Σπύρος Καλφόπουλος 1923 - 2006

Kalfopoulos Spiros

Δεξιοτέχνης του μπουζουκιού, συνθέτης, στιχουργός και τραγουδιστής. Σημαντικός μουσικός των μεταπολεμικών ηχογραφήσεων και παλκων. Στάθηκε πιστός στο γνήσιο λαϊκό μας τραγούδι και ταυτόχρονα τίμιος σ’όλες τις πλευρές της ζωής του...

Ο Σπύρος Καλφόπουλος από γονείς Μικρασιάτες, ο πατέρας του ήταν από την Πόλη και η μητέρα του απο το Αιδίνι, γεννήθηκε στον Πειραιά στις 27 Ιανουαρίου 1923. Μετά από λίγο καιρό η οικογένεια του εγκαθίσταται στη Νέα Ιωνία. Το 1926 γεννιέται η αδερφή του Χρυσούλα (Σούλα) που αργότερα τραγούδησε τα περισσότερα τραγούδια του, άλλα και σε άλλων συνθετών. Το 1935 πεθαίνει ο πατέρας του. Από τα μικρά του χρόνια στη βιοπάλη της ζωής.. Η πρώτη επαφή με το ρεμπέτικο γίνεται το 1939 όταν άκουσε, τον μετέπειτα επιστήθιο φίλο και συνεργάτης του, Στέλιο Κηρομύτη να παίζει μπουζούκι σε φιλικό γειτονικό σπίτι. Έτσι ο Σπύρος άρχισε να παίζει μπουζούκι και να τραγουδάει στο τέλος του 1939 στη Ν.Ιωνία, παρέα με τους φίλους του.. Εκεί στη Ν.Ιωνία, φαίνεται να πήρε μαθήματα στο μπουζούκι, από τον Σμυρναίο μουσικό, Κοσμά Κοσμαδόπουλο (1903-1973). Σύντομα γνωρίζετε με το Χρήστο Λουρετζή, κιθαρίστα και τραγουδιστή συνεργάτη του Γιάννη Παπαΐωάννου και με το Γιώργο Κεχαγιά επίσης κιθαρίστα. Τους πιάνει η κατοχή και παίζουν για την επιβίωση στην "Ταβέρνα του Γρηγόρη" για ένα πιάτο φαΐ και για τις λαχανίδες. Στη διάρκεια της κατοχής γνωρίζεται με το Σπύρο Αναγνώστου που έπαιζε βιολί και μπουζούκι και παίζουν σ’ένα εστιατόριο - καμπαρέ πίσω από το Δημαρχείο της Αθήνας.

Γ.Πατίδης (βιολί), Μήτσος Τζόρας (κλαρίνο), Τάσος Κόνιαλης (λαούτο), Αγγελος; (ούτι), Ευγένιος; (κανονάκι). Στο κέντρο με το μπουζούκι ο Κοσμάς Κοσμαδόπουλος. Χωρίς πάλκο, χωρίς μικρόφωνα (Ν.Ιωνία, 1934).

Η είσοδός του στο λαϊκό τραγούδι συνέπεσε με τα γεγονότα της Κατοχής - Εμφύλιος.
Νεαρός μπουζουξής και τραγουδιστής, εντάσσεται στην Εθνική Αντίσταση στον τομέα της διαφυγής και της παρακολούθησης. «.. Έρχεται ένας γείτονας και μου λέει: Πάρε αυτό το χαρτάκι, κοίταξε το και μετά να το σχίσεις. Είδα τρία γράμματα Ε.Α.Μ δεν μπορούσα να καταλάβω. Μετά τρεις μέρες βρίσκω το γείτονα και του λέω να μου εξηγήσει τη σημαίνουν αυτά τα γράμματα. Μου απαντά Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο και με δυο λόγια μου εξηγεί περί τίνος επρόκειτο. Λέω: Καλώς, εντάσσομαι κι εγώ ..»
(Έτσι αφηγείται την ένταξη του στο Ε.Α.Μ στον Ηλία Βολιώτη Καπετανάκη).
* Σε σε μια από τις τελευταίες του συνεντεύξεις το 1998 στην Ζετα Φλισκανοπουλου αναφέρει:
«.. Όταν έγινε ο πόλεμος, η επιστράτευση όλα σταμάτησαν. Κατοχή και εγώ μπλέχτηκα με την αντίσταση. Υπολοχαγός του ΕΛΑΣ. Πρόσφερα στην πατρίδα μισό τουβλάκι σε αυτό το κτίσμα που λέγεται Εθνική αντίσταση. Βέβαια, ακόμα δεν μπορώ να καταλάβω πως κάποιοι άνθρωποι εννούσαν την αντίσταση..»
Μετά τον πόλεμο βέβαια τα προβλήματα για τον Σπύρο Καλφόπουλο συνεχίστηκαν..
«Κυνηγήθηκα πολύ μετά την κατοχή. Δυο χρόνια κρύφτηκα στην μητέρα μου στον Πειραιά, δεν μπορούσα να κυκλοφορήσω».
Μετά την απελευθέρωση, στον εμφύλιο συλλαμβάνεται και εξορίζεται στον Αϊ - Στράτη.

Χριστούγεννα, στου «Θείου» (1945). «Αυτοσχεδιασμοί». Από τ’αριστερά ο Σπ. Καλφόπουλος, ο Απ. Καλδάρας, ο τραγουδιστής Νέδας και ο Σπυρος Αναγνώστου.

«Το 1947 έγινε μια αναγκαστική διακοπή. Με έπιασαν τα τζίνια της αστυνομίας τάχα για ανάκριση. Δυο μήνες μετά με έστειλαν στον Αϊ Στράτη. Δεν το έβαλα όμως κάτω, έκανα ορχήστρα εκ των ενόντων. Είχα αναλάβει το δύσκολο έργο να τους διασκεδάσω σε μια περίοδο που είχαμε 14 νεκρούς από κεραυνούς, Βλέπεις, κοιμόμαστε σε κουρελούδες κατάχαμα. Ευτυχώς η μητέρα μου εγκαίρως έκανε κάποιες ενέργειες και έφυγα σχετικά γρήγορα. Ένα μήνα μετά όσους τους είχαν πιάσει τους έστειλαν στην Μακρόνησο.»..

Το 1947 ελεύθερος πια ηχογραφεί την πρώτη δισκογραφική του επιτυχία «Δυο μάτια μάτια μου» σε στίχους Χαράλαμπου Βασιλειάδη ή Τσάντα, με την αδερφή του Σούλα και τον Χρήστο Νάκο. Στα τραγούδια του τις περισσότερες φορές εμπιστευόταν στην αδελφή του Σούλα (Χρυσούλα) Καλφοπούλου, η οποία δεν ανέβηκε ποτέ στο πάλκο. Το 1947 θα συνθέσει ένα από τα πιο ωραία τραγούδια του, το ζεϊμπέκικο, "Ξημέρωσε, ξημέρωσε", σε στίχους του Χαράλαμπου Βασιλειάδη "Τσάντα". Το ερμηνεύει η αδελφή του Σούλα Καλφοπούλου μαζί με τον Πάνο Σάμη.
Έκανε συνθέσεις και για τη Στέλλα Χασκήλ, ενώ τραγούδια του ερμήνευσαν και οι Μάρκος Βαμβακάρης, Στελλάκης Περπινιάδης, Τάκης Μπίνης, Ιωάννα Γεωργακοπούλου, Νίκος Καλλέργης, Νίκος Βούλγαρης, Πάνος Σάμης, Σπύρος Ζαγοραίος, Βουλα Γκίκα κ.ά. 
Υπήρξε μεγάλος δεξιοτέχνης, έπαιξε μπουζούκι ως εκτελεστής σε εκατοντάδες τραγούδια γνωστών συνθετών και τραγουδιστών, μεταξύ των οποίων με: Γρηγόρη Μπιθικώτση (το 1949, στο πρώτο του τραγούδι του Σερ, "Το καντήλι τρεμοσβύνει", παίζει μπουζούκι ο Σπύρος Καλφόπουλος), Καζαντζίδη, Πόλυς Πάνου, Καίτης Γκρέυ κ.α.

Την δεκαετία του ΄50 συμμετέχει με το συγκρότημα του, σε μουσική σκηνή, από κινηματογραφικες ταινίες!.
Το 1954 ο Σπύρος Καλφόπουλος με το συγκρότημα του, με τον τεράστιο Θανάση Ευγενικό "Σαμιώτη", εμφανίστηκε στην ταινία "Οι παπατζήδες" (Σενάρo: Πέτρος Γιαννακός "Κοκοβιός" / Σκηνοθεσία: Αλέκος Σακελλάριος), παίζονταν το γνωστό τραγούδι "Απ΄ τα κιτάπια μου θα σε ξεγράψω".

1954 από την Ελλ. ταινία "Οι παπατζήδες". Σπύρος Καλφόπουλος, Δέσποινα Μαρικιά, στην κιθάρα ο Θανάσης Ευγενικός κ.α.

*Το 1957 στην ταινία "Τα Μαναβάκια". Σκ. Πέτρος Γιαννακός. Μουσ. Γιώργος Μαλλίδης. Παίζει το συγκρότημα Σπύρου Καλφόπουλου!.

Από την ταινία "Τα Μαναβάκια" 1957

Το 1958 - '59 εμφανίστηκε και στην ταινία, "Άντρα θέλω με πυγμή", με το συγκρότημα του, να τραγουδάει με την Καίτη Πετράκη, δύο ωραία τραγούδια του (σε στίχους Αιμ. Σαββίδη), "Άντρα θέλω ντερμπεντέρη" και "Απ΄τη μύτη πιάνεται το έξυπνο πουλί".

1958 απο την Ελλ. ταινία "Άντρα θέλω με πυγμή". Σπύρος Καλφόπουλος, Καίτη Πετράκη κ.α.

Το 1962 έφυγε για την Αμερική.. Επιστρέφει λίγα χρόνια αργότερα και συνεχίζει και πάλι δισκογραφία και τις εμφανίσεις. Πρόλαβε μαζί με την παλιά φρουρά την "αναβίωση του ρεμπέτικου" παίρνοντας μέρος σε συναυλίες αφιερωμένες στο ρεμπέτικο. *Το 1998 και το 2000 τραγούδησε στο «Ρεμπέτικο Στέκι» της Ν. Φιλαδέλφειας. Συνέχισε μέχρι σε μεγάλη ηλικία να διδάσκει μπουζούκι στη νέα γενιά. Φεύγει από τη ζωή στης 29 Μαρτίου 2006.

Καλλιτεχνική φωτογραφία Αμερικής. Δεκ.: '60.

Σούλα Καλφόπουλου / Σπύρος Καλφόπουλος

Συνθέσεις του:

Αγάπη και μουρμούρα
Αγοροκόριτσο (Καπνίζω, πίνω και γυρνώ)
Αθήνα τα παιδιά σου
Αν δεν έχεις τέτοια μάτια
Αν σ΄ αρέσω και θελήσεις
Από σένα εξαρτάται
Απ΄ τα κιτάπια μου θα σε ξεγράψω (μουσική Γιάννης Βέλλας;)
Άντρα θέλω ντερμπεντέρη
Άσε τον όρκο τον βαρύ
Αύριο το πρωί
Βαγγελίτσα, Βαγγελίτσα
Γειά σου Ελλάδα μου γλυκιά
Γιαλέλι
Γιλντίζ (Πανσέληνος στο Βόσπορο)
Γύρισα χρόνια στους γιατρούς
Δεν χορταίνω να σε βλέπω
Δύο μάτια, μάτια μου

Έλα, Έλα
Ένα τηλεφώνημα έχω πάρει
Ζηλεύει όποιος αγαπά
Η κόρη του ψαρά
Η τσιγγάνα
Ή τώρα ή ποτέ
Κοντά σου βρήκα τη χαρά
Μάγκα μου σε θέλω κάου-μπόϋ
Μ΄ αν θα γυρίσεις
Μονάχα όποιος αγαπά μανίστα μου ζηλεύει (Η φοβερή η ζήλεια σου)
Ξημέρωσε, ξημέρωσε
Ξαναγυρνώ στο φτωχικό 

Όλα τα παιδιά μέσα στην πιάτσα
Ο ξένος (Θέλω να κλάψω μα δεν μπορώ)
Όταν περπατάς μαζί μου
Ο καουμπόι
Παναγιά μου ένα παιδί
Πες καρδιά μου τι φταίω

Σκέφτομαι τα χωρισμό μας
Σκοτείνιασε
Το δειλινό που έφευγες
Το έξυπνο πουλί
Το σμηνιτάκι
Φεύγω απ΄ τα χέρια σου
Φλόγα θα γίνω και φωτιά κ.α


Ο Καλφόπουλος δεν δίσταζε να εκφράζει τον θαυμασμό του για τους διάφορους μουσικούς συναδέλφους του. Έλεγε:
«Ο Περιστέρης, έπαιζε δέκα όργανα. Αρκούσε να πιάσει ένα όργανο στα χέρια του, και σε λίγες μέρες ήταν άφθαστος. Ήταν μουσικός μεγαλοφυΐα!. Το ίδιο και ο Μήτσος Σέμσης (Σαλονικιός) που έπαιζε βιολί.»
Το 1950 ο Καλφόπουλος βοήθησε τον αξέχαστο Στέλιο Καζαντζίδη να «σταθεί» πιο γερά στο τραγούδι.
Ο Καλφόπουλος, όπως πολλοί (αν όχι όλοι) μεγάλοι του ρεμπέτικου και λαϊκού τραγουδιού, εργάστηκε στη νύχτα κάτω από δύσκολες συνθήκες.
Ο ίδιος είχε πει χαρακτηριστικά:
«Πολλές φορές αναγκαζόμαστε να δουλέψουμε σε συνθήκες που τις σιχαινόμαστε. Αλλά τι να κάνουμε;.. Έτσι μια φορά πήγα να δουλέψω σε κάποιο μαγαζί. Εκεί συνάντησα ένα σπουδαίο παιδί, και φίλο μας, τον μπουζουξή Χρήστο Παλέντζα. Πέθανε δυστυχώς πολύ νέος. Είναι αυτός που έγραψε το «Δυο καρπούζια σ’ ένα χέρι»! Τον είδα στενοχωρημένο, και τον ρώτησα τι έχει. Άστα ρε Σπύρο, μου είπε.. Θα αρρωστήσω από το κακό μου.. Δεν είναι δουλειά αυτή. Εδώ μέσα πάει κι έρχεται το μαύρο. Καθίσαμε δυο τρεις μέρες, και σηκωθήκαμε και φύγαμε και οι δυο.. »
Ο Σπύρος Καλφόπουλος συνεργάστηκε με έναν άλλο μεγάλο του τραγουδιού, τον Χαράλαμπο Βασιλειάδη, η' Τσάντα. Εκτός από συνεργάτες ήταν και φίλοι, και μάλιστα ο Τσάντας παρουσίασε τον Καλφόπουλο στην Νίνου!. Να πως περιέγραψε ο ίδιος τη γνωριμία του με την Νίνου:
«Μια μέρα ο Τσάντας μου σύστησε τη Νίνου. Αυτός την πρωτοανακάλυψε. Ήταν τότε που ο Ζέρβας έστειλε 17000 εξορία!. Δυστυχώς προσωπικές περιπέτειες δεν με άφησαν να τελειώσω τη δουλειά που είχα βάλει μπροστά μαζί της. Ετοιμάζαμε τραγούδια για δίσκο.. Έτσι ο Τσάντας που ήταν φίλος μου την πήγε στον Χιώτη».

* Μέρος αφιερώματος μέσα από: ΠΑΝΟΣ ΓΕΡΑΜΑΝΗΣ -  ΖΕΤΑ ΦΛΙΣΚΑΝΟΠΟΥΛΟΥ - Παντάκης Γιώργος - petridisradio - pyxida.gr + Rebet Cafe - Ρεμπέτικα τραγούδια / Ηλίας Πετρόπουλος

https://mpouzoukimpouzouksides.blogspot.gr

Posted in: ΜΟΥΣΙΚΗ,ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΑ