Η ψευδής θεολογία των ιδιωτικοποιήσεων

Του Γιάννη Στάμου
Διαβάζω σήμερα ένα άρθρο της Εβελίνας Χατζηδάκη στον Αγώνα της Κρήτης για το ξεπούλημα των 14 περιφερειακών αεροδρομίων. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στις 13 Μαρτίου και τιτλοφορείται χαρακτηριστικά «Το ξεπούλημα των αεροδρομίων στη Fraport είναι σα να πηγαίνεις σε κατάστημα και να σε πληρώνει ο καταστηματάρχης για να αγοράσεις πράγματα». Σύμφωνα με το κείμενο:
«Είναι τα κερδοφόρα αεροδρόμια τα οποία ξεπουλάει και μάλιστα σε τιμή πολύ κάτω της πραγματικής αξίας τους η χώρα αυτή που θα είχε τόση ανάγκη και από την παραμικρή πηγή εσόδων. Τα υπόλοιπα αεροδρόμια που δεν είναι κερδοφόρα και επιχορηγούνται παραμένουν στο ελληνικό δημόσιο. Κι αυτό γιατί οι δανειστές που στις εξωφρενικά παράλογες απαιτήσεις τους την παραμικρή αντίσταση δεν φέρνουν οι «εκπρόσωποί» μας απαιτούν ιδιωτικοποιήσεις. Και λίγο τους ενδιαφέρει ότι το συγκεκριμένο ξεπούλημα δεν είναι καν ιδιωτικοποίηση αφού η Fraport είναι γερμανική κρατική εταιρεία. Τα κέρδη από τα αεροδρόμια απλά δεν θα πηγαίνουν στα ελληνικά κρατικά ταμεία αλλά στα γερμανικά.»
Να πούμε εδώ ότι το αρχικό πλάνο για τα περιφερειακά αεροδρόμια προέβλεπε την πώληση ενός μείγματος πλεονασματικών και ελλειμματικών αεροδρομίων, ούτως ώστε οι αγοραστές να μην πάρουν απλώς κοψοχρονιά τα καλύτερα φιλέτα, αλλά να αναγκαστούν έστω να επενδύσουν και κάτι για να αναβαθμίσουν και να εξυγιάνουν μερικά προβληματικά αεροδρόμια. Οι δανειστές, που πολύ μας αγαπάνε και θέλουν μόνο το καλό μας, απέρριψαν την πρόταση, και με το τρίτο μνημόνιο επισημοποιείται το ξεπούλημα μόνο των πλεονασματικών αεροδρομίων (δηλαδή αυτών που όχι μόνο δεν ήταν ζημιογόνα, αλλά προσέφεραν ένα πάγιο εισόδημα για το ελληνικό δημόσιο).
H συμφωνία προβλέπει επίσης ότι τα έξοδα για τις περιβαλλοντικές μελέτες που είναι αναγκαίες για την επέκταση ή ανάπλαση αυτών των αεροδρομίων τα επωμίζεται το ελληνικό δημόσιο. Η νέα ιδιοκτήτρια εταιρεία έχει επιπλέον το δικαίωμα να απολύσει υπαλλήλους ή να σπάσει τα συμβόλαια με εταιρείες που συνεργάζονταν με ή στεγάζονταν σε αυτά τα αεροδρόμια μέχρι τώρα. Τυχόν αποζημιώσεις και δικαστικά έξοδα τα επωμίζεται πάλι το ελληνικό δημόσιο. Ο κατάλογος με τα ειδικά προνόμια, τις φοροαπαλλαγές και τις αποζημιώσεις που εξασφαλίζει η Fraport από το ελληνικό δημόσιο δεν έχει τελειωμό (δηλαδή όχι μόνο χάνει ένα πάγιο εισόδημα, αλλά πουλώντας αυτά τα αεροδρόμια το ελληνικό δημόσιο θα καταλήξει να πληρώνει κι από πάνω).
Πέρα από το γερμανικό δημόσιο, μέτοχος της Fraport είναι και η γερμανική αεροπορική εταιρεία Lufthansa, της οποίας η θυγατρική Lufthansa Consulting GmbH είχε διοριστεί σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ για την πώληση των 14 αεροδρομίων. Ξένα μέσα που ασχολήθηκαν με το θέμα, όπως η γερμανική έκδοση της Le Monde diplomatique, έχουν χαρακτηρίσει το όλο ζήτημα ως μια μεγάλη «απάτη», αλλά στην Ελλάδα ο κόσμος έχει πιο σοβαρά πράγματα να ασχοληθεί, όπως το Survivor.
Αξιοσημείωτα είναι και τα συμπεράσματα της μελέτης του Transnational Institute με τίτλο Η βιομηχανία ιδιωτικοποιήσεων στην Ευρώπη που εκδόθηκε το 2016, όπου βρίσκει κανείς τα ακόλουθα: «Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι κρατικές εταιρείες συστηματικά πωλούνται φθηνότερα από όσο αξίζουν και καταλήγουν ακόμη και να κοστίζουν επιπλέον χρήματα στις κυβερνήσεις (υπονομεύοντας το επιχείρημα ότι οι ιδιωτικοποιήσεις αποφέρουν έσοδα)». Η εν λόγω μελέτη συζητάει, όπως δηλώνει κι ο τίτλος, τις ιδιωτικοποιήσεις ως πανευρωπαϊκό φαινόμενο, που, με αφορμή την οικονομική κρίση, επιβλήθηκε σε διαφορετικό βαθμό σε αρκετά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, κι αυτό είναι ενδεικτικό της έντασης της λεηλασίας που συντελείται την τελευταία επταετία υπό το κάλυμμα των μνημονίων στη χώρα μας, τα συμπεράσματα της μελέτης συνεχίζουν ως εξής: «Ειδικά στην Ελλάδα, κρατικά περιουσιακά στοιχεία έχουν συχνά πωληθεί σε τιμές μακράν χαμηλότερες της πραγματικής τους αγοραίας αξίας. Η έρευνα δείχνει επίσης ότι οι ιδιωτικοποιήσεις έχουν αρνητικές επιπτώσεις στα εργατικά δικαιώματα και στο τι πληρώνουν οι καταναλωτές για τις δημόσιες υπηρεσίες».
Να πούμε επίσης ότι πέρα από τη Fraport, της οποίας πάνω από το 50% ανήκει στο γερμανικό δημόσιο, τόσο η εταιρεία που παίρνει την ΤΡΑΙΝΟΣΕ (Ferrovie dello Stato Italiane) όσο και η εταιρεία που πήρε το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας (COSCO) είναι κρατικές εταιρείες της Ιταλίας και της Κίνας αντίστοιχα. Ας μας εξηγήσουν λίγο πάλι μερικοί γιατί οι «ιδιωτικοποιήσεις» είναι αναγκαίες και πώς ο ιδιωτικός τομέας θα εξυγιάνει όσα ανήκαν ώς τώρα στο ελληνικό δημόσιο…
Αυτά συμβαίνουν, όμως, όταν η πληροφόρησή μας τόσα χρόνια προέρχεται από το MEGA, το ΣΚΑΙ, το Πρώτο Θέμα ή την Καθημερινή, αυτά τα μεγαθήρια του πλουραλισμού που μονοπωλούν το ελλαδικό μιντιακό πεδίο και μαζί με όλο το μνημονιακό πλέγμα εξουσίας έχουν ρίξει την Ελλάδα κάτω από όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης στην παγκόσμια κατάταξη για την ελευθερία του τύπου. Το 2010 και μέσα σε μία μόνο χρονιά η χώρα έπεσε 35 ολόκληρες θέσεις στην κατάταξη των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, ενώ η κατρακύλα συνεχίστηκε μέχρι το 2014, με 39 ακόμη θέσεις (στο τελευταίο προφανώς έπαιξε ρόλο και το κλείσιμο της ΕΡΤ το 2013). Ενώ το 2009 βρισκόταν στην 35^η θέση, το 2014 η Ελλάδα προσγειώθηκε στην 99^η. Στην πιο πρόσφατη κατάταξη, αυτήν του 2016, εμφανίζεται στην 89^η θέση, και πάλι όμως πολύ πιο χαμηλά από χώρες σαν τις οποίες υποτίθεται θα γινόμασταν αν δεν μπαίναμε στα μνημόνια, όπως η Μποτσουάνα ή η Μογγολία, πιο χαμηλά κι από τη Μοζαμβίκη, το Κιργιστάν ή ακόμη και την κατεχόμενη βόρεια Κύπρο. Επόμενο είναι σε τέτοιο κλίμα ελευθεροτυπίας να βγαίνουμε μετά και να επαναλαμβάνουμε με ύφος βεβαιότητας και αυθεντίας ως δήθεν «κοινή λογική» και «ώριμη» πολιτική τοποθέτηση ό,τι μας πασάρει ο κάθε προπαγανδιστής τύπου Πρετεντέρη, Μανδραβέλη, Πορτοσάλτε κ.λπ.
Κάπως έτσι έχει δημιουργηθεί κι όλη η αφήγηση περί ιδιωτικοποιήσεων στην Ελλάδα, που, όσο κι αν θα το ’θελαν ορισμένοι, καμία σχέση με τον ορθολογισμό ή την παράδοση του Διαφωτισμού δεν έχει. Αντίθετα, φέρει τα χαρακτηριστικά μιας τυφλωμένης θεολογίας των αγορών, μιας εμμονικής επανάληψης ότι οι ιδιωτικοποιήσεις είναι αναγκαίες και θεμιτές δήθεν μεταρρυθμίσεις, άσχετα αν ούτε μεταρρυθμίσεις είναι και συχνά ούτε καν ιδιωτικοποιήσεις. Αυτό συνδυάζεται με μια φανατική πίστη στις δυνατότητες του απορρυθμισμένου καπιταλισμού και παραθρησκευτικές δοξασίες για αόρατα χέρια που με κάποιο μαγικό τρόπο λύνουν όλα τα προβλήματα. Και βέβαια οι αγορές οι ίδιες δεν είναι παρά άυλες μεταφυσικές οντότητες που αποσύρουν την εμπιστοσύνη τους από αιρετικούς κρατιστές και που ως εκ θαύματος όσο πιο πολύ τις απορρυθμίζουμε τόσο πιο πολύ αυτορρυθμίζονται. Κι όλα αυτά, φυσικά, κόντρα στα στοιχεία που καταδεικνύουν το αντίθετο και παρά το γεγονός ότι η απορρύθμιση του οικονομικού συστήματος ήταν που οδήγησε στην κρίση του 2008. Αλλά οι μεταρρυθμίσεις που δεν είναι μεταρρυθμίσεις και οι ιδιωτικοποιήσεις που κάποτε δεν είναι καν ιδιωτικοποιήσεις ενσφηνώνονται και νομιμοποιούνται στη συνείδηση του κόσμου εν πολλοίς από δημοσιογράφους που δεν είναι δημοσιογράφοι.
Για αυτούς τους δήθεν δημοσιογράφους, που επιτελούν το ρόλο ιερατείου των αγορών, η αποδόμηση των δομών πρόνοιας και του ελληνικού κράτους εν γένει αποτελεί τον απόλυτο στόχο. Κι οι πιστοί ακολουθούν με θρησκευτική μανία και με τη νοοτροπία ότι ο κρατισμός είναι μια αντίπαλη θρησκεία στην Ελλάδα, κι άρα κάθε αποδόμηση του δημοσίου είναι εξ ορισμού θετική κι όσο πιο πολύ μικραίνει το κράτος, τόσο πιο κοντά έρχεται ο παράδεισος των αγορών. Μέχρι να ξεπουληθούν τα πάντα και να συνειδητοποιήσουν, όσοι τουλάχιστον από τα κατώτερα στρώματα τα πιστεύουν αυτά, ότι ο παράδεισος των αγορών είναι ένας μύθος και η πραγματικότητα μοιάζει περισσότερο με κόλαση. Το πρόβλημα με το δημόσιο ώς τώρα είναι ότι ελέγχεται ως κομματικό φέουδο και λεία της εκάστοτε κυβέρνησης. Το να γίνει φέουδο και λεία ιδιωτικών επιχειρήσεων ή άλλων κρατών δε θα λύσει το πρόβλημα, το αντίθετο.
Για το τέλος απλώς αντιγράφω την κατακλείδα του κειμένου της Εβελίνας Χατζηδάκη:
«Στην Κρήτη έχει ξεκινήσει η οργάνωση μιας αντίστασης κινηματικού χαρακτήρα. ΔΕΝ ΠΑΕΙ ΑΛΛΟ ΑΥΤΗ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ.
Με ελπίδα να εξαπλωθεί σ’ όλη τη χώρα η διαμαρτυρία.»
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο ένθετο του Νόστιμον Ήμαρ στον Δρόμο της Αριστεράς, τo Σάββατο 19.3.2017

Posted in: πολιτική