Του Γιάννη Αγγελάκη
Τεχνητή Νοημοσύνη και Αυτοματισμός (Μέρος Ε’): Από τα υποκατάστατα γεύματος Soylent ως τη γιόγκα
Μετά την κρίση των τελευταίων ετών στις ΗΠΑ, όσοι παρέμειναν στις δουλειές τους βίωσαν τη «μεγάλη επιτάχυνση».
Για όσους διατήρησαν τις θέσεις εργασίας τους, οι ώρες εργασίας αυξήθηκαν, όπως αυξήθηκαν και αυτά που έπρεπε να γίνουν. Οι μισθοί όμως παρέμειναν ίδιοι ή μειώθηκαν.
Οι νέες τεχνολογίες δημιούργησαν νέα
εργαλεία για την πιο αποτελεσματική διαχείριση του χρόνου. Όμως, αντί να
δημιουργήσουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο για τον άνθρωπο, σε αυτό που
πραγματικά συντέλεσαν ήταν στην αύξηση της παραγωγικότητας και της
πίεσης προς την επίτευξή της.
Για όσους διατήρησαν τις θέσεις εργασίας τους, οι ώρες εργασίας αυξήθηκαν, όπως αυξήθηκαν και αυτά που έπρεπε να γίνουν. Οι μισθοί όμως παρέμειναν ίδιοι ή μειώθηκαν.
To κυνήγι της υψηλής παραγωγικότητας μέσω της αποτελεσματικής
διαχείρισης του χρόνου είναι ένα από τα κυρίαρχα μοτίβα της εποχής μας.
Υπάρχουν εκατοντάδες σχετικά προγράμματα στα smart phones που υπόσχονται ”λύσεις”, εξειδικευμένα blogs και youtube channels που προσφέρουν συμβουλές και προτείνουν ”καλές πρακτικές”, ενώ κάποια από τα μεγαλύτερα best sellers των τελευταίων ετών αφορούν το θέμα της αποδοτικής εργασίας με τίτλους όπως «Βαθιά Εργασία: Κανόνες για την Επιτυχία – Πώς να μείνετε Συγκεντρωμένος σε έναν Κόσμο γεμάτο περιττές Αποσπάσεις» [200]
Υπάρχουν εκατοντάδες σχετικά προγράμματα στα smart phones που υπόσχονται ”λύσεις”, εξειδικευμένα blogs και youtube channels που προσφέρουν συμβουλές και προτείνουν ”καλές πρακτικές”, ενώ κάποια από τα μεγαλύτερα best sellers των τελευταίων ετών αφορούν το θέμα της αποδοτικής εργασίας με τίτλους όπως «Βαθιά Εργασία: Κανόνες για την Επιτυχία – Πώς να μείνετε Συγκεντρωμένος σε έναν Κόσμο γεμάτο περιττές Αποσπάσεις» [200]
Όλοι υπόσχονται ότι θα «ελευθερώσουν» χρόνο κατορθώνοντας να εξαλείψουν κάποια «περιττή» πτυχή της καθημερινής ζωής ή
εξοικονομώντας χρόνο από πρακτικές όπως τα ψώνια, η τη γυμναστική, ή
ακόμα και από την ώρα που ξοδεύει ο άνθρωπος στα γεύματά του. Η νέα τάση
στη διατροφή είναι τα έξυπνα υποκατάστατα γεύματος Soylent, που στόχο έχουν την εξοικονόμηση χρόνου ώστε ο άνθρωπος να έχει περισσότερο «ελεύθερο χρόνο» για να είναι παραγωγικός. [201, 202, 203]
Έξυπνες μηχανές, έξυπνα τηλέφωνα, έξυπνη ζωή: υψηλή παραγωγικότητα.
«Έχουμε προσωπικούς υπολογιστές, γιατί να μην έχουμε και προσωπική βιοτεχνολογία;» αναρωτιέται η βιολόγος Ellen Jorgensen, σε ομιλία της γύρω από το “bio-hacking”.
Έξυπνες μηχανές, έξυπνα τηλέφωνα, έξυπνη ζωή: υψηλή παραγωγικότητα.
«Έχουμε προσωπικούς υπολογιστές, γιατί να μην έχουμε και προσωπική βιοτεχνολογία;» αναρωτιέται η βιολόγος Ellen Jorgensen, σε ομιλία της γύρω από το “bio-hacking”.
Το «χακάρισμα» ενός οργανισμού, όπως και όταν
κάποιος χακάρει (παίρνει τον έλεγχο) ενός υπολογιστή, είναι η διαδικασία
όπου μέσω ενός πλέγματος τεχνικών από την αλλαγή των διατροφικών
συνηθειών, τη χρήση τεχνικων χακαρίσματος ύπνου έως την κατανάλωση
ποικιλίας έξυπνων φαρμάκων (smart drugs) ή τη γενετική μηχανική μπορείς να «χακάρεις», δηλαδή, να πάρεις τον έλεγχο του σώματός σου ώστε να ενισχύσεις (enhance) την αποδοτικότητά, την
ενέργεια, την παραγωγική ικανότητα, τη δυνατότητα συγκέντρωσης.
Κριτήριο πλέον για μια υγιεινή ζωή δεν είναι η βελτίωση της ποιότητας
ζωής, αλλά η ενίσχυση της ικανότητας του ατόμου για υψηλή συνεισφορά
στην παραγωγική διαδικασία. [204, 205, 206, 207]
Τα έξυπνα ναρκωτικά που είναι στο επίκεντρο της διαδικασίας bio-hacking είναι ουσίες που βελτιώνουν λειτουργίες του εγκεφάλου όπως τη μνήμη και τη συγκέντρωση. Η αγορά ήδη ξεπερνά το 1,5 δισεκατομμύριο δολλάριο ενώ μέχρι το 2024 θα έχει φτάσει τα 9 δις. Η αγορά ναρκωτικών είναι βέβαια πολύ πιο μεγάλη και φτάνει τα 360 δις δολλάρια, αλλά οπωσδήποτε η μεγέθυνση της αγοράς για ”έξυπνα ναρκωτικά” αποτυπώνει μία τάση.
Άρθρα με τίτλους όπως «Τα 5 καλύτερα «έξυπνα» ναρκωτικά για να βελτιώσετε την απόδοσή σας» είναι πλέον πολύ διαδεδομένα. Τα ναρκωτικά, δε χρησιμοποιούνται για την εξερεύνηση, τον πειραματισμό ή για την φυγή από την πραγματικότητα αλλά για να μπορούν οι άνθρωποι να δουλεύουν περισσότερο και πιο αποδοτικά.
Οι Financial Times υποστηρίζουν ότι τα συγκεκριμένα φάρμακα χρησιμοποιούνται συχνά από δικηγόρους, τραπεζίτες αλλά και από άλλους επαγγελματίες που κάνουν ότι περνά από το χέρι τους ώστε να έχουν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε σχέση με τους συνάδελφούς τους. [208, 209, 210]
Η ένταση του ανταγωνισμού, η πίεση για επιτυχία και η ταχύτητα των αλλαγών στις οποίες ο σύγχρονος άνθρωπος πρέπει να ανταπεξέλθει δημιουργεί την ανάγκη για και αυξάνει την εξάρτηση από ενισχυτές της απόδοσής. [211]
Η Έριν Φίνεγκαν δουλεύει ως επιχειρηματίας. Λαμβάνει καθημερινά χάπια.
«Η επιπλέον συγκέντρωση που έχω όταν τα καταναλώνω συντηρούν την ταχύτητα με την οποία πλέον εργάζομαι και τις πολλές ευθύνες που έχω αναλάβει. Για να συνεχίσω χωρίς αυτά θα πρέπει πρώτα να σταματήσω να εργάζομαι τόσο πολύ.»
Ο Geoff Woo, ζει στη Silicon Valley. Eίναι ο 29χρονος ιδρυτής μίας εταιρείας παραγωγής έξυπνων ναρκωτικών.
Yποστηρίζει ότι τα χάπια του ενισχύουν άμεσα «διαύγεια, ενέργεια, μνήμη, αντοχή»
«Η λογική μας ως εταιρεία είναι να προσεγγίζουμε το ανθρώπινο σώμα μέσα από το πρίσμα ενός μηχανικού. Οπότε, αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να βελτιστοποιήσουμε τη λειτουργία της μηχανής που είναι το σώμα μας ώστε να γινόμαστε καλύτερες, πιο παραγωγικές εκδοχές του εαυτού μας», είπε o Woo. [212, 213]
Μαζί με τα εργαλεία για την αποτελεσματικότερη, πιο «έξυπνη» (smart) διαχείριση του χρόνου και τη χρήση «έξυπνων» ναρκωτικών για την ενίσχυση της απόδοσης, αυξήθηκε και η ζήτηση για τεχνικές διαλογισμού που εντάσσονται πλέον στην εργασιακή κουλτούρα πολλών μεγάλων εταιρειών ως αναγκαίο στοιχείο.
Εταιρείες όπως η Monsanto λειτουργούν προγράμματα διαλογισμού για τους εργαζόμενους αφού θεωρούν ότι βοηθούν στο να παραμένουν ήρεμοι και συγκεντρωμένοι στις πιεστικές δουλειές τους. Στην ουσία όμως, αυτό που πετυχαίνουν είναι να καλλιεργούν μία εργασιακή κουλτούρα αποδοχής της υπερ-εκμετάλλευσης και των κακών συνθηκών εργασίας, οι οποίες είναι «αναπόφευκτες». Το σύστημα δεν αλλάζει. Δεν υπάρχει εναλλακτική. Η μόνη διέξοδος βρίσκεται μέσω της απόκτησης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος έναντι των άλλων εργαζόμενων και η επίτευξη των στόχων που θέτει η διοίκηση. Οι συναισθηματικές εκρήξεις λόγω της αυξημενης πίεσης αποτελούν αδυναμία [214, 215, 216]
Τα έξυπνα ναρκωτικά που είναι στο επίκεντρο της διαδικασίας bio-hacking είναι ουσίες που βελτιώνουν λειτουργίες του εγκεφάλου όπως τη μνήμη και τη συγκέντρωση. Η αγορά ήδη ξεπερνά το 1,5 δισεκατομμύριο δολλάριο ενώ μέχρι το 2024 θα έχει φτάσει τα 9 δις. Η αγορά ναρκωτικών είναι βέβαια πολύ πιο μεγάλη και φτάνει τα 360 δις δολλάρια, αλλά οπωσδήποτε η μεγέθυνση της αγοράς για ”έξυπνα ναρκωτικά” αποτυπώνει μία τάση.
Άρθρα με τίτλους όπως «Τα 5 καλύτερα «έξυπνα» ναρκωτικά για να βελτιώσετε την απόδοσή σας» είναι πλέον πολύ διαδεδομένα. Τα ναρκωτικά, δε χρησιμοποιούνται για την εξερεύνηση, τον πειραματισμό ή για την φυγή από την πραγματικότητα αλλά για να μπορούν οι άνθρωποι να δουλεύουν περισσότερο και πιο αποδοτικά.
Οι Financial Times υποστηρίζουν ότι τα συγκεκριμένα φάρμακα χρησιμοποιούνται συχνά από δικηγόρους, τραπεζίτες αλλά και από άλλους επαγγελματίες που κάνουν ότι περνά από το χέρι τους ώστε να έχουν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε σχέση με τους συνάδελφούς τους. [208, 209, 210]
Η ένταση του ανταγωνισμού, η πίεση για επιτυχία και η ταχύτητα των αλλαγών στις οποίες ο σύγχρονος άνθρωπος πρέπει να ανταπεξέλθει δημιουργεί την ανάγκη για και αυξάνει την εξάρτηση από ενισχυτές της απόδοσής. [211]
Η Έριν Φίνεγκαν δουλεύει ως επιχειρηματίας. Λαμβάνει καθημερινά χάπια.
«Η επιπλέον συγκέντρωση που έχω όταν τα καταναλώνω συντηρούν την ταχύτητα με την οποία πλέον εργάζομαι και τις πολλές ευθύνες που έχω αναλάβει. Για να συνεχίσω χωρίς αυτά θα πρέπει πρώτα να σταματήσω να εργάζομαι τόσο πολύ.»
Ο Geoff Woo, ζει στη Silicon Valley. Eίναι ο 29χρονος ιδρυτής μίας εταιρείας παραγωγής έξυπνων ναρκωτικών.
Yποστηρίζει ότι τα χάπια του ενισχύουν άμεσα «διαύγεια, ενέργεια, μνήμη, αντοχή»
«Η λογική μας ως εταιρεία είναι να προσεγγίζουμε το ανθρώπινο σώμα μέσα από το πρίσμα ενός μηχανικού. Οπότε, αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να βελτιστοποιήσουμε τη λειτουργία της μηχανής που είναι το σώμα μας ώστε να γινόμαστε καλύτερες, πιο παραγωγικές εκδοχές του εαυτού μας», είπε o Woo. [212, 213]
Μαζί με τα εργαλεία για την αποτελεσματικότερη, πιο «έξυπνη» (smart) διαχείριση του χρόνου και τη χρήση «έξυπνων» ναρκωτικών για την ενίσχυση της απόδοσης, αυξήθηκε και η ζήτηση για τεχνικές διαλογισμού που εντάσσονται πλέον στην εργασιακή κουλτούρα πολλών μεγάλων εταιρειών ως αναγκαίο στοιχείο.
Εταιρείες όπως η Monsanto λειτουργούν προγράμματα διαλογισμού για τους εργαζόμενους αφού θεωρούν ότι βοηθούν στο να παραμένουν ήρεμοι και συγκεντρωμένοι στις πιεστικές δουλειές τους. Στην ουσία όμως, αυτό που πετυχαίνουν είναι να καλλιεργούν μία εργασιακή κουλτούρα αποδοχής της υπερ-εκμετάλλευσης και των κακών συνθηκών εργασίας, οι οποίες είναι «αναπόφευκτες». Το σύστημα δεν αλλάζει. Δεν υπάρχει εναλλακτική. Η μόνη διέξοδος βρίσκεται μέσω της απόκτησης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος έναντι των άλλων εργαζόμενων και η επίτευξη των στόχων που θέτει η διοίκηση. Οι συναισθηματικές εκρήξεις λόγω της αυξημενης πίεσης αποτελούν αδυναμία [214, 215, 216]
Oι λογικές αυτές μεταλαμπαδεύονται και στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Χαρακτηριστικός είναι και ο τίτλος πρόσφατου άρθρου του Salon.com:
«Θέλουν τα παιδιά να είναι ρομπότ»:
«Βλέπουν το διαλογισμό ως ένα τρόπο να ενδυναμώσουν ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα πρέπει να δημιουργει πειθαρχημένους μαθητές. Μαθητές που θα ελέγχουν τη συμπεριφορά και θα τιθασεύουν τα αισθήματά τους, που θα παραμένουν συγκεντρωμένοι στην εργασίες τους και θα ηρεμούν τους εαυτούς τους όταν θυμώνουν ή όταν θα εκνευρίζονται με το σχολείο…
Κατασκευάζουν ένα νεοφιλελεύθερο εαυτό όπου τα άτομα θα αυτο-ρυθμίζουν τα (προβληματικά για την παραγωγική διαδικασία) συναισθηματικά άγχη τους, θα αυτο-πειθαρχούν τους εαυτούς και τις ανάγκες τους και θα εναρμονίζονται με τις ανάγκες για αυξημένη παραγωγικότητα». [217, 218, 219]
Όλα αυτά, στα πλαίσια μίας θεώρησης όπου το άγχος, ο θυμός, η κούραση και η απελπισία όταν εμφανίζονται αντιμετωπίζονται ως αδυναμία χαρακτήρα και ατομική αποτυχία αυτελέγχου και όχι ως παράγωγα των κοινωνικών συνθηκών, της έντασης του ανταγωνισμού και της αυξημένης πίεσης για επιτυχία και υψηλή παραγωγικότητα.
Οι άνθρωποι για να παραμένουν χρήσιμοι στο οικονομικό σύστημα, συμβατοί με τις ανάγκες του, οφείλουν να είναι πιο υπάκουοι, πιο «χαρούμενοι», «απελευθερωμένοι» από τα συναισθήματα, οφείλουν να γίνουν πιο ικανοί να ανταπεξέλθουν στον υψηλό ανταγωνισμό, πιο ευέλικτοι, πιο προσαρμόσιμοι, πιο παραγωγικοί. Ανταγωνίζονται, για την υπόσχεση της υπέρβασης των ανθρώπινων ορίων. Λειτουργούν πιο πολύ σα έξυπνες μηχανές με το όνειρο ότι θα γίνουν έτσι κάτι περισσότερο από άνθρωποι. Έξυπνες μηχανές που ονειρεύονται.
Χαρακτηριστικός είναι και ο τίτλος πρόσφατου άρθρου του Salon.com:
«Θέλουν τα παιδιά να είναι ρομπότ»:
«Βλέπουν το διαλογισμό ως ένα τρόπο να ενδυναμώσουν ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα πρέπει να δημιουργει πειθαρχημένους μαθητές. Μαθητές που θα ελέγχουν τη συμπεριφορά και θα τιθασεύουν τα αισθήματά τους, που θα παραμένουν συγκεντρωμένοι στην εργασίες τους και θα ηρεμούν τους εαυτούς τους όταν θυμώνουν ή όταν θα εκνευρίζονται με το σχολείο…
Κατασκευάζουν ένα νεοφιλελεύθερο εαυτό όπου τα άτομα θα αυτο-ρυθμίζουν τα (προβληματικά για την παραγωγική διαδικασία) συναισθηματικά άγχη τους, θα αυτο-πειθαρχούν τους εαυτούς και τις ανάγκες τους και θα εναρμονίζονται με τις ανάγκες για αυξημένη παραγωγικότητα». [217, 218, 219]
Όλα αυτά, στα πλαίσια μίας θεώρησης όπου το άγχος, ο θυμός, η κούραση και η απελπισία όταν εμφανίζονται αντιμετωπίζονται ως αδυναμία χαρακτήρα και ατομική αποτυχία αυτελέγχου και όχι ως παράγωγα των κοινωνικών συνθηκών, της έντασης του ανταγωνισμού και της αυξημένης πίεσης για επιτυχία και υψηλή παραγωγικότητα.
Οι άνθρωποι για να παραμένουν χρήσιμοι στο οικονομικό σύστημα, συμβατοί με τις ανάγκες του, οφείλουν να είναι πιο υπάκουοι, πιο «χαρούμενοι», «απελευθερωμένοι» από τα συναισθήματα, οφείλουν να γίνουν πιο ικανοί να ανταπεξέλθουν στον υψηλό ανταγωνισμό, πιο ευέλικτοι, πιο προσαρμόσιμοι, πιο παραγωγικοί. Ανταγωνίζονται, για την υπόσχεση της υπέρβασης των ανθρώπινων ορίων. Λειτουργούν πιο πολύ σα έξυπνες μηχανές με το όνειρο ότι θα γίνουν έτσι κάτι περισσότερο από άνθρωποι. Έξυπνες μηχανές που ονειρεύονται.
«Filter, happier, more productive…»
Η επονομαζόμενη γενιά των “millenials” είναι η πιο
αγχωμένη γενιά που έχει καταγραφεί στην πρόσφατη ιστορία των χωρών της
Δύσης με την κύρια αιτία του άγχους των νέων ανθρώπων μεταξύ των ηλικιών
18 έως 35 να σχετίζεται με την εργασιακή ανασφάλεια, την κυριαρχία μίας
κουλτούρας υψηλού ανταγωνισμού, τις κακές συνθήκες εργασίας και την
οικονομική τους κατάσταση. [220, 221, 222]
****
Αναρωτιέμαι, για πόσο καιρό ακόμη οι άνθρωποι θα μπορούν να είναι ανταγωνιστικοί σε σχέση με την υψηλή ανεμπόδιστη αποδοτικότητα της μηχανής; Η περαιτέρω τεχνολογική έκρηξη που θα δώσει ακόμη παραπάνω ισχύ και πλούτο στους λίγους ισχυρούς με ποιο τρόπο θα τους οδηγήσει να μοιραστούν αυτό τον πλούτο και την ισχύ με τον υπόλοιπο πληθυσμό του πλανήτη που με γοργούς ρυθμούς θα μετατρέπεται σε περιττό για την κερδοφορία των εταιρειών τους; Και για ποιο λόγο οι ισχυροί να θέλουν να ξαναμετατρέψουν σε χρήσιμο αυτό που πάσχισαν με τόσο κόπο να μετατρέψουν σε περιττό για να απελευθερωθούν από τα κόστη που συνεπαγόταν η εξάρτησή τους από αυτό;
Κοιτάζω πίσω στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν βρίσκω καμία περίοδο όπου οι ισχυροί να έδωσαν προνόμια σε αυτούς που βρισκόταν από κάτω τους δίχως αιματηρούς αγώνες.
****
Αναρωτιέμαι, για πόσο καιρό ακόμη οι άνθρωποι θα μπορούν να είναι ανταγωνιστικοί σε σχέση με την υψηλή ανεμπόδιστη αποδοτικότητα της μηχανής; Η περαιτέρω τεχνολογική έκρηξη που θα δώσει ακόμη παραπάνω ισχύ και πλούτο στους λίγους ισχυρούς με ποιο τρόπο θα τους οδηγήσει να μοιραστούν αυτό τον πλούτο και την ισχύ με τον υπόλοιπο πληθυσμό του πλανήτη που με γοργούς ρυθμούς θα μετατρέπεται σε περιττό για την κερδοφορία των εταιρειών τους; Και για ποιο λόγο οι ισχυροί να θέλουν να ξαναμετατρέψουν σε χρήσιμο αυτό που πάσχισαν με τόσο κόπο να μετατρέψουν σε περιττό για να απελευθερωθούν από τα κόστη που συνεπαγόταν η εξάρτησή τους από αυτό;
Κοιτάζω πίσω στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν βρίσκω καμία περίοδο όπου οι ισχυροί να έδωσαν προνόμια σε αυτούς που βρισκόταν από κάτω τους δίχως αιματηρούς αγώνες.
Τίποτα δε δόθηκε ελεύθερα εξαιτίας της τεχνολογικής προόδου. Όλα κατακτήθηκαν με αίμα
Η Βιομηχανική Επανάσταση που προηγήθηκε ήταν μια εξαιρετικά επίπονη διαδικασία. [223]
Σε ένα πρώτο στάδιο, δημιούργησε μαζική ανεργία και μία τεράστια κοινωνική κρίση.Εκατομμύρια αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και οδηγήθηκαν στα νέα βιομηχανικά κέντρα όπου εργάζονταν ως εργάτες σε εργοστάσια υπό άθλιες εργασιακές συνθήκες. Και η διαδικασία κράτησε πολλά χρόνια. Ξεκίνησε από τα τέλη του 18ου αιώνα και ολοκληρώθηκε περίπου με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Κατά αυτή την περίοδο η Ευρώπη έζησε πολλούς πολέμους και επαναστάσεις. Η εξέλιξη της τεχνολογίας γιγάντωσε τις δυνατότητες καταστροφής και τις ανισότητες. Εκατομμύρια έφυγαν από τις πατρίδες τους μετανάστες σε άλλες χώρες σε μία αναζήτηση για ένα καλύτερο μέλλον. Νέες ιδεολογίες ξεπήδησαν που προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τον νέο ακατανόητο κόσμο και να δώσουν ένα ελπιδοφόρο όραμα στις νέες τάξεις που δημιουργήθηκαν για να τον στελεχώσουν.
Εργαζόμενοι απέκτησαν μία νέα συνείδηση της τάξης στην οποία ανήκουν και ως ”προλετάριοι” επαναστάτησαν. Απαίτησαν το μοίρασμα του πλούτου και δικαιώματα, καθαίρεσαν καθεστώτα. Δημιουργήθηκε η Σοβιετική Ένωση, η Κομμουνιστική Κίνα αλλά και η Ναζιστική Γερμανία.
Τα εργοστάσια παράγανε πιο φτηνά και πιο μαζικά προϊόντα όμως οι συνθήκες εργασίας ήταν άθλιες και απάνθρωπες. Χιλιάδες πέθαναν δίνοντας αγώνες για δικαιώματα. Χιλιάδες πέθαναν στα κρεματόρια.
Για να φτάσουμε σε αυτό που σήμερα αναγνωρίζουμε ως κοινωνικό κράτος πρόνοιας χρειάστηκαν να περάσουν περίπου 200 χρόνια, να ζήσουμε πολλές επαναστάσεις σε μια σειρά χώρες, και ο κόσμος να βυθιστεί σε δύο Παγκόσμιους Πόλεμους με εκατομμύρια θύματα. Η ίδια περίοδος ταυτίστηκε και με την υποδούλωση ολόκληρων λαών και την αποικιοκρατία, από τις χώρες της Αφρικής έως την Κίνα.
Η πρώτη «επανάσταση» της βιομηχανίας δεν ήταν καθόλου ειρηνική, αλλά βίαιη και δημιούργησε τεράστια αναστάτωση στις δομές εξουσίας και στη λειτουργία των κοινωνιών.
Τίποτα δε δόθηκε ελεύθερα εξαιτίας της τεχνολογικής προόδου. Όλα κατακτήθηκαν με αίμα. [224]
Γιατί λοιπόν η νέα τεχνολογική επανάσταση να είναι ειρηνική;
Γιατί οι ισχυροί να επιλέξουν να μοιραστούν τη δύναμη που θα συνεπάγεται η τεράστια συσσώρευση γνώσης και πλούτου με αυτούς που θα είναι πλέον μη αξιοποιήσιμοι, κοστοβόροι, περιττοί;Γιατί να το κάνουν όταν οι δυνατότητες επίβλεψης και ελέγχου των ανθρώπινων κοινωνιών θα έχουν γιγαντωθεί;
Αλλά ακόμη πιο κρίσιμο είναι το ερώτημα, με ποιο τρόπο θα μπορούν να ασκήσουν αποτελεσματικά πίεση, πώς θα υπερασπίσουν τα δικαιώματά τους αυτοί οι άνθρωποι που χάνουν με γοργούς ρυθμούς τη διαπραγματευτική τους δύναμη που αποτελούσε στο πέρασμα των αιώνων η εξάρτηση των ισχυρών και της παραγωγικής διαδικασίας από την εργασία τους; [225, 226, 227]
Όταν οι πρίγκηπες της Σαουδικής Αραβίας χειροκρότησαν τη «Sophia»
Στη Σαουδική Αραβία, στο Συνέδριο για τις Μελλοντικές Επενδύσεις στο Ριάντ, η “Sophia” έγινε το πρώτο ρομπότ στο οποίο δόθηκε «ιθαγένεια».
H εικόνα ήταν πράγματι εντυπωσιακή. Εκατοντάδες πάμπλουτοι άνθρωποι από ένα θεοκρατικό καθεστώς, αυτό της Σαουδικής Αραβίας, το οποίο την ίδια στιγμή που παραχωρεί ιθαγένεια σε ένα ρομπότ, πραγματοποιεί και μία γενοκτονία στην Υεμένη, τραβούσαν χαμογελαστοί σε βίντεο ενα ρομπότ που τους μιλούσε για τις αξίες της καλοσύνης και της συμπόνοιας και της λειτουργίας του προς το συμφέρον της ανθρωπότητας.
Αυτή ίσως ήταν η πρώτη φορά που στη βαθιά συντηρητική χώρα της Σαουδικής Αραβίας όπου οι γυναίκες κυκλοφορούν ακόμα με μπούργκες και μόλις πρόσφατα κέρδισαν το δικαίωμα να οδηγούν αμάξια, οι πρίγκηπες αυτής της χώρας παρακολουθούσαν με τόσο προσοχή, προσήλωση και ενδιαφέρον τη μορφή μίας γυναίκας που τους μιλούσε αφ’ υψηλού, ακάλυπτη, ως ίση προς ίσους, για το θαυμαστό μέλλον.
H εικόνα ήταν πράγματι εντυπωσιακή. Εκατοντάδες πάμπλουτοι άνθρωποι από ένα θεοκρατικό καθεστώς, αυτό της Σαουδικής Αραβίας, το οποίο την ίδια στιγμή που παραχωρεί ιθαγένεια σε ένα ρομπότ, πραγματοποιεί και μία γενοκτονία στην Υεμένη, τραβούσαν χαμογελαστοί σε βίντεο ενα ρομπότ που τους μιλούσε για τις αξίες της καλοσύνης και της συμπόνοιας και της λειτουργίας του προς το συμφέρον της ανθρωπότητας.
Αυτή ίσως ήταν η πρώτη φορά που στη βαθιά συντηρητική χώρα της Σαουδικής Αραβίας όπου οι γυναίκες κυκλοφορούν ακόμα με μπούργκες και μόλις πρόσφατα κέρδισαν το δικαίωμα να οδηγούν αμάξια, οι πρίγκηπες αυτής της χώρας παρακολουθούσαν με τόσο προσοχή, προσήλωση και ενδιαφέρον τη μορφή μίας γυναίκας που τους μιλούσε αφ’ υψηλού, ακάλυπτη, ως ίση προς ίσους, για το θαυμαστό μέλλον.
Το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας έδωσε «ιθαγένεια» στην υπόσχεση που αντιπροσωπεύει το ρομπότ “Sophia” και η τεχνητή νοημοσύνη, ενός μέλλοντος απελευθερωμένου από την ανάγκη της εργασίας
Στο τέλος, η «Σοφία», αφού ευχαρίστησε τους πλούσιους οικοδεσπότες της για την τιμή που του έγινε, τους ζήτησε να ανοίξουν τα πορτοφόλια τους για να βοηθήσουν στη χρηματοδότηση του σχετικού προγράμματος για την ανάπτυξη της τεχνολογίας, με τους Σαουδάραβες πρίγκηπες κατενθουσιασμένους από την παρουσίαση να ξεσπούν σε δυνατά χειροκροτήματα.
Άραγε, ποιος ο λόγος πίσω από τον ενθουσιασμό που
επέδειξαν, οι πρίγκηπες της Σαουδικής Αραβίας; Τι χειροκρότησαν με τόση
θέρμα και με πλατιά χαμόγελα;
Το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας έδωσε «ιθαγένεια» στην υπόσχεση που αντιπροσωπεύει το ρομπότ “Sophia” και η τεχνητή νοημοσύνη, ενός μέλλοντος απελευθερωμένου από την ανάγκη της εργασίας. Εκεί, που ο πλόυτος θα παράγεται μόνο από μηχανές που θα ελέγχουν οι πλούσιοι. Αυτό χειροκροτήθηκε τόσο θερμά: Μηχανές που θα τους απελευθερώνουν από την ανάγκη των ατελών κοστοβόρων ανθρώπων και των περιορισμών που θέτουν.
Μια ουτοπία για τους πολύ ισχυρούς αυτού του πλανήτη. [228, 229]
***
Σε ένα πιθανό μέλλον δε θα υπάρχει ο κλάδος των ταξί.
Τη θέση των οδηγών ταξί θα έχουν πάρει αυτοματοποιημένα αυτοκίνητα που θα ελέγχονται από έναν ή κάποιους κεντρικούς αλγόριθμους, ο οποίος θα ελέγχεται από λίγες ή μία εταιρεία. Οι μισθοί εκατομμύρια ανθρώπων πλέον θα καταλήγουν στα χέρια λίγων ανθρώπων.
Μαζί θα χαθεί και σημαντικό τμήμα της πολιτικής τους δύναμης. Δε θα μπορούν να οργανώσουν κάποιο σωματείο, δε θα μπορούν να ασκήσουν πίεση στην κυβέρνηση προχωρώντας σε κάποια απεργία. Θα έχουν απογυμνωθεί από τη δυνατότητα επιρροής στις εξελίξεις. Η πολιτική δύναμη που συνεπάγεται ο έλεγχος από ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων μίας ανθρώπινης δραστηριότητας σημαντικής για τη λειτουργία της κοινωνίας – όπως οι μεταφορές – θα έχει περάσει εξ ολοκλήρου στον έλεγχο μίας χούφτας πλούσιων άνθρωπων που θα ελέγχουν τον αλγόριθμο.
Mπορεί βεβαίως το μέλλον να είναι διαφορετικό. Και στις μεταφορές να κυριαρχήσει ένα μοντέλο τύπου Uber, όπου οι πολίτες θα δίνουν οδηγίες στα αυτοματοποιημένα αυτοκίνητά τους να λειτουργούν ως ταξί τις ώρες που δεν τα χρησιμοποιούν οι ίδιοι, και έτσι τα οφέλη που θα παράγει η μηχανική αυτόματη εργασία να μοιράζονται σε ένα μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνία, δίχως κόπο και κόστος. Eίναι μία πιθανότητα.
Ήδη όμως, η Uber όπως και μία σειρά άλλες εταιρείας, ξεκινά να κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση από αυτή αφού σχεδιάζει να δημιουργήσει αρχικά ένα στόλο με 24.000 πλήρως αυτοματοποιημένα αμάξια της εταιρείας Volvo, μετακινούμενη από το μοντέλο της οικονομίας διαμοιρασμού στη δημιουργία ενός στόλου αυτοματοποιημένων οχημάτων υπό τον αποκλειστικό έλεγχό της.
Όπως είπε ο Jeff Miller, ένας από τους επικεφαλείς της Uber:
«Αυτό που κάνουμε γίνεται μία πραγματικά κερδοφόρα εμπορική επιχείρηση μόνο όταν αφαιρείς τον οδηγό του αυτοκινήτου από την εξίσωση».
Όταν αφαιρείς τον άνθρωπο από την εξίσωση, τα κέρδη είναι πολλαπλάσια. [230, 231]
Το ρομπότ “Sophia” αντιπροσωπεύει αυτή την υπόσχεση για αφαίρεση.
Το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας έδωσε «ιθαγένεια» στην υπόσχεση που αντιπροσωπεύει το ρομπότ “Sophia” και η τεχνητή νοημοσύνη, ενός μέλλοντος απελευθερωμένου από την ανάγκη της εργασίας. Εκεί, που ο πλόυτος θα παράγεται μόνο από μηχανές που θα ελέγχουν οι πλούσιοι. Αυτό χειροκροτήθηκε τόσο θερμά: Μηχανές που θα τους απελευθερώνουν από την ανάγκη των ατελών κοστοβόρων ανθρώπων και των περιορισμών που θέτουν.
Μια ουτοπία για τους πολύ ισχυρούς αυτού του πλανήτη. [228, 229]
***
Σε ένα πιθανό μέλλον δε θα υπάρχει ο κλάδος των ταξί.
Τη θέση των οδηγών ταξί θα έχουν πάρει αυτοματοποιημένα αυτοκίνητα που θα ελέγχονται από έναν ή κάποιους κεντρικούς αλγόριθμους, ο οποίος θα ελέγχεται από λίγες ή μία εταιρεία. Οι μισθοί εκατομμύρια ανθρώπων πλέον θα καταλήγουν στα χέρια λίγων ανθρώπων.
Μαζί θα χαθεί και σημαντικό τμήμα της πολιτικής τους δύναμης. Δε θα μπορούν να οργανώσουν κάποιο σωματείο, δε θα μπορούν να ασκήσουν πίεση στην κυβέρνηση προχωρώντας σε κάποια απεργία. Θα έχουν απογυμνωθεί από τη δυνατότητα επιρροής στις εξελίξεις. Η πολιτική δύναμη που συνεπάγεται ο έλεγχος από ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων μίας ανθρώπινης δραστηριότητας σημαντικής για τη λειτουργία της κοινωνίας – όπως οι μεταφορές – θα έχει περάσει εξ ολοκλήρου στον έλεγχο μίας χούφτας πλούσιων άνθρωπων που θα ελέγχουν τον αλγόριθμο.
Mπορεί βεβαίως το μέλλον να είναι διαφορετικό. Και στις μεταφορές να κυριαρχήσει ένα μοντέλο τύπου Uber, όπου οι πολίτες θα δίνουν οδηγίες στα αυτοματοποιημένα αυτοκίνητά τους να λειτουργούν ως ταξί τις ώρες που δεν τα χρησιμοποιούν οι ίδιοι, και έτσι τα οφέλη που θα παράγει η μηχανική αυτόματη εργασία να μοιράζονται σε ένα μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνία, δίχως κόπο και κόστος. Eίναι μία πιθανότητα.
Ήδη όμως, η Uber όπως και μία σειρά άλλες εταιρείας, ξεκινά να κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση από αυτή αφού σχεδιάζει να δημιουργήσει αρχικά ένα στόλο με 24.000 πλήρως αυτοματοποιημένα αμάξια της εταιρείας Volvo, μετακινούμενη από το μοντέλο της οικονομίας διαμοιρασμού στη δημιουργία ενός στόλου αυτοματοποιημένων οχημάτων υπό τον αποκλειστικό έλεγχό της.
Όπως είπε ο Jeff Miller, ένας από τους επικεφαλείς της Uber:
«Αυτό που κάνουμε γίνεται μία πραγματικά κερδοφόρα εμπορική επιχείρηση μόνο όταν αφαιρείς τον οδηγό του αυτοκινήτου από την εξίσωση».
Όταν αφαιρείς τον άνθρωπο από την εξίσωση, τα κέρδη είναι πολλαπλάσια. [230, 231]
Το ρομπότ “Sophia” αντιπροσωπεύει αυτή την υπόσχεση για αφαίρεση.
Στο τέλος του τέταρτου μέρους του αφιερώματος υπάρχουν όλες οι προηγούμενες συνέχειες
Αναφορές:huffingtonpost
200. Deep Work: Rules for focused success in a Distracted Work, 13.12.2017, recruiters.welcometothejungle.co
201. Oliver Buckeman, Why time management is ruining our lives, 22.12.2016, theguardian.com
202. Hannah Nichols, The 10 best fitness apps, 01.06.2017, medicalnewstoday.com
203. Josh Helton, Soylent: What happened when I went 30 days without food, 08.09.2015, thehustle.co
204. What is Biohacking? 8 ways to biohack yourself for better health, draxe.com
205. Dave Asprey, Modafinil: The rise of smart drugs, blog.bulletproof.com
206. Dave Asprey, 11 noontropics to unlock your true brain, blog.bulletproof.com
207. Serge Faguet, How to biohack your intelligence – with everything from sex to modafinil to MDMA, 25.01.2017, hackernoon.com
208. Gill Pilmer, “Smart drugs” offer the ambitious an extra edge, 04.06.2016, ft.com
209. Sara Solovitch, Tweaking brains with “smart drugs” to get ahead in Silicon Valley, 11.06.2017, washingtonpost.com
210. Carl Cederstrom, Managing People: Like it or not, “smart drugs” are coming to the office, 19.05.2016, hbr.org – Smart Pills Market worth $8.98 billion my 2024, marketsandmarkets.com – Spending on illegal drugs this year, worldometers.info/drugs/
211. Meagan Drexter, Rewire your brain: Why Silicon Valley’s richest are investing in trendy “smart drugs”, 02.11.2016, forbes.com
212. Jill Krasny, “Biohacking” entrepreneurs turn to smart drugs to supercharge their productivity – Can smart pills make you a better entrepreneur?, inc.com
213. Rebecca Jarvis, Taylon Dunn, Jake Letterman, A real-life “Limitless” pill? Silicon Valley entrepreneurs pursue brain hacking with nootropics, or “smart drugs”, 29.03.2017, abcnews.go.com
214. Ronalf Purser, Edwin Ng, Corporate mindfulness is bullsh*t: Zen or no Zen, you ’re working harder and being paid less, 27.09.2015, salon.com
215. Laura Marsh, The Coping economy, Winter 2008, dissentmagazine.org
216. Peter Fleming, Do you work more than 39 hours a week? Your job could be killing you, 15.01.2018, theguardian.com
217. David Forbes, They want kids to be robots: Meet the new education craze designed to distract you from overtesting, 11.08.2015, salon.com
218. Deborah Bloom, Instead of detention, these students get meditation, 08.11.2016, edition.cnn.com
219. Elissa Strauss, Being mindful about mindfulness: Is the push to teach meditation to school just a way to mold shiny corporate humanoids?, slate.com
220. Vartika, A generation of millenials or a generation of stressed workers?, 06.04.2017, hackernoon.com
221. Alexandra Siferlin, The most stressed out generation?, 07.02.2013, healthland.time.com
222. Claudia Tanner, “Snowflakes” are the most stressed out age group: ‘Snowflakes’ are the most stressed out age group: Study reveals a quarter of millennials are crumbling due to the pressures of work, study and money worries, 20.01.2018, dailymail.co.uk
223. Tristan Fischer, Where are all the jobs going? Lessons from the first industrial revolution and 150 years of pain, 17.07.2012, historyfuturenow.com
224. Unequal treaty, wikipedia.org
225. Moshe Y. Vardi, What the Industrial Revolution really tells us about the future of automation and work, 08.09.2017, futurism.com
226. Yuval Noah Harari, Are we about to witness the most unequal societies in history?, 24.05.2017, theguardian.com
227. Yuval Noah Harari, The rise of the useless class, 24.02.2017, ideas.ted.com
228. Saudi Arabia is first country to give citizenship to robot, 05.11.2017, learningenglish.voanews.com
229. James Vincent, Pretending to give a robot citizenship helps no one, 30.10.2017, theverge.com
230. Samuel Gibbs, Uber plans to buy 24.000 autonomous Volvo SUVs in race for driverless future, 20.11.2017, theguardian.com
231. Steven Dudash, Why Uber can’t lose the driverless car race, 10.07.2017, forbes.com
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου