Του Παναγιώτη Σωτήρη
Η κυβέρνηση με τη συναίνεση της ΝΔ και του ΛΑΟΣ προχώρησε στην ψήφιση του νομοσχεδίου για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τη μόνη νομιμοποίηση της κίνησής της έχει αναζητήσει στα αρνητικά αντανακλαστικά ενάντια στην ακαδημαϊκή κοινότητα, εκμεταλλευόμενη και υπαρκτές παθογένειες του πανεπιστημιακού χώρου, τις οποίες το πανεπιστημιακό κίνημα έχει καταγγείλει από καιρό. Υποστηρίζει ότι οι διαμαρτυρίες προέρχονται από τους πρυτάνεις που θέλουν να διατηρήσουν τα προνόμιά τους, τους καθηγητές που δεν θέλουν να κρίνονται, τις κομματικές φοιτητικές παρατάξεις που θέλουν να συναλλάσσονται με τις πρυτανικές αρχές. Την ίδια ώρα, προβλήματα που έχει δημιουργήσει η ίδια η πολιτική της, όπως είναι η μεγάλη ανεργία των πτυχιούχων, σπεύδει να τα αποδώσει στο υποτιθέμενο… σοβιετικό (!) μοντέλο σχεδιασμού που επικράτησε, όπως μας είπε χτες ο κ. πρωθυπουργός. Ο στόχος είναι προφανής: η κυβέρνηση επιδιώκει οι αντιδράσεις να θεωρηθούν υπόθεση μόνο της πανεπιστημιακής κοινότητας και των φοιτητικών παρατάξεων, ενώ η ίδια παρουσιάζεται ως εκπρόσωπος των αναγκών της κοινωνίας για καλύτερη ανώτατη εκπαίδευση.
Όμως, η πραγματικότητα είναι ότι το νομοσχέδιο αυτό θα έχει, ούτως ή άλλως, καταστροφικές επιπτώσεις πρώτα από όλα για την κοινωνία, για τους φοιτητές, για τους μελλοντικούς φοιτητές, για τις οικογένειές τους, αλλά και για τους εργαζομένους συνολικά.
Πρώτα από όλα, είναι προφανές ότι ακόμη και η σημερινή κουτσουρεμένη δωρεάν παιδεία διακυβεύεται. Ο ορίζοντας της δημοσιονομικής ασφυξίας, των περικοπών και της λογικής του επιχειρηματικού πανεπιστημίου είναι η γενίκευση των διδάκτρων και στο προπτυχιακό επίπεδο. Η ελληνική οικογένεια που βάζει βαθιά το χέρι στην τσέπη και πριν τις πανελλαδικές εξετάσεις αλλά και μετά καλύπτοντας μεγάλο μέρος του κόστους σπουδών (σίτιση, στέγαση), τώρα θα κληθεί πολύ σύντομα να πληρώσει και δίδακτρα.
Επιπλέον, είναι προφανές ότι η κυβέρνηση μεθοδεύει να υπάρχουν σημαντικά λιγότερες διαθέσιμες θέσεις στα δημόσια πανεπιστήμια και ΤΕΙ, ιδίως εάν σαρωθούν ή μαραζώσουν οριστικά τα περιφερειακά ιδρύματα. Όταν ολοκληρωθεί ο περιβόητος πανεπιστημιακός «Καλλικράτης», οι διαθέσιμες θέσεις θα είναι πολύ λιγότερες από όσες προσφέρονται τώρα. Η δυνατότητα να ελπίζει κάποια/ος ότι θα βελτιώσει τη θέση της/του μέσα από την ανώτατη εκπαίδευση θα περιοριστεί σημαντικά. Αυτό θα σπρώξει τους νέους είτε στους κάθε λογής εμπόρους των «κολεγίων» είτε, χειρότερα, στην ανεργία άνευ έστω και κάποιων τυπικών προσόντων. Την ίδια ώρα ολόκληρες περιοχές θα στερηθούν την πολιτισμική και αναπτυξιακή ώθηση που έδινε η παρουσία ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενισχύοντας τάσεις ερήμωσης της υπαίθρου.
Άλλωστε, η εικόνα που ήδη θα συναντήσουν οι φοιτητές επιστρέφοντας στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ για το νέο ακαδημαϊκό έτος θα είναι τουλάχιστον αποκαρδιωτική. Οι αλλεπάλληλες περικοπές στους τακτικούς προϋπολογισμούς θα οδηγήσουν σε έλλειψη στοιχειωδών αναλώσιμων υλικών, σε αδυναμία επισκευών, σε κτίρια χωρίς θέρμανση. Την ίδια ώρα η παρατεταμένη αδιοριστία των εκλεγμένων μελών ΔΕΠ και οι τεράστιες περικοπές πιστώσεων για συμβασιούχους διδάσκοντες θα σημαίνουν ότι χιλιάδες μαθήματα δεν θα προσφερθούν και αρκετά Τμήματα δεν θα μπορούν να προσφέρουν ολοκληρωμένα προγράμματα σπουδών.
Έπειτα, το νομοσχέδιο διαλύει την ίδια την έννοια του πτυχίου. Τα διετή ή τριετή πτυχία και η λογική των τριών κύκλων σπουδών θα σημαίνουν ότι οι νέοι δεν θα βγαίνουν στην αγορά εργασίας με στοιχειώδη επαγγελματικά δικαιώματα, αλλά με απλές βεβαιώσεις σπουδών. Ο κόπος και η προσπάθεια για να μπουν στα πανεπιστήμια θα ανταμείβεται με ακόμη περισσότερη ανασφάλεια και έλλειψη κατοχύρωσης. Το άγχος και το κυνήγι μιας θέσης στον ήλιο δεν θα σταματούν ποτέ. Η γενιά της ανεργίας, η γενιά που και θα ζήσει χειρότερα από τους γονείς της, θα λαμβάνει και με τυπικούς όρους τίτλους σπουδών «μειωμένων προσδοκιών».
Αλλά και η κατάργηση της αυτοδιοίκησης των πανεπιστημίων και των δημοκρατικών συμμετοχικών θεσμών μόνο αρνητικές συνέπειες θα έχει. Προσπαθεί να αποτρέψει τη δυνατότητα μέσα στο πανεπιστήμιο να υπάρχουν κινήματα για τη βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης και των συνθηκών σποδών και διαβίωσης, ενώ φαλκιδεύει τη δυνατότητα των πανεπιστημιακών δασκάλων να διδάσκουν με παρρησία και μεράκι. Επιπλέον, απειλεί να ακυρώσει τη δυνατότητα των πανεπιστημίων να λειτουργούν ως χώροι παραγωγής γνώσης και κριτικής σκέψης. Οι επιχειρηματίες ή οι πολιτευτές που θα αποτελέσουν τα «εξωτερικά μέλη» του Συμβουλίου Διοίκησης δύσκολα θα ενδιαφέρονται για τη μελέτη του πολιτισμού, την ανάπτυξη ελεύθερου λογισμικού, την ακριβή μέτρηση της ανεργίας και της υποαπασχόλησης, τις φτηνές και οικολογικές λύσεις στη διαχείριση των απορριμμάτων. Στην καλύτερη των περιπτώσεων θα εξασφαλίζουν φτηνότερες μελέτες για τις «επενδύσεις» τους. Στην Ελλάδα που θεωρεί εναλλακτικές καλλιέργειες τα… φωτοβολταϊκά και σπεύδει να σχεδιάσει αυτοκινητοδρόμους την ίδια ώρα που διαλύει το σιδηρόδρομο και τις δημόσιες συγκοινωνίες, που θεωρεί τη βασική έρευνα εξωτικό είδος, που θεωρεί ότι τα γράμματα, ο πολιτισμός και η ιστορική μνήμη έχουν νόημα μόνο ως τουριστικά προϊόντα, το Πανεπιστήμιο της κριτικής σκέψης και της κοινωνικά προσανατολισμένης έρευνας θεωρείται περιττή πολυτέλεια.
Όσο για την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου, αυτή δεν πρόκειται να φέρει την «ευταξία» στα Πανεπιστήμια. Ποιος γονιός θα κοιμάται πιο ήσυχος όταν ξέρει ότι ανά πάσα στιγμή, επειδή έτσι έκρινε ένας αστυνομικός διευθυντής ή ένας εισαγγελέας, οι πανεπιστημιακοί χώροι θα γίνονται θάλαμοι αερίων και ξυλοδαρμών όπως αυτοί που ζήσαμε στην Πλατεία Συντάγματος;
Για όλους αυτούς τους λόγους το πραγματικό θύμα των αλλαγών που θέλει να επιβάλει η κυβέρνηση του Μνημονίου δεν θα είναι κάποιες συντεχνίες ή κάποιες παρατάξεις, αλλά ολόκληρη η κοινωνία. Είναι προς το συμφέρον της εργαζόμενης πλειοψηφίας τα κυβερνητικά σχέδια για μια ανώτατη εκπαίδευση συρρικνωμένη, φτωχότερη, ιδιωτικοποιημένη και πολύ πιο αυταρχική να μείνουν στα χαρτιά. H μάχη για ένα πραγματικά Δημόσιο Δωρεάν Δημοκρατικό Πανεπιστήμιο οφείλει να γίνει υπόθεση όλων μας.
εικ. Christian Northeast
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου