Image credit: Andrea Piacquadio/ pexels.com
Τα περισσότερα προβλήματα στις σχέσεις και στον τρόπο επικοινωνίας έχουν να κάνουν συνήθως με αποτυχημένους τρόπους συνύπαρξης με τον άλλον, όπου δεν μπορούμε να δούμε καταστάσεις καθαρά και τον βάζουμε «απέναντι».
- «Εγώ έχω δίκιο!»
- «Όχι, εγώ έχω δίκιο!»
Και όμως, έχεις σκεφτεί πως μπορεί τελικά να έχετε και οι δύο δίκιο;
Δημιουργείται μία παρεξήγηση, μία διαφωνία ανάμεσα σε δύο ανθρώπους,
είτε πρόκειται για φιλική, ερωτική, επαγγελματική ή συγγενική σχέση. Αν
κάποιος είναι ουδέτερος και ακούσει και τις δύο πλευρές, θα διαπιστώσει
πως η κάθε πλευρά έχει το δικό της δίκιο – εκτός εξαιρέσεων βέβαια! Τι
συμβαίνει λοιπόν και τελικά εφόσον έχουμε δίκιο και οι δύο, φτάνουμε στο
σημείο να καυγαδίζουμε αλλά και πολλές φορές να το χάνουμε στο τέλος
της ημέρας;
- Πως τελικά φτάνουμε στην νοοτροπία του «Εγώ εναντίον σου και εσύ εναντίον μου;»
- Πως καταλήγουμε σε μία συνεχιζόμενη κατάσταση συγκρούσεων που μας δημιουργεί ψυχικό και συναισθηματικό άγχος, κυρίως όταν παίρνουμε ακραίες θέσεις, φτάνοντας σε έναν όλο και μεγαλύτερο διχασμό;
- Πως εν τέλει προκαλούμε ή και διαιωνίζουμε συγκρούσεις χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε ενώ στην ουσία έχουμε την πεποίθηση ότι προσπαθούμε να τις επιλύσουμε;
Η απάντηση έρχεται μέσα από την δυναμική της διαπροσωπικής σύγκρουσης
και στον τρόπο που η αντίληψή μας μπορεί να αποκλίνει. Πιο απλά, αν δεν
αντιληφθούμε το τι ακριβώς προκαλούμε εν αγνοία μας στην προσπάθεια να
αποδείξουμε πως «είμαστε οι σωστοί», αν δεν κατανοήσουμε σε βάθος πως το
μόνο που κάνουμε εκείνη τη στιγμή είναι να προσπαθούμε να πείσουμε τον
άλλον πως έχουμε δίκιο, τότε η κατάληξη θα είναι πολλές φορές
καταστροφική, καθώς θα μας αποξενώνει διαρκώς και θα μας απομακρύνει.
Δυστυχώς αυτές τις στιγμές, νιώθουμε τόσο έντονα την ανάγκη να
υπερασπίσουμε την άποψή μας, τον εαυτό μας, που ξεχνάμε πως και ο άλλος
έχει επίσης τη δική του άποψη… και όσο προσπαθεί και εκείνος να μας την
εξηγήσει, τόσο περισσότερο «κατεβάζουμε ρολά», δεν τον ακούμε, τον
διακόπτουμε για να επιβάλλουμε την δική μας!
Ναι, δυστυχώς καταλήγει σε ένα παιχνίδι επιβολής, ένα παιχνίδι που
ανάλογα το είδος της σχέσης, συχνά παίρνει και τη μορφή του «ποιος έχει
το πάνω χέρι», τη μορφή του «εγώ είμαι σωστός και εσύ λάθος, εγώ έχω
δίκιο-εσύ άδικο, εγώ ξέρω-εσύ δεν ξέρεις!»
Ο φαύλος κύκλος της ασυνεννοησίας!
Στην ουσία δεν κάνουμε άλλο τίποτα από το να καταπατάμε τους «κανόνες
διαλόγου», όπου ο σεβασμός προς τον συνομιλητή μας χάνεται, δεν μας
ενδιαφέρει να ακούσουμε τι θα πει – εφόσον εμείς είμαστε οι σωστοί και
φυσικά η υποτίμηση των επιχειρημάτων του, κυριαρχεί. Μάλιστα, δεν ακούμε
καν τι λέει ή πιο σωστά «τι θέλει και τι προσπαθεί να πει».
Ακόμα και αν τον αφήσουμε να μιλήσει, δεν ακούμε πραγματικά τι λέει
αλλά εκείνη την ώρα οργανώνουμε στο μυαλό μας τη δική μας αντεπίθεση,
παίρνοντας και πάλι τον έλεγχο στα χέρια μας! Ναι, είναι και παιχνίδι
ελέγχου. Μπαίνουμε σε έναν φαύλο κύκλο ασυνεννοησίας με ότι συνεπάγεται
αυτό!
Η αντίληψη του «ΤΙ» και «ΠΩΣ» φτάνουμε σε αδιέξοδο
Αν αντιληφθούμε «ΤΙ» κάνουμε και «ΠΩΣ» εκείνη τη στιγμή φτάνουμε σε
αδιέξοδο, ίσως επιτρέψουμε στον εαυτό μας να ευαισθητοποιηθεί γύρω από
τον τρόπο που μας δημιουργεί προβλήματα και παρεξηγήσεις, αφήνοντας τον
έλεγχο στην άκρη και βλέποντας πιο καθαρά την κατάσταση, ώστε να
εργαστούμε πιο αποτελεσματικά και επικοινωνιακά μεταξύ μας, φτάνοντας
στην επίλυση προβλημάτων μέσα από έναν εποικοδομητικό διάλογο.
«Σε βλέπω ως ισάξιο άνθρωπο… ή μήπως όχι;»
Σύμφωνα με τον Martin Buber, ο υγιής τρόπος αντίδρασης με τους
άλλους, ξεκινά μέσα από μία διαδικασία όπου τους βλέπουμε ως ανθρώπους -
ως ολότητα - και όχι ως αντικείμενα. Όταν λοιπόν Εγώ και Εσύ αρχίζουμε
να μιλάμε, σημαίνει πως σου απευθύνομαι ως πρόσωπο, άμεσα, με σεβασμό
και εκτίμηση και όχι για να ικανοποιήσω ή να πετύχω κάποιον άλλον στόχο.
Η επικοινωνία μας δηλαδή, η συνομιλία μας, γίνεται μέσα από μία
σχεσιακή συνεύρεση, μία «συνάντηση» που επιτρέπει μέσα από την
αλληλεπίδραση και την ανταπόκριση σε αυτήν, να «ολοκληρωθούμε» και να
εξελιχθούμε.
Η τάση μας να αξιολογούμε τους άλλους σε σχέση με τη δική μας αντίληψη
Ασφαλώς και δεν σημαίνει πως ο ένας «πρέπει» να έχει δίκιο και ο
άλλος άδικο. Και σίγουρα δεν θα συμφωνούμε με όλους και με όλα. Ωστόσο,
σε κάθε διαφωνία, επειδή αισθανόμαστε την ανάγκη να δικαιώσουμε το θυμό,
την ένταση ή το πείσμα μας, λειτουργούμε σαν να βρισκόμαστε σε …πόλεμο
με αποτέλεσμα να χάνουμε την «αντικειμενικότητα» της κατάστασης.
Δεν μπορούμε να την δούμε αρκετά καθαρά ώστε να βρούμε έναν τρόπο
επικοινωνίας που θα μας οδηγήσει στη πιθανή εκείνη λύση, η οποία θα
διαρκέσει στο χρόνο με μικρές αναθεωρήσεις. Έτσι φτάνουμε στο σημείο να θεωρούμε τον εαυτό μας σωστό, ενώ δυστυχώς, εξακολουθούμε να κάνουμε λάθος.
Έρχεται στην επιφάνεια λοιπόν η τάση μας να αξιολογούμε τους άλλους σε
σχέση με τη δική μας αντίληψη, όπου δεν υπάρχει σεβασμός και μάλιστα να
τους φερόμαστε ως εμπόδια ή αντικείμενα, σύμφωνα με τον Buber.
Δεν μπαίνουμε στη θέση του άλλου για να δούμε πως μπορεί να νιώθει
όταν, για παράδειγμα, τον διακόπτω διαρκώς, του φωνάζω, δεν σκέφτομαι ή
και δεν με ενδιαφέρει αν είχε μία δύσκολη μέρα στη δουλειά ή στην
προσωπική του ζωή. Δεν μπορώ να αντιληφθώ τα πραγματικά προβλήματα,
πραγματικών ανθρώπων με πραγματικά συναισθήματα και πραγματικές σκέψεις…
O φιλόσοφος και Gestalt ψυχοθεραπευτής John Enright θεωρεί τη
θεραπεία ως ένα μονοπάτι προς τη φώτιση, καθώς ο θεραπευόμενος αρχίζει
και αντιλαμβάνεται πως τα προβλήματα δεν είναι πραγματικά, αλλά
ψευδαισθήσεις που προβάλλονται γύρω του και στο περιβάλλον, στον κόσμο.
Πιο συγκεκριμένα αναφέρει πως …ένα μεγάλο θέμα είναι η
συνειδητοποίηση ότι τα προβλήματα – συμπτώματα, συνήθειες, αγωνίες,
συγκρούσεις κλπ.- δεν υπάρχουν στον πραγματικό κόσμο. Υπάρχουν
ψευδαισθήσεις, κατασκευές του νου, πλάσματα της φαντασίας που
εμφανίζονται στον πραγματικό κόσμο, όπως οι εικόνες σε μία οθόνη. Για να
νιώσουμε καλύτερα, δεν χρειάζεται να αλλάξουμε την πραγματικότητα, απλά
να αφήσουμε πίσω την ψευδαίσθηση. Δεν χρειάζεται να απορρίψουμε ή να
πολεμήσουμε την πραγματικότητα αλλά να αποδεχτούμε την πραγματικότητα
και να παίξουμε μαζί της. Και στο παιχνίδι με την πραγματικότητα
ανακαλύπτουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος της το έχουμε ήδη δημιουργήσει
έτσι κι αλλιώς…
Πρόκειται λοιπόν για μία διαδικασία συνειδητοποίησης και μάθησης μέσα
από την εμπειρία για τον τρόπο που σχετιζόμαστε με τους άλλους…
Τα προβλήματα και οι αποτυχημένοι τρόποι συνύπαρξης
Τα περισσότερα προβλήματα στις σχέσεις και στον τρόπο επικοινωνίας
έχουν να κάνουν συνήθως με αποτυχημένους τρόπους συνύπαρξης με τον
άλλον, όπου δεν μπορούμε να δούμε καταστάσεις καθαρά και τον βάζουμε
«απέναντι».
Αποτέλεσμα, αντί να επιλύουμε προβλήματα, δημιουργούμε νέες
συγκρούσεις και προκαλούμε ψυχικό πόνο και σε εκείνον άλλον αλλά και σε
εμάς, που για μία ακόμη φορά δεν καταφέραμε να συνεννοηθούμε. Αυτή η
απογοήτευση, στην πορεία του χρόνου, μπορεί να μετατραπεί σε αίσθηση
δικής μας αποτυχίας, επηρεάζοντας αρνητικά την δική μας θεώρηση εαυτού….
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου