Ο λογαριασμός της συμφωνίας για το χρέος

Του ΧΡ. ΙΩΑΝΝΟΥ

Προοπτική δύσκολης και επώδυνης οικονομικά λύσης στο άλυτο μέχρι προχθές πρόβλημα του ελληνικού χρέους έδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με το νέο πρόγραμμα υποστήριξης που αποφάσισε το βράδυ της Πέμπτης.

Είναι καλό ή όχι το σχέδιο για την Ελλάδα; Ηταν η πρώτη απόφαση που έπεισε τις αγορές γιατί ήταν καλά μελετημένη νομικά, χρηματοδοτικά και χρηματοοικονομικά. Τα spreads των ελληνικών ομολόγων έπεσαν θεαματικά, τα premiums στα CDS (που μετρούν την πιθανότητα χρεοκοπίας της χώρας) επίσης. Επιπλέον οι τιμές των ελληνικών μετοχών και ειδικά των τραπεζών πέταξαν στα ύψη, ανακτώντας μέρος της χαμένης αξίας τους.
Το πρόγραμμα είναι εμπροστοβαρές, κάτι που σημαίνει ότι η χώρα δεν θα χρειαστεί να πληρώσει τις λήξεις ομολόγων που λήγουν τα επόμενα χρόνια μέχρι το 2014 και μέχρι το 2020. Η επιλογή αυτή έγινε για να επιστρέψει η χώρα στις αγορές το συντομότερο δυνατό.
Ομως για να πετύχει το πρόγραμμα και η χώρα να επιστρέψει στις αγορές πρέπει:
α) Να υλοποιηθεί το πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων (τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν άμεσα για τη μείωση του χρέους).
β) Το κράτος να εισπράττει τουλάχιστον όσα ξοδεύει, έτσι ώστε να μην δημιουργηθούν νέα ελλείμματα, που προστίθενται και αυξάνουν το χρέος. Ως προς τον δεύτερο στόχο τα πράγματα θα παραμείνουν σφικτά.
ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΒΑΡΗ
Το φορολογικό βάρος θα παραμείνει στους ενεργούς πολίτες της χώρας, οι οποίοι πρέπει από τον Σεπτέμβριο να ξαναβάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να πληρώσουν τους φόρους, που επιβλήθηκαν το καλοκαίρι. Εάν μάλιστα το Δημόσιο δεν περιορίσει τα έξοδά του και τις σπατάλες, τότε οι ίδιοι θα συνεχίσουν να πληρώνουν. Ομως η συνεχής αφαίμαξη των πολιτών που δηλώνουν τα εισοδήματά τους θα παρατείνει την ύφεση και θα δημιουργήσει νέα ελλείμματα. Αρα το σχέδιο θα αποτύχει. Σε αυτό βέβαια το σημείο κάποιο ρόλο θα κληθεί να παίξει το νέο σχέδιο Μάρσαλ, που προετοιμάζει η Ε.Ε. και συμπεριλαμβάνεται στο πρόγραμμα βοήθειας (δεν δόθηκαν λεπτομέρειες για την αξία του και το πώς θα εφαρμοστεί).
Σε κάθε περίπτωση το κλειδί που θα κρίνει την έκβαση του προγράμματος μακροπρόθεσμα είναι η εξέλιξη των δημόσιων οικονομικών.
ΟΙ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ
Στους ενεργούς πολίτες εντάσσονται και οι μελλοντικοί συνταξιούχοι, οι οποίοι αναμένεται να θυσιάσουν μέρος των συντάξεων στη διάσωση του κράτους, δεδομένου ότι και τα ασφαλιστικά ταμεία θα συμμετάσχουν στο κομμάτι της ανταλλαγής των ομολόγων στο πρόγραμμα διευθέτησης του ελληνικού χρέους, όπως και οι τράπεζες (τα ασφαλιστικά ταμεία δεν θα συμμετάσχουν όμως στο hair cut).
ΑΠΟΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ
Ως προς την επίτευξη του στόχου των αποκρατικοποιήσεων η κατάσταση αναμένεται να γίνει καλύτερη. Η προοπτική λύσης θα οδηγήσει σε ανάκτηση μέρος της αξίας των ελληνικών περιουσιακών στοιχείων. Ετσι, τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία αναμένεται να πουληθούν σε καλύτερες τιμές απ' αυτές που θα ξεπουλιούνταν πριν από την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο στόχος των 50 δισ. ευρώ παραμένει ανέφικτος, σύμφωνα με τους περισσότερους ειδικούς. Ομως, εάν δεν δινόταν αυτή η λύση τότε θα είχαμε εκποίηση της δημόσιας περιουσίας σε τιμές ευκαιρίας. Το κράτος δεν θα μάζευε ούτε 15 δισ. ευρώ, λένε. Τώρα υπάρχει τουλάχιστον προοπτική για καλύτερα αποτελέσματα στις αποκρατικοποιήσεις και για εισροή ξένων επενδύσεων (είναι κάτι βέβαια που θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη των δημόσιων οικονομικών, και από το πόσο σταθερό και φιλικό θα γίνει ή όχι το περιβάλλον), ενεργοποιώντας συνολικά ιδιωτικά κεφάλαια.
ΟΙ ΚΑΤΑΘΕΤΕΣ
Σε ό,τι αφορά τους καταθέτες, μπορεί να αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια, αφού μειώνεται το βάρος στις τράπεζες. Απομακρύνεται για κάποιο διάστημα, όχι μόνιμα, το ενδεχόμενο χρεοκοπίας του Δημοσίου (ακόμα κι αν οι οίκοι δώσουν χαρακτήρα default, δηλαδή χρεοκοπίας στο πρόγραμμα). Επίσης, προσδιορίζεται το ύψος της ζημιάς (αποδέχονται hair cut 20% για το 50% των ομολόγων που κατέχουν, ύψους 45 δισ. ευρώ) η οποία όμως ζημιά μετακυλίεται σε μεγάλο χρονικό διάστημα, των 15 και 30 ετών, για τα ομόλογα που θα επιλέξουν. Ακόμα κι αν οι διάφοροι οίκοι θέσουν τα ελληνικά ομόλογα σε κατάσταση χρεοκοπίας, η ΕΚΤ θα συνεχίσει να παρέχει ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες, αφού θα την εγγυώνται οι χώρες της Ε.Ε. μέσω του ταμείου EFSF.
ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ
Τα δείγματα βελτίωσης φάνηκαν στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Οι τιμές των μετοχών των τραπεζών ανέβηκαν περίπου 20% σε δύο μόνο ημέρες. Διψήφια ποσοστά ανόδου είχαν αρκετές μετοχές εταιρειών που συμπεριλαμβάνονται στο πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων (Αγροτική Τράπεζα, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, ΕΥΑΠΣ κ.λπ.)
ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ
Οι μέτοχοι των τραπεζών θα κληθούν να καλύψουν την τρύπα από το hair cut των ομολόγων. Ομως το κόστος υπολογίζεται σε 5-6 δισ. ευρώ, είναι διαχειρίσιμο και σε μακρά περίοδο διευθετήσιμο. Με άλλα λόγια, το κόστος είναι σαφέστατα μικρότερο από τον κίνδυνο χρεοκοπίας που αντιμετώπιζαν και γι' αυτό ανέβηκαν οι τιμές των μετοχών τους στο Χρηματιστήριο.
ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Οι επιχειρηματίες αισθάνονται ικανοποιημένοι και ταυτόχρονα σκεπτικοί για την υλοποίηση. Απομακρύνεται ο κίνδυνος χρεοκοπίας, άρα και αρκετά από τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν στις συναλλαγές τους με τη διεθνή και εγχώρια τραπεζική και επιχειρηματική κοινότητα. Το κατά πόσο θα αυξηθεί η ζήτηση για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους θα εξαρτηθεί από την ανταγωνιστικότητά τους και από το κατά πόσο θα βοηθήσει το νέο «σχέδιο Μάρσαλ».

Posted in: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ