Ένας από τους παράγοντες που επιταχύνουν την υποτίμηση της τουρκικής
λίρας είναι πως οι ΗΠΑ καταφεύγουν σε κάποια εργαλεία στη διάρκεια αυτής
της έντασης. Ωστόσο δεν είναι αυτός ο μόνος ή ο κύριος λόγος για την
υποτίμηση της τουρκικής λίρας.
Κατιούσα
Μεταφράζουμε και δημοσιεύουμε μια πολύ ενδιαφέρουσα και μεστή συνέντευξη του ΓΓ του ΚΚ Τουρκίας (ΤΚΡ) Κεμάλ Οκουγιάν που τοποθετείται στα κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν την επικαιρότητα. Λέει πως η επίθεση των ΗΠΑ δεν είναι ο μόνος ή ο κύριος λόγος για την υποτίμηση της τουρκικής λίρας, που είναι αποτέλεσμα μιας ευρύτερης δομικής κρίσης. Αναφέρεται στο σύνθετο πλέγμα αντιθέσεων στην περιοχή μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κέντρων αλλά και μερίδων της τουρκικής αστικής τάξης με αντικρουόμενα συμφέροντα. Σημειώνει τον κίνδυνο και το ενδεχόμενο μιας γενικευμένης έντασης που θα οδηγήσει σε πόλεμο. Εκτιμά πως δε γίνεται να κινείται μια χώρα παραπλεύρως του ιμπεριαλιστικού συστήματος και των αντιθέσεών του, όταν την κυβερνούν οι καπιταλιστές. Και στέκεται στις πρωτοβουλίες που θα πάρει το επόμενο διάστημα το Κομμουνιστικό Κόμμα, με την κατακλείδα πως ο σοσιαλισμός είναι η μόνη επιλογή αν ψάχνεις για ειρήνη με ισότητα και ελευθερία.
Έχει κηρυχτεί οικονομικός πόλεμος στην Τουρκία;
Η Τουρκία ήδη ζει μια μεγάλη σύγκρουση, μια διαμάχη που έχει οικονομική βάση, που μπορούμε σε ένα σημείο να αποκαλέσουμε πόλεμο. Υπάρχει μεγάλη ένταση που συνεχώς αυξάνεται στο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Ένας από τους παράγοντες που επιταχύνουν την υποτίμηση της τουρκικής λίρας είναι πως οι ΗΠΑ καταφεύγουν σε κάποια εργαλεία στη διάρκεια αυτής της έντασης. Ωστόσο δεν είναι αυτός ο μόνος ή ο κύριος λόγος για την υποτίμηση της τουρκικής λίρας.
Ποια είναι η σχέση μεταξύ των συστημικών ενδοϊμπεριαλιστικών εντάσεων και της Τουρκίας; Πιο συγκεκριμένα, γιατί έχει τεθεί στο στόχαστρο η Τουρκία;
Τα προβλήματα μεταξύ ΗΠΑ και κάποιων ευρωπαϊκών χωρών και της κυβέρνησης του ΑΚΡ επιμένουν εδώ και πολύ καιρό. Οι δυτικές ιμπεριαλιστικές χώρες ακολούθησαν μια στρατηγική ενσωμάτωσης όταν βοήθησαν το ΑΚΡ να ανέλθει στην εξουσία. Το ΑΚΡ σε μεγάλο βαθμό ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες τους για ένα κάποιο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, καθώς τα πράγματα εκτροχιάζονται στη Συρία, οι ανησυχίες για την κοινωνική δυναμική στην Τουρκία, οι δυσκολίες διαχείρισης και ελέγχου (του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν) οδήγησαν αυτές τις χώρες να ψάξουν για διαφορετικές εναλλακτικές από το 2011 κι εξής. Το ιμπεριαλιστικό σύστημα βασίζεται σε μια ιεραρχία, καθένας παίρνει ένα κομμάτι από το κέικ όσο μπορεί. Ο Ερντογάν έβαλε κάποιους στόχους που δεν έλαβαν υπόψη τους αυτή την ιεραρχία. Ο νεο-οθωμανισμός αρχικά ταίριαζε καλά στις ΗΠΑ, αλλά στην πορεία άρχισε να δημιουργεί γι’ αυτές μεγάλο κόστος.
Για να το θέσουμε ήπια, ο Ερντογάν είναι πραγματιστής πολιτικός, θα μπορούσε να έχει καταλήξει σε καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Πώς έφτασαν τα πράγματα σε αυτό το σημείο;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που οδήγησαν τα πράγματα σε αυτό το σημείο. Πρώτα απ’ όλα, η κατάσταση στις ΗΠΑ και την ΕΕ δεν είναι και τόσο καλή! Όχι μόνο επειδή οι ΗΠΑ δεν μπορούν να διατηρήσουν την ηγεμονία τους, όχι μόνο επειδή δεν μπόρεσαν να εγκαθιδρύσουν ένα μόνιμο και σταθερό σύστημα συμμαχιών, αλλά κι επειδή δυσκολεύονται στο παιχνίδι τους λόγω των γενικών νόμων του καπιταλισμού, νόμους που γεννούν κρίσεις. Δεύτερον, ο Ερντογάν έμαθε να χρησιμοποιεί κάποιες χώρες που είναι σε σύγκρουση με τις χώρες που προσπαθούν να τον ελέγξουν ή να τον προσαρμόσουν, ως τρόπο συναλλαγής, κι έχει δει ότι δουλεύει. Για το λόγο αυτό προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τη σφαίρα των ελιγμών στον απόλυτο βαθμό κατά των ΗΠΑ που με τη σειρά τους τον πιέζουν να τις υπακούει άνευ όρων. Υπάρχει όμως κάτι που ξεχνάει: Ο καπιταλισμός δεν παρέχει τέτοια βάση όπου οι δρώντες μπορούν να ελέγχουν και να λαμβάνουν ορθολογικές αποφάσεις για τα πάντα. Πρέπει πάντα να το θυμόμαστε. Θα ήταν παραπλανητικό να ταυτίσουμε οτιδήποτε γίνεται σήμερα με μια ολοκληρωμένη στρατηγική. Δεν υπάρχουν ούτε τα αίτια ούτε οι προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο.
Γιατί λοιπόν ο Ερντογάν παίρνει τέτοιο ρίσκο;
Οι ΗΠΑ και κατά κάποιον τρόπο η ΕΕ, ήταν πολύ ευχαριστημένες με τον Ερντογάν. Ωστόσο οι κινήσεις τους για έναν πιο ελέγξιμο Ερντογάν δε δούλεψαν λόγω της αποσάθρωσης της παγκόσμιας τάξης. Άρχισαν να ψάχνουν εναλλακτικές στον Ερντογάν σε κάποιο σημείο, κι έκαναν κάποιες απόπειρες. Καθώς το έβλεπε αυτό ο Ερντογάν, άρχισε να βασίζεται σε άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, ελπίζοντας σε βοήθεια από εκεί. Η Τουρκία παραείναι μεγάλη για τέτοιους ελιγμούς, και είναι αναπόφευκτο τέτοιοι ελιγμοί ενίοτε να καταλήγουν σε απρόσμενα αποτελέσματα. Ας θυμηθούμε ότι ο Ερντογάν δεν είναι ο άνθρωπος που θα εγκατέλειπε την εξουσία. Ως εκ τούτου, το πρόβλημα δεν πρέπει να συζητείται μόνο με όρους επίθεσης του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στην Τουρκία ή της αναζήτησης ευκαιριών του τουρκικού κεφαλαίου στον άξονα Κίνας – Ρωσίας. Αυτά όλα υφίστανται, αλλά ο Ερντογάν στοχεύει και σε προσωπική σωτηρία.
Τι μπορούν να βρουν οι κεφαλαιούχοι της Τουρκίας σε Ρωσία – Κίνα – Ιράν ή της χώρες τoυ BRICS ; Πιο συγκεκριμένα, μπορούν οι υφιστάμενες οικονομικές σχέσεις να αντικατασταθούν από σχέσεις με αυτές τις χώρες;
Οι περισσότεροι καπιταλιστές ήταν ενθουσιασμένοι με τις σχέσεις με Κίνα- Ρωσία -Ιράν καθώς οραματίζονταν νέες ευκαιρίες πέρα από τις υπάρχουσες και νέες πόρτες για κέρδη. Το να κάνει δουλειά με όλους είναι εγγενές χαρακτηριστικό της τουρκικής αστικής τάξης. Η εναλλακτική της ΕΕ και οι καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ από τη μια πλευρά, οι δουλειές με τη Ρωσία και την Κίνα από την άλλη. Αυτό που αγνοούν είναι ότι κόσμος ζει μια μεγάλη διαμάχη. Κάποια στιγμή χρειάζεται να γίνει μια επιλογή. Είναι φανερό ότι τα πράγματα δεν πάνε και πολύ καλά ελεγχόμενα σήμερα. Η Τουρκική Ένωση Βιομηχανίας και Επιχειρήσεων λέει “Ποτέ δεν μπορούμε να εγκαταλείψουμε τη Δύση, η εξωτερική μας πολιτική πρέπει ν’ αλλάξει”, ενώ η κυβέρνηση λέει “Έχουμε βάλει χρονικό όριο στις ΗΠΑ, θα βρούμε νέους συμμάχους αν τα πράγματα δεν αλλάξουν”. Δεν μπορούμε να πούμε ότι αυτά είναι “τετριμμένα” ή σκέτη δημαγωγία.
Μπορεί πραγματικά η Τουρκία να αλλάξει άξονα;
Μπορεί ο γαμπρός (Μπεράτ Αλμπαϊράκ, ο υπουργός οικονομικών και γαμπρός του Ερντογάν) να ανακοινώσει αυτή την αλλαγή άξονα; Δεν νομίζω πως αυτό έχει βάση. Ωστόσο το παγκόσμιο σύστημα φέρει τόση ένταση που δε θα ήταν σοβαρή εκτίμηση να πούμε πως “δεν τρέχει τίποτε”. Θα ήταν παιδιάστικο να θεωρήσουμε πως ο τουρκικός καπιταλισμός μπορεί να προσφύγει σε αλλαγή άξονα μέσω διατάγματος από το ανάκτορο του Ερντογάν. Από αυτή την άποψη, οι παρεκκλίσεις της Τουρκίας μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε μεγάλο πόλεμο.
Χάνει η τουρκική λίρα αξία έναντι του δολαρίου λόγω αυτών των εντάσεων;
Η υποτίμηση είναι απλώς ένα αποτέλεσμα. Τα δομικά προβλήματα της τουρκικής οικονομίας είναι τα καθοριστικά. Αυτό θα γινόταν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Ωστόσο, κάποιοι προσπαθούν να επιβάλουν στην κοινωνία μια άποψη: τα πράγματα έφτασαν ως εδώ λόγω των λαθών στην εξωτερική πολιτική, ενώ η οικονομία ήταν σταθερή, ή από κυβερνητικής σκοπιάς ότι “μας κήρυξαν πόλεμο ενώ όλα ήταν καλά”. Υπήρχε μια μη βιώσιμη κατάσταση στην τουρκική οικονομία, που έφτασε τώρα στο απροχώρητο. Επίσης ο καπιταλισμός δεν μπορούσε να βρει κάποια λύση παντού και πάντα. Κάποιοι συνδέουν το πρόβλημα με τα τουίτ του Τραμπ και τις δηλώσεις Ερντογάν. Φυσικά, όλα έχουν το ρόλο τους, αλλά ξεχνούν να ρωτήσουν τι είναι αυτό που κάνει την τουρκική οικονομία τόσο εύθραυστη, κι αυτή η διαμάχη εξυπηρετεί το σκοπό τους. Θέλουν το λαό να κάνει θυσίες με το επιχείρημα “Μας κήρυξαν τον πόλεμο”.
Υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι θα αυξηθεί ο έλεγχος επί των καπιταλιστών…
Ο αριθμός των παιχτών στην αγορά γενικά μειώνεται σε τέτοιες περιόδους κρίσεων, μεγάλες αλλαγές ιδιοκτησίας παρατηρούνται και έντονη τάση μονοπώλησης των επιχειρήσεων. Ο έλεγχος της κίνησης του κεφαλαίου αναδύεται για να τρέξει αυτή τη διαδικασία. Κάποιοι κανόνες τίθενται και αυτοί που δεν τους υπακούν, αυτοί που δεν είναι αρκετά δυνατοί εξαλείφονται. Λέγοντας πως εξαλείφονται, εννοώ τίποτε δε θα συμβεί στους καπιταλιστές, οι αδύναμοι θα αποσυρθούν από κάποια πεδία, μπορεί να συρρικνωθούν αλλά θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Καθώς αποσύρονται, θα θεωρήσουν δεδομένα όσα κέρδισαν ως τώρα και θα ρίξουν το χρέος και τη ζημιά στο κράτος, κι έτσι στο λαό. Αυτοί που θα είναι αρκετά δυνατοί θα μεγαλώσουν κι άλλο μέσα στην κρίση. Εξάλλου η “κρίση” είναι μια μεγάλη ευκαιρία σφετερισμού του ψωμιού των εργαζόμενων. Ο πληθωρισμός είναι μια μέθοδος μετακίνησης πόρων από την εργατική τάξη, μετά από ένα σημείο θα δούμε μαζικές απολύσεις και φτηνότερη απασχόληση. Καθώς η κυβέρνηση θα διευκολύνει τις εταιρείες, το κόστος θα καλυφθεί με περικοπές των κοινωνικών υπηρεσιών όπως η παιδεία και η υγεία, με την επιβολή νέων φόρων στο λαό και με την αύξηση σε είδη βασικής ανάγκης.
Το “και τα αφεντικά κάνουν θυσίες” είναι ένας μεγάλος μύθος, η συρρίκνωση ή η αλλαγή πεδίου για αυτούς που λεηλάτησαν τη χώρα επί μακρόν δεν έχουν καμία σχέση μαζί μας. Πρέπει να δούμε το ζήτημα από τη σκοπιά των απροστάτευτων εργατών. Πρέπει να ενισχύσουμε την οργανωμένη πάλη και την αλληλεγγύη ενάντια στο υψηλό κόστος ζωής, την ανεργία και τους επιπλέον μηχανισμούς εκμετάλλευσης. ”
Μια πηγή του προβλήματος είναι ο αντιϊμπεριαλιστικός αγώνας. Η οικονομία της Τουρκίας ήταν εύθραυστη αλλά μια επίθεση από τις ΗΠΑ επίσης συζητείται..
Είχαμε προειδοποιήσει εδώ και καιρό ότι η ένταση ΗΠΑ-Τουρκίας θα έφτανε σε αυτό το σημείο: η ένταση με τις ΗΠΑ εντός αυτού του συστήματος είναι πολύ επικίνδυνη για την Τουρκία. Γιατί; Είναι επικίνδυνη γιατί η παρούσα κυβέρνηση οφείλει την ύπαρξή της στις ΗΠΑ, το λιγότερο. Είναι επικίνδυνη γιατί οι ΗΠΑ και άλλοι δυτικοί ιμπεριαλιστές έχουν απλωθεί σε όλα πεδία της στρατιωτικής, πολιτικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής της χώρας. Είναι επικίνδυνοι γιατί η κυρίαρχη καπιταλιστική τάξη στην Τουρκία έχει βαθείς δεσμούς και σχέσεις με τις ΗΠΑ. Η σέχτα του Γκιουλέν που έκανε τη βρώμικη δουλειά των ΗΠΑ ήταν επίσημος ιδιοκτήτης της χώρας αυτής μέχρι χθες, όποιος τους άγγιζε καιγόταν. Γι’ αυτό λέμε ότι ο αντιϊμπεριαλιστικός αγώνας δεν μπορεί να χωριστεί σε κομμάτια. Δεν υπάρχει καλός και κακός ιμπεριαλισμός. Ο ιμπεριαλισμός είναι ένα παγκόσμιο σύστημα στηριγμένο στην ηγεμονία των μονοπωλίων. Είναι ανόητο να θεωρούμε πως μπορούμε να κινούμαστε παραπλεύρως του ιμπεριαλιστικού συστήματος όταν οι κεφαλαιοκράτες κυβερνούν την Τουρκία. Δείτε το παράδειγμα της Βενεζουέλας. Η οικονομία της Βενεζουέλας υποφέρει από δομικά προβλήματα. Ωστόσο το αδύνατο σημείο της Βενεζουέλας στη σύγκρουση με τις ΗΠΑ είναι ότι η βάση του καπιταλισμού δεν τερματίζεται από την αριστερή κυβέρνηση. Υπάρχει ακόμα μια ισχυρή και επιδραστική αστική τάξη στη Βενεζουέλα. Ο καπιταλισμός διαβρώνει τα πάντα. Είτε οι χώρες γίνονται ευάλωτες σε παρεμβάσεις ισχυρών ιμπεριαλιστικών χωρών ή οι ίδιες δημιουργούν προβλήματα σε άλλους λαούς προσπαθώντας να αναδειχθούν στην ιμπεριαλιστική ιεραρχία. Για παράδειγμα, η πολιτική εξουσία στην Τουρκία προσπαθεί να εντείνει την παρουσία και τον παρεμβατισμό της στη Συρία την ίδια ώρα που ισχυρίζεται ότι είναι σε πόλεμο με τις ΗΠΑ και προσπαθεί να αναπτύξει σχέσεις με τη Ρωσία. Η Τουρκία ισχυρίζεται από τη μια ότι είναι θύμα ενώ παίζει το ρόλο ισχυρού θύτη από την άλλη. Προσπαθούν να μιλήσουν στα εθνικιστικά συναισθήματα των εκατομμυρίων φτωχών. Η μερική πάλη κατά του αμερικανικού ιμπεριαλισμού για απόκρυψη της αλήθειας δεν μπορεί να πετύχει. Τότε οι μπαρμπέρηδες θα αρνηθούν να κάνουν αμερικάνικα κουρέματα! Ένας πλήρης αγώνας θα έπρεπε να γίνει κατά του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, και η αλλαγή του παρόντος κοινωνικού συστήματος είναι κλειδί για αυτό. Δεν μπορείς να προκαλείς τις ΗΠΑ ενώ μυστικά συναντιέσαι με το ΔΝΤ την ίδια ώρα. Αυτό δεν είναι συνεπές. Το πρόβλημα της Τουρκίας είναι η αστική τάξη. Η βάση του αμερικανισμού είναι αυτή η τάξη.
Τι πρέπει να γίνει; Τι προτείνει το ΤΚΡ;
Το ΤΚΡ σήμερα έκανε δήλωση σχετικά με την οικονομική κατάσταση. Η δήλωση μοιράζεται ως προκήρυξη στους εργάτες. Βλέπουμε το θέμα από τη σκοπιά των εργαζομένων. Θέλουν αυτοθυσία από τους ανθρώπους του μόχθου. Τι θυσία! Αυτοί που έσυραν την Τουρκία σε αυτό το σημείο φαίνονται, οι εργάτες, οι βιοτέχνες, οι φτωχοί αγρότες δεν έχουν καμία ευθύνη. Το μόνο τους λάθος είναι η ανοχή σε αυτή την κλοπή και ληστεία. Τώρα είναι η ώρα να ξυπνήσουμε. Η πάλη κατά του αμερικανικού ιμπεριαλισμού πρέπει να συνδυαστεί με πάλη κατά της κλοπής αυτού του συστήματος. Πρέπει να αναπτύξουμε μια γραμμή πάλης κατά της ανεργίας και του υψηλού κόστους ζωής υπογραμμίζοντας την εργατική κουλτούρα, την αντίσταση και την αλληλεγγύη. Το ΤΚΡ θα λάβει συγκεκριμένα βήματα σε αυτή την κατεύθυνση. Το κόμμα μας θα ολοκληρώσει μια μεγάλη οργανωτική μεταμόρφωση το Σεπτέμβρη. Γινόμαστε ένα πιο οργανωμένο κόμμα μέσα στην εργατική τάξη. Αν δεν πάρουμε πρωτοβουλίες, ο φιλελευθερισμός κι ο εθνικισμός θα φέρουν την Τουρκία στην καταστροφή. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να αφήσουμε αυτή τη χώρα και το λαό της αβοήθητους. Ναι λέμε με μεγάλη αυτοπεποίθηση και σίγουρα, αυτό το κοινωνικό σύστημα θα αλλάξει, δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Αυτοί που αντιδρούσαν σε αυτό πριν τις 24 Ιούνη (των εκλογών), τώρα ψάχνουν πανικόβλητοι καταφύγιο. Όμως εμείς του λέμε πως δεν υπάρχει ασφαλές λιμάνι στον καπιταλισμό. Αυτό δεν είναι ανόητα, ο σοσιαλισμός είναι η μόνη επιλογή αν ψάχνεις για ειρήνη με ισότητα και ελευθερία.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου