Η παγκόσμια διατροφική κρίση είναι εδώ

Μοιραστείτε στο twitter

Το ζήτημα παραπέμπει στο γνωστό ερώτημα για την κότα και το αυγό. Αλλά με τραγικό περιεχόμενο. Διότι ενώ η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει την απόδοση της παγκόσμιας γεωργίας, η γεωργία καταστρέφει επίσης το κλίμα.
Φαύλος κύκλος. Οι συνέπειες του οποίου, ωστόσο, δεν είναι προφανείς στους περισσότερους, παρά το γεγονός ότι τις υφίσταται ένα τεράστιο ποσοστό του πληθυσμού του πλανήτη.
Έτσι, στο ερώτημα για τους μεγαλύτερους κινδύνους που συνεπάγεται η κλιματική αλλαγή, οι περισσότεροι άνθρωποι θα απαντήσουν με την απαρίθμηση ακραίων καιρικών φαινομένων, από τυφώνες, μέχρι πλημμύρες και πυρκαγιές. Αυτή η προσέγγιση δεν εκπλήσσει, δεδομένου του τρόπου με τον οποίο τα ΜΜΕ καλύπτουν την κλιματική κρίση. Διότι, τα ακραία καιρικά φαινόμενα συμβαίνουν σε πραγματικό χρόνο και τεκμηριώνουν τον κίνδυνο. Άσε που αποτελούν «κελεπούρι» για τις ακροαματικότητες.
Όμως, ενώ όντως οι ακραίες καιρικές συνθήκες αποτελούν πραγματική απειλή για τις κοινωνίες - κυρίως τις φτωχές, ως είθισται σε αυτές τις περιπτώσεις… - μερικές από τις πιο ανησυχητικές πτυχές της κλιματικής αλλαγής είναι πολύ λιγότερο προφανείς. Σχεδόν αόρατες.
Μια νέα έκθεση 1.400 σελίδων από τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC) έρχεται να ρίξει φως σε αυτές τις πτυχές, εξετάζοντας τις επιπτώσεις της κλιματικής ζημιάς στο πιο θεμελιώδες και οικείο χαρακτηριστικό του ανθρώπινου πολιτισμού: Το σύστημα παραγωγής τροφίμων.
Το Foreign Policy φέρνει ένα διαδεδομένο παράδειγμα μιας συνέπειας της κλιματικής αλλαγής, με «αόρατα» αποτελέσματα: Την εξαφάνιση των παγετώνων. Στη θέα ενός τεράστιου παγετώνα να λιώνει με εκκωφαντικό τρόπο, θρηνούμε και οργιζόμαστε για την απώλεια ενός θαύματος της φύσης και ανησυχούμε για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Δεν  φανταζόμαστε καν τη σχέση αυτής της διαδικασίας με τα τρόφιμα. Αλλά εκεί βρίσκεται η πραγματική κρίση.
Ο μισός πληθυσμός της Ασίας εξαρτάται από το νερό που ρέει από τους παγετώνες των Ιμαλαϊων. Όχι μόνο για να το πίνει και για την ατομική και οικιακή καθαριότητα, αλλά, κυρίως, για τη γεωργία.
Για χιλιάδες χρόνια, η φύση αναπληρώνει τον χειμώνα, το νερό των παγετώνων που λιώνει το καλοκαίρι. Το σύστημα δούλευε «ρολόι». Η επιτομή της αειφορίας. Μέχρι τώρα. Διότι πλέον, οι πάγοι στα βουνά λιώνουν με πολύ ταχύτερο ρυθμό από ό,τι αναπληρώνονται.  Αν οι κυβερνήσεις δεν καταφέρουν να επιτύχουν ριζικές μειώσεις εκπομπών αερίων, οι περισσότεροι από αυτούς τους παγετώνες θα εξαφανιστούν κατά τη διάρκεια μιας ανθρώπινης ζωής. Αυτό θα έχει σαν συνέπεια να καταστρέψει την «καρδιά» του συστήματος παραγωγής τροφής της περιοχής, αφήνοντας 800 εκατομμύρια ανθρώπους να λιμοκτονούν.
Και αυτό δεν θα συμβεί μόνο στην Ασία. Στο Ιράκ, στη Συρία και σε μεγάλο μέρος της υπόλοιπης Μέσης Ανατολής, οι ξηρασίες και η ερημοποίηση θα καταστήσουν ολόκληρες περιοχές αφιλόξενες για γεωργική εκμετάλλευση. Η Νότια Ευρώπη θα μετατραπεί σε επέκταση της Σαχάρας. Οι μεγάλες ζώνες καλλιέργειας τροφίμων στην Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες θα υποστούν επίσης ένα σοβαρό χτύπημα.
Σύμφωνα με προειδοποιήσεις της NASA, οι εντατικές ξηρασίες θα μπορούσαν να μετατρέψουν τις αμερικανικές πεδιάδες και τα νοτιοδυτικά της χώρας, σε ένα γιγάντιο δοχείο σκόνης. Σήμερα όλες αυτές οι περιοχές είναι αξιόπιστες πηγές τροφίμων. Χωρίς επείγουσα δράση για το κλίμα, αυτό θα αλλάξει.
Όπως αναφέρει ο Ντέιβιντ Γουάλας Γουέλς (David Wallace-Wells) στο βιβλίο «Ακατοίκητη Γη», οι επιστήμονες υπολογίζουν, ότι για κάθε βαθμό που θερμαίνουμε τον πλανήτη, οι αποδόσεις των βασικών σιτηρών θα μειωθούν κατά μέσο όρο περίπου 10%.
Το κυρίαρχο βιομηχανικό αγροτικό μοντέλο απέτυχε
Υπό κανονικές συνθήκες, η έλλειψη τροφίμων σε μια περιοχή, μπορεί να καλυφθεί από πλεονάσματα από άλλα μέρη του πλανήτη. Αλλά τα μοντέλα υποδεικνύουν ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος, πως η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να προκαλέσει ελλείψεις σε πολλές ηπείρους ταυτόχρονα. Σύμφωνα με την έκθεση της IPCC, η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου είναι πιθανό να προκαλέσει «διαρκείς διαταραχές στην παροχή τροφίμων παγκοσμίως».
Η αλλαγή του κλίματος θα οδηγήσει στην ποσοτική αύξηση της πείνας, στον ποιοτικό υποσιτισμό και στην υπανάπτυξη των παιδιών. Θα έχει επίσης σοβαρές επιπτώσεις στην παγκόσμια πολιτική σταθερότητα. Οι περιοχές που πλήττονται από έλλειψη τροφίμων θα δουν μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών, καθώς οι άνθρωποι θα μεταναστεύουν σε πιο καλλιεργήσιμες περιοχές του πλανήτη ή θα αναζητούν σταθερό εφοδιασμό σε τρόφιμα. Στην πραγματικότητα, αυτό συμβαίνει ήδη. Πολλοί από τους ανθρώπους που φεύγουν από μέρη όπως η Γουατεμάλα και η Σομαλία τώρα, το κάνουν επειδή τα χωράφια τους δεν είναι πλέον βιώσιμα.
Το δυτικό πολιτικό σύστημα ήδη δοκιμάζεται από κάποιες από τις πολιτικές συνέπειες της προσφυγικής κρίσης - έστω και ως αφορμή - με την ενίσχυση των φασιστικών κινημάτων και με την αρχή της διάσπασης διεθνών συμμαχιών. Αν σε αυτό προστεθεί ο παράγοντας της απώλειας του 40% των παγκόσμιων γεωργικών αποδόσεων, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα συμβεί.
Κάπου εδώ υπεισέρχεται αυτό που το δημοσίευμα χαρακτηρίζει ως «ανησυχητική ειρωνεία»: Η αλλαγή του κλίματος υπονομεύει τα παγκόσμια συστήματα διατροφής, αλλά ταυτόχρονα τα συστήματα διατροφής μας αποτελούν σημαντική αιτία για την κλιματική αλλαγή.
Σύμφωνα με την IPCC, η γεωργία συμβάλλει σχεδόν στο ένα τέταρτο του συνόλου των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Φυσικά, δεν είναι η γεωργία αυτή καθεαυτή το πρόβλημα εδώ. Είναι συγκεκριμένα το βιομηχανικό μοντέλο που έχει έρθει να κυριαρχήσει στη γεωργία το τελευταίο μισό του περασμένου αιώνα.

Η προσέγγιση αυτή τεκμηριώνεται, όχι μόνο με την επιθετική αποψίλωση των δασών για να δοθεί η δυνατότητα για μονοκαλλιέργεια μεγάλης κλίμακας - η οποία παράγει από μόνη της το 10% των παγκόσμιων αερίων θερμοκηπίου - αλλά και με το υπερεντατικό όργωμα του εδάφους και τη κατάχρηση βαριών χημικών λιπασμάτων, η οποία υποβαθμίζει γρήγορα τα εδάφη του πλανήτη, απελευθερώνοντας τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα και κατά την παραγωγή τους.
Αυτό μπορεί να φαίνεται ως ένα είδος «αναπόφευκτης» «παράπλευρης απώλειας» στον, κατά τα άλλα, ευγενή αγώνα για την τροφοδοσία του παγκόσμιου πληθυσμού και η εντατική γεωργία φαίνεται να είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να γίνει αυτό. Και αν ισχύει αυτό, φαίνεται σχεδόν αδύνατο να εκπληρώσουμε τους κλιματικούς στόχους μας παράλληλα με την παραγωγή αρκετών τροφίμων για να τροφοδοτήσουμε τον κόσμο. Ωστόσο, δεδομένου ότι περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι εξακολουθούν να υποσιτίζονται, το παραπάνω επιχείρημα καταρρίπτεται. Ευτυχώς, υπάρχει μια  λύση. Βασίζεται, σύμφωνα με το Foreign Policy, στην αναγνώριση, ότι μια σημαντική ποσότητα βιομηχανικής γεωργίας στην πραγματικότητα δεν είναι απαραίτητη για τις ανθρώπινες ανάγκες.
Σύμφωνα με την IPCC, περίπου το 30% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων χάνεται κάθε χρόνο, κυρίως σε χώρες υψηλού εισοδήματος. Βάζοντας τέλος στο πέταγμα τροφίμων στα σκουπίδια και με σωστότερη κατανομή των πλεονασμάτων τροφίμων, μπορούμε να τερματίσουμε την πείνα μειώνοντας στην πραγματικότητα την παγκόσμια γεωργική παραγωγή. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι αυτό θα μπορούσε να ελευθερώσει αρκετά εκατομμύρια τετραγωνικά μίλια γης και να μειώσει τις παγκόσμιες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατά 8 - 10%, μειώνοντας σημαντικά την πίεση στο κλίμα.
Αυτό δεν είναι δύσκολο να επιτευχθεί. Στη Νότια Κορέα, τα νοικοκυριά υποχρεούνται να πληρώνουν ένα τέλος για κάθε κιλό τροφής που πετάνε. Η Γαλλία και η Ιταλία απαγόρευσαν τα σκουπίδια τροφίμων από τα σούπερ μάρκετ. Το ίδιο θα μπορούσε να γίνει και για τα αγροκτήματα.
Κόκκινο κρέας... ο «εξολοθρευτής»

Η αντιμετώπιση των απορριμμάτων τροφίμων είναι ένα κρίσιμο πρώτο βήμα για να καταστούν τα γεωργικά συστήματα περισσότερο κλιματικώς ορθολογικά. Αλλά υπάρχει μια άλλη, ίσως και πιο απλή, παρέμβαση που επίσης πρέπει να βρίσκεται στο τραπέζι. Σχεδόν το 60% της παγκόσμιας γεωργικής γης χρησιμοποιείται για ένα μόνο προϊόν διατροφής: το βόειο κρέας. Ωστόσο, το βόειο κρέας αντιπροσωπεύει μόνο το 2% των θερμίδων που καταναλώνουν οι άνθρωποι.
Η παραγωγή του είναι η πιο αναποτελεσματική και οικολογικώς καταστροφική στον πλανήτη και η πίεση για εξεύρεση νέων εκτάσεων για βοσκότοπους και ζωοτροφές είναι ο πρώτος και μεγαλύτερος παράγοντας αποψίλωσης των δασών. Όσον αφορά το συνολικό αντίκτυπο στο κλίμα, κάθε κιλό βόειου κρέατος συνεπάγεται καθαρές εκπομπές ρύπων που ισοδυναμούν με μία υπερατλαντική πτήση μετ’ επιστροφής.
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Climatic Change», η μείωση της κατανάλωσης βοδινού κρέατος υπέρ άλλων κρεάτων ή φυτικών πρωτεϊνών, όπως τα όσπρια, θα μπορούσε να απελευθερώσει σχεδόν 11 εκατομμύρια τετραγωνικά μίλια γης, δηλαδή το μέγεθος των Ηνωμένων Πολιτειών, του Καναδά και της Κίνας, μαζί.
Αυτή η απλή αλλαγή στη διατροφή θα μας επέτρεπε να επιστρέψουμε τεράστιες εκτάσεις του πλανήτη στο φυσικό περιβάλλον, στα δάση και στην άγρια πανίδα, δημιουργώντας νέους φυσικούς αποθετήρες άνθρακα και μειώνοντας τις καθαρές εκπομπές αερίων έως και 8 γιγατόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως, σύμφωνα με την IPCC. Αυτό είναι περίπου το 20% των σημερινών ετήσιων εκπομπών.
Πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί αυτό; Ένα πρώτο βήμα θα ήταν να σταματήσουμε τις επιδοτήσεις που δίνουν οι περισσότερες χώρες υψηλού εισοδήματος στην βιομηχανοποιημένη παραγωγή βόειου κρέατος. Υπάρχουν επίσης προτάσεις για επιβολή φόρου επί του κόκκινου κρέατος, εκτιμώντας ότι αυτό θα περιορίσει τις εκπομπές και θα επιφέρει ένα ευρύ φάσμα από οφέλη για τη δημόσια υγεία, μειώνοντας και τις ιατρικές δαπάνες.
Μια πιο φιλόδοξη προσέγγιση θα ήταν η σταδιακή κατάργηση των προϊόντων με βάση το βόειο κρέας, ακριβώς όπως επιδιώκουμε τη σταδιακή κατάργηση του άνθρακα και άλλων ορυκτών καυσίμων. Υπάρχει ένα προηγούμενο για μια τέτοια κίνηση: Φάλαινα και πτερύγιο καρχαρία είναι εκτός μενού για περιβαλλοντικούς λόγους. Ουσιαστικά, θα πρόκειται για μια επέκταση της απαγόρευσης των ναρκωτικών και των όπλων, στο πεδίο των επικίνδυνων, περιβαλλοντικά, τροφών.
Εκτός από τις διατροφικές αλλαγές και τη μείωση των απορριμμάτων τροφίμων, η IPCC διαπιστώνει ότι η ταχεία απομάκρυνση από τις συμβατικές μεθόδους βιομηχανικής καλλιέργειας προς νέες τεχνικές - αγροτικά δάση, πολυκαλλιέργεια κ.ά - θα επιτάχυνε κατά πολύ την αποκατάσταση των εδαφών και την απομάκρυνση του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, βελτιώνοντας, ταυτόχρονα, τις μακροπρόθεσμες αποδόσεις και καθιστώντας τις καλλιέργειες πιο ανθεκτικές στην αλλαγή του κλίματος.
Εκτός εάν οι μεγάλες πολυεθνικές των τροφίμων αποφασίσουν να κερδοσκοπήσουν και από την αποκατάσταση της ζημιάς που προκάλεσαν. Ίσως τότε, η υπόθεση της παραγωγής ποιοτικής τροφής για όλους, με σεβασμό στο περιβάλλον, θα πρέπει να περάσει στα χέρια της κοινωνίας.

Διαβάστε περισσότερα

Το επόμενο top model θα μπορούσα να είμαι…

Έχω μάθει να κερδίζω με το σπαθί μου και την ομορφιά μου, όχι με τρικλοποδιές και μπουνίδια.

Ελένη Γερασιμίδου
 

Αν γελάσατε με τη δήλωσή μου «στα μούτρα σας» και «όποιος γελάει με τους άλλους…».

Ο λόγος που δεν δηλώνω συμμετοχή έχει να κάνει με το διαφημιστικό που είδα στην τηλεόραση και όπου οι διαγωνιζόμενες απαιτείται να διαθέτουν προσόντα μπράβων της νύχτας για να βγάζουν εν ριπή οφθαλμού – τις υπόλοιπες – έξω από την αρένα. Κι έτσι ενώ διαθέτω όλες τις προδιαγραφές δεν δύναμαι να συμμετάσχω μια και η ευγενής άμιλλα δεν μου επιτρέπει να φέρομαι σαν αιμοσταγής δολοφόνος.

Έχω μάθει να κερδίζω με το σπαθί μου και την ομορφιά μου, όχι με τρικλοποδιές και μπουνίδια. Επιπλέον με τρομάζει η συμμορία στην άκρη του νήματος. Τόσοι σπουδαίοι  ειδικοί, τόσο αυστηροί κριτές του τίποτα, αγριεύτηκα!…

Τι θρίλερ κι αυτό που φόρεσαν τα αδιάβροχα πάνω από τα στριγκάκια και περπατάνε με βήμα στραβό για το θριαμβευτικό τέρμα στο «Δρόμο με τις λεύκες».

Διαβάστε περισσότερα

Το ρίσκο της στροφής Ερντογάν στη Ρωσία

Όσο πλησίαζε η ημέρα για την εκπλήρωση της τουρκικής παραγγελίας για το ρωσικό σύστημα αεράμυνας S-400, τόσο πιο ηχηρές γίνονταν οι προειδοποιήσεις προς τον Ταγίπ Ερντογάν. Αμερικανοί αξιωματούχοι και αναλυτές προειδοποιούσαν πως εάν γινόταν η παράδοση, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν θα είχε άλλη επιλογή από το να επιβάλει κυρώσεις που θα κατέστρεφαν την εύθραυστη τουρκική οικονομία. Τριάντα αεροπλάνα γεμάτα ραντάρ, εκτοξευτές πυραύλων και βοηθητικά οχήματα προσγειώθηκαν σε μια αεροπορική βάση κοντά στην Άγκυρα, όμως οι επαπειλούμενες κυρώσεις δεν υλοποιήθηκαν.

«Κανένας δεν περίμενε αυτό το αποτέλεσμα» λέει η Ασλί Αϊντιντασμπάς, συνεργάτης του Think Tank ECFR (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων). «Ο Ερντογάν έπαιξε ένα μεγάλο στοίχημα και το κέρδισε, προς το παρόν». Τώρα οι αναλυτές αναρωτιούνται κατά πόσον η Τουρκία, που είναι μέλος του ΝΑΤΟ, τη γλίτωσε παρά την παράτολμη απόφασή της να κλείσει μια συμφωνία ύψους 2,5 δισ. δολαρίων με τον ιστορικό εχθρό της συμμαχίας ή αν οι συνέπειες θα φανούν στο μέλλον.

Η συνολική εικόνα είναι θολή εξαιτίας της χαοτικής πολιτικής, που αποτελεί το σήμα κατατεθέν της διακυβέρνησης Τραμπ. Το περασμένο καλοκαίρι ο Αμερικανός Πρόεδρος ενεπλάκη, μέσω Twitter, σε μια διαμάχη με την Άγκυρα για τον Αμερικανό πάστορα Άντριου Μπράνσον, τότε κρατούμενο στην Τουρκία, που οδήγησε τη χώρα στο χείλος της οικονομικής κρίσης. Ένα χρόνο μετά, ο Τραμπ υποστήριξε την απόφαση του Ερντογάν να αγοράσει τους S-400, επειδή οι ΗΠΑ δεν θα πωλούσαν στην Άγκυρα το δικό τους σύστημα, τους πυραύλους Patriot. Όμως, ακόμα και αν ο Ερντογάν έχει τον Τραμπ στο πλευρό του, αυτό ίσως να μην είναι αρκετό για να προφυλάξει την Τουρκία από τις συνέπειες αυτού που κάποιοι στην Ουάσιγκτον φοβούνται ότι είναι η αρχή μιας στρατηγικής στροφής προς τη Μόσχα.

Το Πεντάγωνο έχει ήδη πετάξει την Άγκυρα έξω από το πρόγραμμα των μαχητικών F-35, κάτι που θα μπορούσε να έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες για τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και για τη μελλοντική συνεργασία τους με το ΝΑΤΟ. Επίσης, παραμένει ο κίνδυνος το αμερικανικό Κογκρέσο, που παραδόξως είναι ενωμένο στην αντιπάθειά του προς τον Τούρκο Πρόεδρο, να κινητοποιηθεί ώστε να διασφαλίσει πως οι συναλλαγές του με τη Ρωσία δεν θα μείνουν ατιμώρητες. «Ο Ερντογάν κατάφερε να αναβάλει την κρίση, αλλά δεν πιστεύω πως η κρίση πέρασε» λέει η Ασλί Αϊντιντασμπάς.

«Νομίσαμε πως μας έκαναν πλάκα»

Τα σχέδια της Τουρκίας να αγοράσει το ρωσικό σύστημα S-400 Triumf ήλθαν στο φως της δημοσιότητας το φθινόπωρο του 2016, μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος. Ο Ερντογάν, που υποψιαζόταν ότι οι ΗΠΑ έπαιξαν ρόλο στην απόπειρα ανατροπής του, ήλθε πιο κοντά στον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν, παρά τις βαθιές διαφορές τους για την κρίση της Συρίας. Μέσα σε λίγους μήνες, υπέγραψαν μυστικά μια συμφωνία με τη οποία ο τουρκικός στρατός -ο δεύτερος σε μέγεθος στο ΝΑΤΟ- θα αποκτούσε δύο συντάγματα S-400 που κατασκευάστηκαν για να καταρρίπτουν αμερικανικά πολεμικά αεροπλάνα.

«Νομίσαμε πως μας έκαναν πλάκα», λέει ένας Αμερικανός αξιωματούχος που ασχολήθηκε με το θέμα. «Η αρχική έκπληξη και η σύγχυση μετατράπηκαν σε οργή όσο περισσότερο επέμενε ο Ερντογάν». Το Πεντάγωνο φοβόταν ότι η απόκτηση των S-400 από την Τουρκία θα αποτελούσε απειλή για τα μαχητικά πέμπτης γενιάς F-35, τα οποία θα αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά των αεροπορικών επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ. Αξιωματούχοι του υπουργείου Άμυνας έσπευσαν να διασφαλίσουν ότι η Τουρκία δεν θα παραλάμβανε αεροσκάφη stealth («αόρατα») της Lokheed Martin εφόσον αγόραζε το ρωσικό σύστημα. Υπήρχε ακόμα ένας σοβαρός λόγος ανησυχίας. Το 2017 το Κογκρέσο ψήφισε τον νόμο CAATSA, που προβλέπει την επιβολή κυρώσεων σε χώρες εχθρικές προς τις ΗΠΑ. Ο νόμος τέθηκε σε ισχύ καθώς ο Τραμπ αντιμετώπιζε κατηγορίες για συνεργασία με τη Μόσχα. Το μέτρο αποσκοπούσε στο να δέσει τα χέρια του Αμερικανού Προέδρου έναντι της Ρωσίας.

Σύντομα όμως άρχισαν να φαίνονται οι επιπτώσεις για τις χώρες που κάνουν αμυντικές συμφωνίες με τη Μόσχα. «Διάολε, σκέφτηκα, η Τουρκία θα τσακιστεί από τις κυρώσεις», λέει ο Άαρον Στάιν, διευθυντής του προγράμματος για τη Μέση Ανατολή στο Ινστιτούτο Έρευνας για την Εξωτερική Πολιτική, που εδρεύει στην Καλιφόρνια. «Η επιτροπή στρατιωτικών υποθέσεων της Γερουσίας, ο αείμνηστος Τζον Μακέιν, όλοι έλεγαν πόσο σοβαρό είναι το θέμα». Μια σειρά από Αμερικανούς γερουσιαστές και άλλους, ανεπίσημους μεσολαβητές, προειδοποιούσαν τον Ερντογάν για τις πιθανές συνέπειες εφόσον προχωρούσε με τη συμφωνία.

Αλλά ο Τούρκος ηγέτης δεν άλλαζε πορεία. Η Ρωσία, βλέποντας την ευκαιρία να κερδίσει έναν χρήσιμο σύμμαχο και να προκαλέσει αναταραχή στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ, επέσπευσε το χρονοδιάγραμμα παράδοσης, θέτοντας την τουρκική παραγγελία σε προτεραιότητα έναντι της αντίστοιχης κινεζικής. «Γιατί όχι; Έχουμε ρόλο στην περιοχή και πρέπει να θέτουμε προτεραιότητες», λέει ανώτερος Ρώσος αξιωματούχος.

Καθώς πλησίαζε η ώρα για τις πρώτες παραδόσεις, μεγάλωνε η νευρικότητα των ξένων επενδυτών, που στηρίζουν την τουρκική οικονομία. Η Τουρκία είχε ήδη χτυπηθεί από τη νομισματική κρίση του 2018, κατά την οποία η λίρα έχασε σχεδόν το 30% της αξίας της. Οι επενδυτές φοβόντουσαν ότι ένας νέος γύρος κυρώσεων θα προκαλούσε μια νέα, ακόμα πιο οδυνηρή κρίση. Οι διαχειριστές των hedge funds και οι οίκοι αξιολόγησης πιστωτικού κινδύνου έκαναν φύλλο και φτερό τον νόμο CAATSA προσπαθώντας να προβλέψουν τις κινήσεις του Τραμπ, ο οποίος βάσει του νόμου πρέπει να επιλέξει τουλάχιστον 5 από 12 πιθανές κυρώσεις κατά εκείνου που «θα επιδοθεί σε αξιοσημείωτη συναλλαγή» με τους ρωσικούς τομείς άμυνας ή κατασκοπείας. Επιχειρούσαν να προβλέψουν αν ο Τραμπ θα αποφάσισε ελαφρές κυρώσεις, όπως η άρνηση χορήγησης βίζας, ή μέτρα που θα γονάτιζαν την τουρκική οικονομία.

Kούφια λόγια οι αμερικανικές απειλές;

Ο Ερντογάν επέμενε πάντοτε ότι ο Τραμπ δεν θα επέβαλλε κυρώσεις στην Τουρκία εξαιτίας της γεωστρατηγικής σημασίας της, καθώς βρίσκεται ανάμεσα στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή. Λίγο πριν από τη σχεδιαζόμενη παράδοση του ρωσικού συστήματος, είπε πως απλώς θα ζητούσε από τον Αμερικανό Πρόεδρο να μην επιβάλει τιμωρητικά μέτρα. «Είναι τόσο απλό, αφού είμαστε φίλοι και στρατηγικοί εταίροι», είπε.

Η δήλωση Ερντογάν αντιμετωπίστηκε με χλευασμό. Όμως, κατά τη συνάντηση των δύο ανδρών, στη σύνοδο των G-20 στην Οζάκα στα τέλη Ιουνίου, ο Αμερικανός Πρόεδρος φάνηκε να δικαιώνει τον Ερντογάν. Ο Τραμπ υιοθέτησε τη διαμαρτυρία του Ερντογάν -την οποία αμφισβητούν Αμερικανοί αξιωματούχοι-, ότι η κυβέρνηση Ομπάμα τον μεταχειρίστηκε «πολύ άδικα» όταν η Άγκυρα επιχείρησε, πριν από αρκετά χρόνια, να αγοράσει αμερικανικούς πυραύλους Patriot. «Χρειαζόταν [ένα πυραυλικό σύστημα] για άμυνα», είπε ο Τραμπ. «Έτσι, πήγε στη Ρωσία, αγόρασε το S-400, γιατί δεν μπορούσε να αποκτήσει, να αγοράσει (Patriot)». Την επόμενη ημέρα, η φιλοκυβερνητική εφημερίδα “Sabah” διακήρυξε στο πρωτοσέλιδό της : «Όχι κυρώσεις». Αμερικανοί αξιωματούχοι τρόμαξαν. Ο Άαρον Στάιν λέει πως το Πεντάγωνο «αιφνιδιάστηκε» από τη δραματική στροφή του Προέδρου. «Ο Τραμπ αποτρελάθηκε στη συνέντευξη Τύπου με τον Ερντογάν», λέει.

Μετά από ένα δεκαπενθήμερο -λίγες ημέρες πριν από την Τρίτη επέτειο της απόπειρας πραξικοπήματος-, άρχισε η μεταφορά των S-400 σε μια βάση κοντά στην Άγκυρα. Ο Ερντογάν έκανε λόγο για την «πιο σημαντική συμφωνία στην ιστορία μας». Έχει περάσει πάνω από ένας μήνας και δεν διαφαίνονται κυρώσεις στον ορίζοντα. Η λίρα ανέβηκε περίπου 6% έναντι του δολαρίου, τις πρώτες εβδομάδες μετά την παράδοση του πρώτου φορτίου στις 12 Ιουλίου. Ορισμένοι αναλυτές αποδίδουν την απροθυμία του Τραμπ να επιβάλει κυρώσεις στο γεγονός ότι οι δυο πλευρές προσπαθούσαν να καταλήξουν σε μια συμφωνία για να αποτραπεί επίθεση στους Κούρδους συμμάχους της Ουάσιγκτον στη βόρεια Συρία.

«Οι αμερικανικές απειλές αποδείχθηκαν κούφια λόγια», λέει ο Σολί Οζέλ, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο πανεπιστήμιο Kadir Has της Κωνσταντινούπολης. «Η Τουρκία πόνταρε ακόμα μια φορά στη στρατηγική σημασία της και φαίνεται πως αυτό απέδωσε».

Το κόστος των κυρώσεων στην Τουρκία

Παρά την έξαρση της εθνικής περηφάνιας για το θάρρος της Τουρκίας απέναντι στην απειλή κυρώσεων, η χώρα ήλθε αντιμέτωπη με άλλες επιπτώσεις. Μέσα στην πρώτη εβδομάδα από την έναρξη παράδοσης των S-400, το Πεντάγωνο ανακοίνωσε ότι η Άγκυρα δεν θα παραλάβει τα 100 αεροσκάφη F-35 που είχε παραγγείλει. Αμερικανοί αξιωματούχοι είπαν ότι οι Τούρκοι κατασκευαστές θα απομακρυνθούν από την παραγωγή τμημάτων, όπως πτερύγια στροφίου, στοιχεία του συστήματος προσγείωσης και πιλοτηρίου, καταφέρνοντας ισχυρό χτύπημα στον αναπτυσσόμενο αμυντικό κλάδο της Τουρκίας. «Μακροπρόθεσμα, η τουρκική αμυντική βιομηχανία προσδοκούσε από αυτά τα συμβόλαια δουλειές αξίας 12-15 δισεκατομμυρίων δολαρίων», λέει ο Αρντά Μεβλούτογλου, σύμβουλος της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας. «Τώρα αυτός ο αριθμός θα είναι 0 (μηδέν)».

Ακόμα πιο σημαντικές θα είναι οι συνέπειες για την τουρκική πολεμική αεροπορία, η οποία θα στερηθεί το αεροσκάφος που υποτίθεται πως θα αποτελούσε τον πυρήνα των μελλοντικών επιχειρήσεών της. Το αεροσκάφος θα ενίσχυε «όχι μόνο τον κλάδο της αεροπορίας, αλλά το σύνολο των ενόπλων δυνάμεων», σύμφωνα με τη μελέτη της δεξαμενής σκέψης Edam, που εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη.

Η απώλεια του F-35 και η απόκτηση του S-400 θέτει επίσης μια σειρά από ερωτήματα για την ικανότητα της Τουρκίας να συμμετάσχει σε επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ. Η συμμαχία «θα προσπαθήσει να βρει δρόμο για μια δημιουργική σχέση, όπου είναι εφικτό», δήλωσε η Ρέιτσελ Έλεχους, πρώην ανώτερο στέλεχος του Πενταγώνου. «Σε ό,τι αφορά τις πρακτικές επιπτώσεις, όπως η διαλειτουργικότητα ή η ικανότητά μας να ανταποκριθούμε σε συλλογικές αμυντικές υποχρεώσεις, η ανταλλαγή πληροφοριών ή οι επιχειρήσεις από την αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ, μια καλή σχέση εργασίας ίσως να γίνει εφικτή». Ακόμα και αν το επιθυμεί ο Τραμπ, παραμένει ασαφές το κατά πόσο θα καταφέρει να προστατεύσει την Τουρκία μακροπρόθεσμα. Σύμφωνα με τον νόμο CAATSA, για να καθυστερήσει την επιβολή των κυρώσεων ο Λευκός Οίκος θα πρέπει να υποβάλλει κάθε έξι μήνες έκθεση στο Κογκρέσο, με την οποία θα επικυρώνει ότι η Τουρκία «περιορίζει σημαντικά» τις δουλειές της με τη Ρωσία.

Διακομματική οργή στο Κογκρέσο

Το πρόβλημα για την κυβέρνηση Τραμπ είναι πως στο Κογκρέσο υπάρχει μεγάλη, διακομματική οργή απέναντι στην Τουρκία. Η οργή αυτή φουντώνει επί χρόνια εξαιτίας μιας σειράς από διαμάχες - από την φυλάκιση υπαλλήλων του αμερικανικού προξενείου μέχρι τη σκληρή γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Τούρκος Πρόεδρος εναντίον του Ισραήλ. Ταυτόχρονα, πολλοί Αμερικανοί βουλευτές θέλουν να στείλουν προειδοποιητικό μήνυμα σε άλλες χώρες -ανάμεσά τους η Ινδία και η Σαουδική Αραβία- που σχεδιάζουν να αγοράσουν S-400.

Η γερουσιαστής των Δημοκρατικών Τζιν Σαχίν, που πρωτοστάτησε στις προσπάθειες να τιμωρηθεί η Άγκυρα, όχι μόνο για την αγορά των S-400 αλλά και για τη φυλάκιση του πάστορα Μπράνσον, καθώς για μια σειρά από άλλα θέματα αμερικανικού ενδιαφέροντος, θεωρεί πως η απόκτηση του ρωσικού πυραυλικού συστήματος από την Τουρκία αποτελεί «κρίσιμο σημείο για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ». Ζητάει από τον Τραμπ να επιβάλει «κλιμακωτές κυρώσεις» και εκτιμά ότι «ο Πρόεδρος θα πρέπει να θέσει ορόσημα και να ενημερώσει το Κογκρέσο για τους τρόπους με τους οποίους θα αποτρέψει την Τουρκία και άλλες χώρες από το να αποκτήσουν περαιτέρω ρωσικά οπλικά συστήματα που υπονομεύουν τα συμφέροντα εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ».

Πολλοί σημαίνοντες Ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές έχουν επίσης εκφράσει ανησυχίες, ανάμεσά τους ο Τζιμ Ριτς, Πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, και ο Τζιμ Ινχόφε, Πρόεδρος της Επιτροπής Στρατιωτικών Υποθέσεων.

Στο ψυγείο οι S-400;

Η κυβέρνηση Τραμπ εμφανίζεται να αναζητεί ένα νέο συμβιβασμό. «Θα μπορούσαν να ακολουθήσουν και άλλες κυρώσεις, αλλά, ειλικρινά, αυτό που αληθινά θα θέλαμε είναι μην τεθούν σε επιχειρησιακή λειτουργία οι S-400», δήλωσε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο στα τέλη Ιουλίου. Ο Πρόεδρος Ερντογάν δήλωσε πως η τεχνολογία δεν θα ενεργοποιηθεί πριν από τον Απρίλιο του 2020, αφήνοντας περιθώριο για περαιτέρω διαπραγμάτευση.

Ωστόσο, υπάρχει διακομματική συναίνεση για την κατάθεση ξεχωριστού νόμου, που θα επιβάλει στον Πρόεδρο να τιμωρήσει την Τουρκία, μετά το τέλος των καλοκαιρινών διακοπών και τη συνεδρίαση του Κογκρέσου στις αρχές Σεπτεμβρίου. Εάν εγκριθεί ένα τέτοιο νομοσχέδιο με πλειοψηφία δύο τρίτων, θα είναι αδύνατον για τον Τραμπ να προβάλει βέτο.

Υπάρχουν και άλλες πιθανές παγίδες. Μετά από εντατικές διαπραγματεύσεις φαίνεται πως απετράπη -τουλάχιστον προσωρινά- μια αναμέτρηση μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας για τη Συρία, ωστόσο παραμένουν οι μεταξύ τους σοβαρές διαφωνίες για το μέλλον της περιοχής που ελέγχεται από τους Κούρδους.

Με δεδομένη τη βαθιά αντιπάθεια που υπάρχει στην Ουάσιγκτον απέναντι στην Τουρκία, ορισμένοι αναλυτές αναρωτιούνται αν έπραξε έξυπνα η Άγκυρα βάζοντας όλα τα αυγά της σε ένα καλάθι - αυτό που ο πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ Έρικ Έντελμαν χαρακτήρισε ως «ένα βρόμικο αυταρχικό ρομάντζο» μεταξύ των Ερντογάν και Πούτιν.

Η Ασλί Αϊντιντασμπάς πιστεύει πως οι αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2020, όπου ο Τραμπ θα διεκδικήσει ακόμα τέσσερα χρόνια παραμονής στον Λευκό Οίκο, συνιστούν μεγάλο ρίσκο για την Τουρκία. «Η Άγκυρα έχει επενδύσει τα πάντα στον Τραμπ», λέει. «Ποιος μπορεί να πει τι θα γίνει στην Αμερική; Θα μπορούσε να χάσει».

Πηγή: Financial Times. Των Laura Pitel (Άγκυρα), Aime Williams (Ουάσιγκτον) και Henry Foe (Μόσχα) / Μετάφραση: Αυγή

Διαβάστε περισσότερα

Μου­ντο­μπά­σκετ – Κίνα: Όλο το πρό­γραμ­μα με­τα­δό­σε­ων από την ΕΡΤ

Η δη­μό­σια τη­λε­ό­ρα­ση ανέ­λα­βε να με­τα­δώ­σει μια ακόμα με­γά­λη διορ­γά­νω­ση στην οποία θα δώσει το “παρών” η Εθνι­κή Ελ­λά­δας στο μπά­σκετ.

Η διορ­γά­νω­ση θα διαρ­κέ­σει από τις 31 Αυ­γού­στου έως και 15 Σε­πτεμ­βρί­ου και λόγω των πολ­λών αγώ­νων στην πρώτη φάση των οκτώ ομί­λων η ΕΡΤ θα επιο­στρα­τεύ­σει τις υπό­λοι­πες συ­χνό­τη­τες της (ΕΡΤ Sports, ΕΡΤ 2 και ΕΡΤ3) αλλά και το δια­δί­κτυο!

Όσον αφορά τους αγώ­νες της Εθνι­κής Ελ­λά­δας, θα κα­λυ­φθούν τη­λε­ο­πτι­κά, όλες από το κα­νά­λι ΕΡΤ Sports.

Όλοι οι αγώ­νες της Εθνι­κής θα διε­ξα­χθούν 15:00 ώρα Ελ­λά­δος: την Κυ­ρια­κή 1 Σε­πτεμ­βρί­ου κό­ντρα στο Μαυ­ρο­βού­νιο, την Τρίτη 3 Σε­πτεμ­βρί­ου κό­ντρα στη Βρα­ζι­λία και την Πέμ­πτη 5 Σε­πτεμ­βρί­ου με αντί­πα­λο τη Νέα Ζη­λαν­δία.

Το πρό­γραμ­μα των με­τα­δό­σε­ων της ΕΡΤ

Σάβ­βα­το 31 Αυ­γού­στου

10.30: Αν­γκό­λα – Σερ­βία, ΕΡΤ 2

11.00: Πο­λω­νία – Βε­νε­ζου­έ­λα, ert.​gr

11.30: Ρωσία – Νι­γη­ρία, ΕΡΤ SPORTS

11.30: Ιράν – Πόρτο Ρίκο, ert.​gr

14.30: Φι­λιπ­πί­νες – Ιτα­λία, ΕΡΤ 3

15.00: Ακτή Ελε­φα­ντο­στού – Κίνα, ΕΡΤ SPORTS

15.30: Ισπα­νία – Τυ­νη­σία, ΕΡΤ 2

15.30: Αρ­γε­ντι­νή – Νότια Κορέα, ert.​gr

Κυ­ρια­κή 1 Σε­πτεμ­βρί­ου

10.30: Κα­να­δάς – Αυ­στρα­λία, ert.​gr

11.00: Νέα Ζη­λαν­δία – Βρα­ζι­λία, ΕΡΤ SPORTS

11.30: Δο­μι­νι­κα­νή Δη­μο­κρα­τία – Ιορ­δα­νία, ert.​gr

11.30: Τουρ­κία – Ια­πω­νία, ΕΡΤ 2

14.30: Σε­νε­γά­λη – Λι­θουα­νία, ert.​gr

15.00: Ελ­λά­δα – Μαυ­ρο­βού­νιο, ΕΡΤ SPORTS

15.30: Τσε­χία – ΗΠΑ, ΕΡΤ 2

15.30: Γαλ­λία – Γερ­μα­νία, ΕΡΤ 3

Δευ­τέ­ρα 2 Σε­πτεμ­βρί­ου

10.30: Ιτα­λία – Αν­γκό­λα, ΕΡΤ 2

11.00: Βε­νε­ζου­έ­λα – Ακτή Ελε­φα­ντο­στού, ert.​gr

11.30: Νι­γη­ρία – Αρ­γε­ντι­νή, ΕΡΤ SPORTS

11.30: Τυ­νη­σία – Ιράν, ert.​gr

14.30: Σερ­βία – Φι­λιπ­πί­νες, ΕΡΤ 3

15.00: Κίνα – Πο­λω­νία, ΕΡΤ 2

15.30: Πόρτο Ρίκο – Ισπα­νία, ΕΡΤ SPORTS

15.30: Νότια Κορέα – Ρωσία, ert.​gr

Τρίτη 3 Σε­πτεμ­βρί­ου

10.30: Αυ­στρα­λία – Σε­νε­γά­λη, ert.​gr

11.00: Μαυ­ρο­βού­νιο – Νέα Ζη­λαν­δία, ΕΡΤ SPORTS

11.30: Ια­πω­νία – Τσε­χία, ΕΡΤ 2

11.30: Γε­ωρ­γία – Δο­μι­νι­κα­νή Δη­μο­κρα­τία, ert.​gr

14.30: Λι­θουα­νία – Κα­να­δάς, ΕΡΤ 3

15.00: Βρα­ζι­λία – Ελ­λά­δα, ΕΡΤ SPORTS

15.30: ΗΠΑ – Τουρ­κία, ΕΡΤ 2

15.30: Ιορ­δα­νία – Γαλ­λία, ert.​gr

Τε­τάρ­τη 4 Σε­πτεμ­βρί­ου

10.30: Αν­γκό­λα – Φι­λιπ­πί­νες, ΕΡΤ 2

11.00: Ακτή Ελε­φα­ντο­στού – Πο­λω­νία, ert.​gr

11.30: Πόρτο Ρίκο – Τυ­νη­σία, ΕΡΤ SPORTS

11.30: Νότια Κορέα – Νι­γη­ρία, ert.​gr

14.30: Ιτα­λία – Σερ­βία, ΕΡΤ 2

15.00: Βε­νε­ζου­έ­λα – Κίνα, ert.​gr

15.30: Ρωσία – Αρ­γε­ντι­νή, ΕΡΤ SPORTS

15.30: Ισπα­νία – Ιράν, ert.​gr

Πέμ­πτη 5 Σε­πτεμ­βρί­ου

10.30: Κα­να­δάς – Σε­νε­γά­λη, ert.​gr

11.00: Βρα­ζι­λία – Μαυ­ρο­βού­νιο, ΕΡΤ SPORTS

11.30: Τουρ­κία – Τσε­χία, ΕΡΤ 2

11.30: Γερ­μα­νία – Ιορ­δα­νία, ert.​gr

14.30: Λι­θουα­νία – Αυ­στρα­λία, ΕΡΤ 3

15.00: Ελ­λά­δα – Νέα Ζη­λαν­δία, ΕΡΤ SPORTS

15.30: ΗΠΑ – Ια­πω­νία, ΕΡΤ 2

15.30: Δο­μι­νι­κα­νή Δη­μο­κρα­τία – Γαλ­λία, ert.​gr

Πα­ρα­σκευή 6 Σε­πτεμ­βρί­ου

11.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ SPORTS

11.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ert.​gr

11.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ert.​gr

11.30: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ 2

15.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ SPORTS

15.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ 3

15.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ert.​gr

15.30: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ 2

Σάβ­βα­το 7 Σε­πτεμ­βρί­ου

11.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ SPORTS

10.30: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ert.​gr

11.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ert.​gr

11.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ 2

14.30: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ert.​gr

15.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ 2

15.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ 3

15.30: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ SPORTS

Κυ­ρια­κή 8 Σε­πτεμ­βρί­ου

11.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ SPORTS

11.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ert.​gr

11.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ert.​gr

11.30: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ 2

15.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ SPORTS

15.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ 3

15.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ert.​gr

15.30: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ 2

Δευ­τέ­ρα 9 Σε­πτεμ­βρί­ου

10.30: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ert.​gr

11.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ert.​gr

11.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ 2

11.30: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ SPORTS

14.30: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ert.​gr

15.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ 2

15.00: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ 3

15.30: Αγώ­νας 2ης φάσης ομί­λων, ΕΡΤ SPORTS

Τρίτη 10 Σε­πτεμ­βρί­ου

14.00: Προη­μι­τε­λι­κός, ΕΡΤ SPORTS

16.00: Προη­μι­τε­λι­κός, ΕΡΤ SPORTS

Τε­τάρ­τη 11 Σε­πτεμ­βρί­ου

14.00: Προη­μι­τε­λι­κός, ΕΡΤ SPORTS

16.00: Προη­μι­τε­λι­κός, ΕΡΤ SPORTS

Πέμ­πτη 12 Σε­πτεμ­βρί­ου

14.00: Αγώ­νας κα­τά­τα­ξης 5-8, ΕΡΤ SPORTS

16.00: Αγώ­νας κα­τά­τα­ξης 5-8, ΕΡΤ SPORTS

Πα­ρα­σκευή 13 Σε­πτεμ­βρί­ου

11.00: Ημι­τε­λι­κός, ΕΡΤ SPORTS

15.00: Ημι­τε­λι­κός, ΕΡΤ SPORTS

Σάβ­βα­το 14 Σε­πτεμ­βρί­ου

11.00: Αγώ­νας κα­τά­τα­ξης 7-8, ΕΡΤ SPORTS

15.00: Αγώ­νας κα­τά­τα­ξης 5-6, ΕΡΤ SPORTS

Κυ­ρια­κή 15 Σε­πτεμ­βρί­ου

11.00: Μι­κρός τε­λι­κός, ΕΡΤ SPORTS

15.00: Τε­λι­κός, ΕΡΤ SPORTS

Διαβάστε περισσότερα

Άρης Βελουχιώτης: «Εγώ, παιδί του Ελληνικού Λαού…»

ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ

• facebook.com/mpogiopoulos
• mpog@imerodromos.gr

Πριν κάμποσο καιρό, πάνου στη Λιάκουρα, στο αετοχώρι το Δαδί, ρώτησα ένα παιδί ως οχτώ χρονώ:
– Τον ξέρεις τον Άρη;
– Ναι, μου λέει. Τον ξέρω.
– Τον είδες ποτέ σου;
– Όχι. Μα τόνε ξέρω.
– Πώς είναι;
– Τρεις βολές πιο αψηλός απ’ τον πατέρα μου. Κι έχει ένα μεγάλο-μεγάλο κόκκινο άλογο. Και πίσω τον ακολουθάει πάντοτες ένας τρανός αητός με μια σημαία.
Μιαν άλλη φορά, στα Τρίκαλα, ρώτησα ένα “αετόπουλο” που πέρναγε τις γραμμές του οχτρού μεταφέροντας μαντάτα στους αντάρτες μέσα στο κούφωμα ενός καλαμιού.
– Γιωργή, τον ξέρεις τον Άρη;
– Τόνε ξέρω.
– Τον είδες ποτέ σου;
– Τον είδα με τα μάτια μου.
– Πώς είναι;
– Έχει μακριά γένεια κι ένα αληθινό άστρο στο μαύρο σκούφο του. Κι άμα μιλάει -κι ας χιονίζει ακόμα- γίνεται μονομιάς πολλή ζέστα. Κι όταν ακούνε το όνομά του οι Γερμανοί κρύβουνται σα λαγοί μέσα στα δάσα.
Ένα μεγάλο κόκκινο άλογο, ένας αητός με μια σημαία, ένα άστρο αληθινό, πολλή ζέστα -αυτός είναι ο Άρης των παιδιών και των μεγάλων.
Και γω που δυο φορές όλο-όλο τον αντάμωσα, έτσι σαν τα παιδιά και γω, έτσι τον βλέπω και τον τραγουδάω τον ΑΡΗ»
                            (Γιάννης Ρίτσος, Το υστερόγραφο της δόξας – Άρης Βελουχιώτης)

 

   Πριν από 74 χρόνια, ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ, ο Άρης Βελουχιώτης, θα φύγει από τη ζωή. Ο Βελουχιώτης γεννήθηκε, σαν σήμερα, 27 Αυγούστου 1905. 

   Ο Άρης, κυκλωμένος από τους διώκτες του, έξω από τη Μεσούντα, θα ανοίξει ο ίδιος την πόρτα της αιωνιότητας. Θα περάσει στην αθανασία της συλλογικής μνήμης και συνείδησης, δίνοντας το τέλος με το ατομικό του περίστροφο. Μαζί του στο θάνατο τον συντρόφεψε ο πιστός του αντάρτης, ο Τζαβέλας.

   Ακολούθησε ο κανιβαλισμός. Η θηριωδία του μεταβαρκιζιανού καθεστώτος. Οι δύο νεκροί σύντροφοι θα αποκεφαλιστούν και τα κεφάλια τους θα κρεμαστούν από τις 18 έως τις 20 Ιούνη, σ’ ένα φανοστάτη στα Τρίκαλα.

   Τι ήταν ο Άρης; Εκείνο το «αμείλικτο τέρας» που περιγράφουν οι θιασώτες του πιο πρωτόγονου και συνάμα βλακώδους αντικομμουνισμού; Ήταν από στρατιωτική άποψη ένας «κατσαπλιάς», όπως διατείνονταν οι «ήρωες» του δοσιλογισμού; Κάποιος με «θολή» πολιτική σκέψη, όπως λένε εκείνοι που όσα δεν φτάνουν τα κάνουν κρεμαστάρια; Ας δώσουμε το λόγο στους – σοβαρούς – πολιτικούς αντιπάλους του Άρη:
   Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος αναφέρει: «Ο Άρης ήταν ένας αγνός ιδεολόγος» (Φίλιππος Φιλλίπου, «Βήμα», 3/2/2002), «ήταν ένας ευφυής άνθρωπος» (εφημερίδα «Πρώτη», 24/9/1986).

   «… ο Άρης απέδειξε ότι είχε ψυχοσύνθεση ηγέτου, χάρη σ’ αυτόν, το γόητρο του ΕΛΑΣ ανήλθε κατακορύφως», γράφει ο Ευάγγελος Αβέρωφ – Τοσίτσας στο βιβλίο του «Φωτιά και τσεκούρι». Ο ίδιος μιλώντας για την «θεαματική εξέλιξη»του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ τονίζει ότι «ο Άρης ήταν ο κύριος παράγων της». Ο Αβέρωφ – και όχι κάποιος πολιτικός φίλος του Άρη – τον περιγράφει ως«ηγέτη», «γενναίο», «καλό οργανωτή», ως άνθρωπο που «δεν του έλειπε ούτε η ευφυΐα ούτε κάποια παιδεία». Και προσθέτει ο Αβέρωφ: «Ένας Ιταλός στρατηγός, που δεν είχε κανένα λόγο να τον συμπαθή, ο Ινφάντε, είπε το 1945 στον γράφοντα τις σελίδες αυτές: «Από όλους τους αρχηγούς του ΕΑΜ / ΕΛΑΣ που γνώρισα, και γνώρισα πολλούς, μόνον ο Άρης μου έκαμε εντύπωση. Ήταν δυνατός, στοχαστικός, είχε λεπτότητα»».

 

   Πολύ πριν από την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα τα 4/5 της χώρας είχαν ήδη απελευθερωθεί από τον ΕΛΑΣ. Ήδη από την Άνοιξη του ’44, το Γερμανικό επιτελείο του οποίου ηγείτο ο Χέλμουτ Φέλμυ αναγκάστηκε να κηρύξει την Πελοπόννησο ως εμπόλεμη ζώνη και τούτο λόγω της καθόδου του Άρη στην Πελοπόννησο. Ο ίδιος ο Φέλμυ σημείωνε ότι χρειαζόταν τουλάχιστον 3 μεραρχίες επιπλέον, μόνο για την Πελοπόννησο, λόγω της ανάπτυξης στις τάξεις του ΕΛΑΣ που είχε εμφυσήσει το οργανωτικό πνεύμα του Άρη και η προσωπική του παρουσία στην περιοχή («Από τη Βιέννη στα Καλάβρυτα. Τα αιματηρά ίχνη της 117ης Μεραρχίας Καταδρομών στη Σερβία και την Ελλάδα», Βιβλιοπωλείον της Εστίας). Τέτοια αποτελέσματα μάλλον δεν θα μπορούσαν να επιτυγχάνονται από «κατσαπλιάδες».

 

   Καταγεγραμμένες είναι οι απόψεις του Κρις Μοντάγκιου Γούντχαουζ, του Άγγλου Συνταγματάρχη, επικεφαλής της βρετανικής αποστολής στην Ελλάδα, για τον Άρη ως στρατιωτική μεγαλοφυΐα. «Χωρίς Ζέρβα δεν γινόταν, χωρίς Αρη δεν πετύχαινε», έλεγε ο Γούντχαουζ για την επιχείρηση της ανατίναξης του Γοργοποτάμου. Ο Κρις Γουντχάουζ, σε επιστολή του προς την ηγεσία του ΕΑΜ, αμέσως μετά την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, ανάμεσα στα άλλα γράφει: «…θέλω να ευχαριστήσω εκ μέρους της Αγγλίας και την οργάνωσίν σας και τον ικανώτατον στρατιωτικόν αρχηγόν σας»(Στρατηγού Ν. Ζέρβα: «Απομνημονεύματα», εκδόσεις «Μέτρον»).

 

Όσο για την πολιτική διορατικότητα και οξυδέρκεια του Άρη, πέρα από τις διαπιστώσεις του για τις συμφωνίες του Λιβάνου, της Καζέρτας και φυσικά της Βάρκιζας ότι «παρέδιδαν το απελευθερωτικό κίνημα δεμένο χειροπόδαρα στους Άγγλους» («Άρης, ο αρχηγός των ατάκτων», Δ.Χαριτόπουλου, εκδόσεις «Τόπος» – RealNews) αρκεί η υπόμνηση των λόγων του στη σύσκεψη των καπετάνιων του ΕΛΑΣ τον Νοέμβρη του ’44: 

 

«Αν ζήσει κανένας σας – τους έλεγε – να θυμάται τα λόγια αυτά. Οι Εγγλέζοι θα σας σφάξουν όλους σαν αρνιά, εγώ στα χέρια τους δε θα πέσω, γιατί τα βουνά με ξέρουν. Με την πέτρα προσκέφαλο, την ψείρα συντροφιά, την κάπα σκέπασμα δε θα με ιδούνε ζωντανό στα χέρια τους. Αυτό θέλω να το θυμάστε αν κανένας σας ζήσει». 

 

Επομένως, όπως έχει γράψει και ο συνάδελφος Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος:«Μπορεί να προσάψει κανείς ό,τι θέλει στον Βελουχιώτη, όχι όμως απουσία στρατηγικού, “γεωπολιτικού” ενστίκτου και βαθιάς ιστορικής γνώσης».

   Ο Άρης Βελουχιώτης δεν γεννήθηκε μέσα σε μια στιγμή, όπως η Αθηνά μέσα από το κεφάλι του Δία. Δεν προέκυψε αστραπιαία. Για να φτάσει να διαμορφωθεί από τον Θανάση Κλάρα (αυτό ήταν το πραγματικό του όνομα) στον χιλιοτραγουδισμένο πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ, διένυσε μια πολυκύμαντη πορεία βασανιστικής ωρίμανσης . Ο Άρης ήταν δημιούργημα και «γέννημα» της ανάτασης του ίδιου του ελληνικού λαού. Ο μεγάλος ποιητής Κώστας Βάρναλης στο βιβλίο του Πάνου Λαγδά «Άρης Βελουχιώτης ο πρώτος του αγώνα», έγραψε: 

«Θρυλικός ο Άρης Βελουχιώτης. Ο πρώτος που άρχισε την Αντίσταση του λαού στα βουνά κι ο τελευταίος που την έκλεισε με τον τραγικό του θάνατο. Η πρώτη ψυχή του Αγώνα, κι η τελευταία πνοή. Λίγοι το καταλάβανε όπως ο Άρης, πως οι εχθροί της Ελλάδας (ξένοι και ντόπιοι) θα μετατρέπανε τη νίκη του έθνους σε νίκη των εχθρών του. Τιμή και δόξα στο ασύγκριτο παλληκάρι. Τιμή και δόξα και στο λαό που τόνε γέννησε».

   Ο Άρης δεν υπήρξε, δεν διαμορφώθηκε «τυχαία». Η διαδρομή από τον Θανάση Κλάρα μέχρι τον κομμουνιστή Άρη Βελουχιώτη, είναι μια διαδρομή ταυτισμένη με το μήνυμα που εκπέμπεται από τα ίδια τα νάματα της ποίησης του κομμουνισμού. Πολλοί παριστάνουν τους «αρμόδιους» να μιλήσουν γι’ αυτή τη διαδρομή. Όμως, αρμοδιότερος ήταν ο ίδιος ο Άρης. Και μίλησε:

 «…Αν στη ζωή μου υπάρχει ένα σημείο που με συγκίνηση και με υπερηφάνεια αφάνταστη από καιρού σε καιρό γυρίζω και βλέπω, είναι ακριβώς η εποχή που μπήκα στο Κομμουνιστικό Κόμμα»,γράφει σε επιστολή στον «Ριζοσπάστη», στις 9/9/1931. 

   «Έκτοτε – συνεχίζει – δεν έχω στο ενεργητικό μου παρά φυλακίσεις για πάλη επαναστατική. Μιλάν τα γεγονότα, μιλάει αυτή η αλήθεια. Ούτε ΜΙΑ ΚΗΛΙΔΑ. Είναι αυτό σε βάρος μου; Είναι αυτό στοιχείο ενάντια στο Κομμουνιστικό Κόμμα;».Περίπου προφητικά στην ίδια επιστολή καταλήγει: «Στο κόμμα αυτό έδωσα όλη μου τη ζωή και θα συνεχίσω να δίνω όσες δυνάμεις μου απομείναν στον αγώνα του, για το ψωμί των εργαζομένων, κατά των φόρων και των πολέμων, για την επανάσταση».
   Με αυτά τα εφόδια έφερε σε πέρας ο Άρης την αποστολή που του ανατέθηκε, όταν ανέλαβε να υλοποιήσει την απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ για την συγκρότηση αντάρτικου απελευθερωτικού στρατού. Με αυτό το πνεύμα γράφτηκε από το χέρι του Άρη ο όρκος του ΕΛΑΣ, ο όρκος της πρώτης αντάρτικης ομάδας στη Ρούμελη που δόθηκε το 1942 στη Γραμμένη Οξιά.

«Εγώ παιδί του Ελληνικού Λαού, ορκίζομαι να αγωνιστώ πιστά από τις τάξεις του ΕΛΑΣ, χύνοντας και την τελευταία ρανίδα του αίματός μου, σαν γνήσιος πατριώτης για το διώξιμο του εχθρού από τον τόπο μας, για τις ελευθερίες του Λαού μας, κι ακόμα να είμαι πιστός και άγρυπνος φρουρός προστασίας στην περιουσία και το βιος του αγρότη.
Δέχομαι προκαταβολικά την ποινή του θανάτου αν ατιμάσω την ιδιότητά μου ως πολεμιστής του Έθνους και του Λαού και υπόσχομαι να δοξάσω και να τιμήσω το όπλο που κρατώ και να μην το παραδώσω αν δεν ξεσκλαβωθεί η Πατρίδα μου και δε γίνει ο Λαός νοικοκύρης στον τόπο του».

   Αθάνατο πολιτικό κειμήλιο, διαχρονικής αξίας – και δραματικής επικαιρότητας στη σημερινή Ελλάδα των ξένων δανειστών και των εγχώριων «σωτήρων» – αποτελεί η ιστορική ομιλία του Άρη που την εκφωνεί στις 29 Οκτώβρη του 1944 στην απελευθερωμένη Λαμία εκ μέρους του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ. Ο Άρης παρουσιάζει την πολιτική του ΕΑΜ και, ανάμεσα στα άλλα, λέει:

«Θα δώσουμε στο λαό τα οικονομικά μέσα για να μπορεί να μη σκορπάει την οικογένειά του στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.
Μας κατηγορούν ότι θέμε να καταργήσουμε τα σύνορα και να διαλύσουμε το κράτος. Μα το κράτος εμείς το φτιάχνουμε σήμερα, γιατί δεν υπήρξε, μια που αυτοί οι ίδιοι το είχανε διαλύσει.
Ποιος είναι λοιπόν πατριώτης; Αυτοί ή εμείς; Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα και τρέχει να βρει κέρδη σ’ όποια χώρα υπάρχουνε τέτοια. Γι’ αυτό δε νοιάζεται κι ούτε συγκινείται με την ύπαρξη των συνόρων και του κράτους.
Ενώ εμείς το μόνο που διαθέτουμε είναι οι καλύβες μας και τα πεζούλια μας. Αυτά, αντίθετα από το κεφάλαιο που τρέχει όπου βρει κέρδη, δεν μπορούν να κινηθούν και παραμένουν μέσα στη χώρα που κατοικούμε.
Ποιος, λοιπόν, μπορεί να ενδιαφερθεί καλύτερα για την πατρίδα του; Αυτοί που ξεπορτίζουν τα κεφάλαιά τους από τη χώρα μας ή εμείς που παραμένουμε με τα πεζούλια μας εδώ;
Όταν έξαφνα στα 1929-’31 το κράτος ζήτησε, λόγω της οικονομικής κρίσης που μάστιζε τότε τη χώρα μας, να κατεβάσουν οι ξένοι ομολογιούχοι το ποσοστό που πληρώναμε σε τοκοχρεολύσια, οι Άγγλοι δέχτηκαν να το μειώσουν σε 35%, αλλά οι Έλληνες ομολογιούχοι αρνήθηκαν.
Να, λοιπόν, ποιος είναι ο πατριωτισμός τους! Αυτός φτάνει μέχρι το σημείο που δεν θίγονται τα οικονομικά τους συμφέροντα.

Αυτοί, λοιπόν, οι ίδιοι που μας κατηγορούν ότι επιδιώκουμε την κατάργηση των συνόρων και τη διάλυση του κράτους,αυτοί τα ξεπουλάνε αυτά στην πρώτη ευκαιρία (…). Με αυτά τα μέσα προσπαθούν να εξαπατήσουν το λαό για να συνεχίσουν το ξεζούμισμα και την εκμετάλλευσή του».

Ο Άρης λατρεύτηκε από τους συναγωνιστές του. Να τι περιγράφει ένας από τους αντάρτες του, ο Καραδημήτρης, στον Σπύρο Μελετζή:

«Τί να σου πω, Σπύρο, τόσο σκληραγωγημένο άνθρωπο δε θα ξανακάνει ο κόσμος. Στις πορείες εμείς παιδιά τώρα και κουραζόμαστε και κείνος άντεχε πιο πολύ απ’ όλους μας, στην πείνα τα ίδια, στη δίψα και στην κακοπέραση. Πολλές φορές έμεινε εκείνος νηστικός για να δώσει σε μας. Κι ένα τσιγάρο ακόμα νά ‘χε θα τό ‘δινε σε μας.Ήταν τόσο σκληρός με τον εαυτό του που πολλές φορές μας τρόμαζε. Ούτε ασκητής, ούτε φακίρης δε θα μπορούσε ν’ αντέξει στη γεμάτη στερήσεις ζωή που έκανε ο Άρης και μάλιστα τότε στις αρχές που ξεκινήσαμε. Μαρτυρήσαμε όλοι μας, κι αν δεν ήταν ο Άρης να μας εμψυχώνει κάθε μέρα, θα τά ‘χαμε παρατήσει. Τόσο δύσκολες μέρες περάσαμε τότε στις αρχές».

   Από την σημερινή Ελλάδα δεν λείπουν οι απόγονοι του δοσιλογισμού. Οι πολιτικοί και ιδεολογικοί συνεχιστές των ταγματασφαλιτών. Οι φασίστες γκεμπελίσκοι που ματαιοπονούν στην προσπάθεια τους να σπιλώσουν τον Άρη και να παραχαράξουν την Ιστορία. Όπως συνηθίζεται στην περίπτωση των φασιστών, ο «Καιάδας» της γελοιότητάς τους είναι τόσο βαθύς όσο η προστυχιά τους. Και όσο πιο πρόστυχοι γίνονται τόσο περισσότερο θυμίζουν τον «ήρωα» ενός επίσης«προφητικού» κειμένου που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Αναγέννηση» στις 21 Ιούνη 1945. Ο Θεσσαλός δημοσιογράφος Φαίδων Μακρής, έγραφε:

«Σύμφωνα με τους μαθηματικούς νόμους του εκκρεμούς, το καθημαγμένο κεφάλι του Αρη Βελουχιώτη, ταλαντευόταν προχθές κρεμασμένο σ’ ένα φανοστάτη της πλατείας των Τρικάλων. Αιωρείτο αργά. Δεξιά – αριστερά, δεξιά – αριστερά και κάθε ταλάντευση σημείωνε και μια τραγική στιγμή των καιρών που διανύουμε. Σιωπηλά τα πλήθη βλέπαν με κατάπληξη το μακάβριο θέαμα.

Ενα «γιατί;» μεγάλο σαν το έργο του Αρη, γεννιόταν μες στις ψυχές όλων χωρίς να φτάνει και στα χείλια. Η ανταρσία του ενάντια στο κράτος τιμωρήθηκε με το θάνατο, η ανταρσία ενάντια στο κόμμα του τιμωρήθηκε ακόμα πιο σκληρά για έναν κομμουνιστή, με τη διαγραφή του.

Ομως, η αισχρή, βάρβαρη και ανίερη διαπόμπευση της κεφαλής του ήρωα είναι μια ιστορική αδικία και μια εθνική ντροπή…

«Χαράς ευαγγέλια» γαύγισε για το θάνατο του ήρωα η εμπαθής ασημότης της Νομαρχίας Τρικάλων, χωρίς να σκεφτεί ότι όταν αυτός θα εγκαταλείψει με «τας κεκανονισμένας τιμάς» τη ζωή, ύστερα από λίγο δε θα τον θυμούνται ούτε οι στενότεροι συγγενείς του, ενώ τον Άρη Βελουχιώτη δε θα τον ξεχάσουν ούτε οι φίλοι του ούτε οι εχθροί του. Γιατί αυτός και το έργο του έχουν πια καταγραφεί στην ιστορία του έθνους».

   Αυτός ήταν ο Άρης. Ανέγγιχτος από κάθε επιχείρηση γκεμπελικού τύπου λασπολόγησης του ονόματός του. Και έτσι θα παραμείνει: Ολικά και αμετάκλητα αποκαταστημένος στη συνείδηση του λαού. Γιατί, πολύ απλά, είναι βαθιά εγκαταστημένος στο νου και στην καρδιά του λαού, ως σύμβολο των αγώνων για τη λευτεριά και τη δημοκρατία του λαού.

Διαβάστε περισσότερα

«Φωτιά» έχουν πάρει τα φοιτητικά ενοίκια – Αναλυτικά οι τιμές ανά περιοχή

Σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη δύσκολα βρίσκει κανείς γκαρσονιέρα με λιγότερα από 300 ευρώ τον μήνα, ενώ τα ενοίκια για δυάρια διαμερίσματα ξεπερνούν σε πολλές περιπτώσεις τα 400 ευρώ. 

Κώστας Κετσιετζής

Έναν επιπλέον βασικό μισθό θα χρειαστούν οι οικογένειες με παιδί που σπουδάζει μακριά από τη πόλη του μόνο και μόνο για την στέγασή του. Τα ενοίκια σε πολλές περιοχές που παραδοσιακά φιλοξενούν φοιτητές καταγράφουν διψήφια αύξηση σε σχέση με πέρυσι, με αποτέλεσμα να φθάνουν σε δυσθεώρητα ύψη. Σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη δύσκολα βρίσκει κανείς γκαρσονιέρα με λιγότερα από 300 ευρώ τον μήνα, ενώ τα ενοίκια για δυάρια διαμερίσματα ξεπερνούν σε πολλές περιπτώσεις τα 400 ευρώ. 
Σύμφωνα με τα στοιχεία του spitogatos.gr οι ζητούμενες τιμές έχουν αυξηθεί σχεδόν όλες τις περιοχές της Αθήνας που παραδοσιακά προσφέρονται για φοιτητική στέγη, επειδή βρίσκονται κοντά σε σχολές ή τουλάχιστον σε σταθμό του μετρό ή του ηλεκτρικού. Μάλιστα οι μεγαλύτερες αυξήσεις εμφανίζονται στις πιο φθηνές περιοχές όπως ο Βύρωνας (34% πάνω σε σχέση με πέρυσι), το Αιγάλεω (με άνοδο τιμών 31,3%) και η περιοχή ανάμεσα σε Πατησίων και Αχαρνών στο κέντρο της Αθήνας (με άνοδο 20%).

Μικρότερη είναι η άνοδος των τιμών στις πιο ακριβές περιοχές του κέντρου που έχουν και… τουριστικό ενδιαφέρον. Βεβαίως οι τιμές εκεί είναι έτσι και αλλιώς απαγορευτικές για τη μέση ελληνική οικογένεια. Στο Κουκάκι η μέση ζητούμενη τιμή ανά τετραγωνικό φθάνει τα 11,45 ευρώ, στο κέντρο της Αθήνας τα 12,58 ευρώ και στο Μετς τα 13,10 ευρώ.
Στον αντίποδα, πιο φθηνές περιοχές είναι η Νίκαια, το Αιγάλεω και η περιοχή Πατησίων- Αχαρνών. Αυτές οι τρεις περιοχές είναι και οι μόνες που η μέση ζητούμενη τιμή για μια γκαρσονιέρα βρίσκεται κάτω από τα 300 ευρώ τον μήνα, όπως φαίνεται και από τον παρακάτω πίνακα:
Μέσες ζητούμενες τιμές στην Αθήνα 
Μέσες ζητούμενες τιμές στη Θεσσαλονίκη
Παρόμοια είναι η εικόνα και στη Θεσσαλονίκη. Στο κέντρο της πόλης καταγράφεται αύξηση 14,7% στις ζητούμενες τιμές ενοικίασης σε σχέση με πέρυσι, ενώ και εδώ οι αυξήσεις των τιμών στις πιο φθηνές περιοχές αγγίζουν ακόμη και το 30%. Γκαρσονιέρες με μέση τιμή χαμηλότερη των 300 ευρώ βρίσκονται μόνο στη Σταυρούπολη και στον Εύοσμο.
Μέσες ζητούμενες τιμές στην υπόλοιπη Ελλάδα 
Στην υπόλοιπη Ελλάδα η εικόνα είναι μικτή. Στην Πάτρα που παραδοσιακά δέχεται αρκετές χιλιάδες φοιτητών οι επιλογές είναι πάρα πολλές και για όλα τα βαλάντια. Από την άλλη σε περιοχές με τουριστικό ενδιαφέρον και ιδιαίτερα στην Κρήτη η εύρεση φοιτητικής κατοικίας μπορείς να αποδειχτεί… Γολγοθάς.

Τι να προσέξετε κατά την αναζήτηση φοιτητικής κατοικίας
Η αναζήτηση φοιτητικής στέγης είναι μια διαδικασία που συνήθως πρέπει να γίνει γρήγορα αλλά πάντα πρέπει να είναι προσεκτική. Η Ομοσπονδία Μεσιτών Αστικών Συμβάσεων Ελλάδας έχει δώσει συμβουλές σε όσους φοιτητές αναζητούν σπίτι:

• Τα σπίτια στα κέντρα των πόλεων είναι, κατά κανόνα, παλαιότερα και ακριβότερα σε σχέση με αυτά που βρίσκονται στην περιφέρειά τους. Συνεπώς δεν θα πρέπει να περιορίζουν την αναζήτησή τους στο κέντρο, αλλά οπουδήποτε μπορεί να εντοπίσουν διαθέσιμη κατοικία που να καλύπτει τις ανάγκες τους.
• Να ελέγχουν την τοποθεσία του σπιτιού, τη γειτονιά και τι υπηρεσίες παρέχει αυτή (super market, τράπεζες, τακτική αστική συγκοινωνία, πρόσβαση στην πανεπιστημιούπολη, κλπ).
• Να ελέγχουν καλά το σπίτι, για να διαπιστώσουν τυχόν βλάβες και να τις επισημάνουν στον ιδιοκτήτη, ώστε να τις διορθώσει πριν αρχίσουν να το κατοικούν, ώστε να το παραλάβουν σε καλή και λειτουργική κατάσταση. Να αποφεύγουν να μισθώνουν υπόγεια, σοφίτες ή πολύ παλιές κατοικίες.
• Η μίσθωση κατοικίας ισχύει τουλάχιστον για τρία χρόνια, ακόμα και αν έχει συμφωνηθεί μικρότερος ή αόριστος χρόνος. Μετά την παρέλευση της τριετίας, η μίσθωση μπορεί να λήξει οποτεδήποτε, με απλή καταγγελία του ιδιοκτήτη ή του ενοικιαστή.
• Στις μισθώσεις κατοικιών, το ύψος του μισθώματος διαμορφώνεται ελεύθερα και δεσμεύει και τις δύο πλευρές. 
• Οι φοιτητές, ή οι γονείς τους, αφού συμφωνήσουν, υπογράφουν γραπτό μισθωτήριο συμβόλαιο με τον ιδιοκτήτη ή τον πληρεξούσιο δικηγόρο, με ολόκληρο το συμφωνημένο μίσθωμα, το οποίο καταχωρίζεται στο taxisnet από τον ιδιοκτήτη και γίνεται αποδεκτό από τον φοιτητή. Δεν πρέπει να αποδέχονται και να υπογράφουν όρους που δεν κατανοούν ή με τους οποίους δεν συμφωνούν απόλυτα. Σε κάθε περίπτωση αμφιβολίας τους θα πρέπει να συμβουλεύονται το δικηγόρο τους.
• Η καθυστέρηση καταβολής των δαπανών κοινοχρήστων και των λογαριασμών κοινής ωφελείας έχει τα ίδια αποτελέσματα καθυστέρησης του ενοικίου. Γι’ αυτό πρέπει να ζητούν να ενημερώνονται εκ των προτέρων για το ύψος των λογαριασμών αυτών.
• Για να αποφύγουν κάθε ταλαιπωρία συνιστάται οι ενδιαφερόμενοι να καταφεύγουν στα νόμιμα μεσιτικά γραφεία που λειτουργούν σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας. Προσοχή: Να αποφεύγουν να ανταποκρίνονται σε αγγελίες με χαμηλές τιμές ενοικίων που διαφημίζουν δήθεν μεσιτικές ή διαφημιστικές εταιρείες, που για να τις δει κάποιος, απαιτείται να πληρώσει προκαταβολικά. Τονίζουμε ότι οι νόμιμοι κτηματομεσίτες λαμβάνουν αμοιβή μόνο εάν ολοκληρωθεί η μίσθωση, (δηλαδή υπογραφή μισθωτηρίου συμβολαίου). 

Διαβάστε περισσότερα