> ανθρώπινη αξιοπρέπεια που ποδοπατιέται παντού τόσο εύκολα. Αν ενωθώ
>> με τους άλλους θα χάσω την ελευθερία μου. Η ψυχολογία της μάζας είναι
>> αλλιώτικη, μιλάω για τους διανοούμενους σαν μάζα, όχι για τις λαϊκές
>> μάζες, που τις σέβομαι και που έχουν τη δική τους δουλειά. Ένας
>> πνευματικός άνθρωπος μόνος του μπορεί να δουλέψει καλύτερα: ελεύθερος
>> άνθρωπος παλεύει για την ελευθερία. Δέκα ελεύθεροι άνθρωποι,
>> ενωμένοι, χάνουν την ελευθερία τους. Εκείνο που χρειάζεται είναι ν'
>> ακολουθήσεις τον δρόμο σου ως την άκρη. Η αξία του δρόμου είναι να μη
>> σταματήσεις ποτέ!
>> Γ.Τ.: Ποιο είναι το πολυτιμότερο πράγμα στον κόσμο;
>> Ν.Κ.: Για μένα ο χρόνος. Όπως είπε ο αισθητικός Μπέρναρντ Μπέρενσον,
>> που αποτραβήχτηκε στη Φλωρεντία κι είναι ενενήντα χρονώ, μου έρχεται
>> να κατέβω στο δρόμο και ν' απλώσω το χέρι μου στους διαβάτες και να
>> τους πω: <<Δώστε μου λίγο από το χρόνο που χάνετε...>>.
>> Γ.Τ.: Κι εγώ που σας έφαγα τόσην ώρα απ' τον πολύτιμο χρόνο σας!
>> Ν.Κ.: Ε, δεν πειράζει, άπλωσα κι εγώ το χέρι μου και κάτι μάζεψα...
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου